diff --git "a/ozenli-derlem/cfile_14.jsonl" "b/ozenli-derlem/cfile_14.jsonl"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/ozenli-derlem/cfile_14.jsonl"
@@ -0,0 +1,151 @@
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Ford Madox Ford, dünyaya Ford Hermann Hueffer olarak gözlerini açmış. 45 yaşına geldiğinde büyük babası ön-raffaelocu ressam Ford Madox Brown'u da onurlandırmak adına ismini değiştirmesi benim kendisine yakınlık duymamı sağlamadı dersem yalan olur. Brown'u tanıyor olmama rağmen bugüne kadar torununun ismini hiç duymamıştım. Böylece Lodge'ın bana kazandırdığı ilk şey Ford oldu. Ford, The Good Soldier'ı Birinci Dünya Savaşı başladığı dönemde tamamlamış ve yazarın aklındaki son şey eserini İyi Asker olarak adlandırmakmış. Kitabın yayıncısı Saddest Story isimli bir romanın büyük buhran yaşanan o günlerde iyi satış yapmayacağından fazlasıyla endişeli olduğundan yazar üstünde baskı kurmuş. Yayıncının çektiği son telgrafta yazanlara bir hayli sinirlenen Ford, cevap olarak oldu olacak romanın ismini İyi Asker koyalım. gibi ironi dolu bir cevap yazınca yayıncı bu mesajdaki ironiyi umursamamış ve kitabı bu isimle basmış. Yazar, savaş sonrasında romanın ismini değiştirmeye uğraşsa da artık bunun için çok geçmiş. Bu açıklamadan sonra ne kadar şaşırırsınız bilmiyorum ama bir noktayı açıklamama izin verin lütfen: Roman savaş ya da askerlerle ilgili değil. Kimilerinin İngilizce yazılmış en iyi Fransız romanı ilan ettiği İyi Asker'le ilgili bir şey daha söyleyeceğim: Çok sıkı bir roman. Neyle karşılaşacağımı bilmeden başladığım için yazarın her inceliğinde biraz daha fazla şaşırdım. İlk sayfalarda, kronolojik olmayan geri dönüşlerin/flashback'lerin etkisiyle L'Annee Derniere a Marienbad benzeri bir hikayeyle karşı karşıya olduğumu sandım. Ama kısa bir süre sonra yanıldığımı anladım. Ford bize bir bilmece sunmamıştı. Sadece duyabileceğiniz en acıklı öykü, olabilecek en yalın haliyle paylaşılıyordu. Size tuhaf gelebilir ama romanı bitirdiğimde en çok nesini sevdiğimi biliyordum: Tarafsızlığını. Tüm olanlar bir ahlak sorunu haline getirilmeden, okuyucuya taraf olma şansını tanımadan anlatılmış. Son zamanlarda insanların dünyamın dışındaki kötülük ve görünmeyen kötülüğü reddetme algılarıyla ilgili sık sık düşündüğüm için İyi Asker'i bu düşüncelerin ekseninde konumlandırmam çok kolay oldu. Romanın başlangıç cümlesi olan This is the saddest story that I have ever heard edebiyat dünyasının kültleşmiş başlangıç cümlelerinden biri. Tıpkı Call me Ishmael gibi. Lodge'ın bir romanın başlangıç kısmını anlattığı yazısındaki örnek iki romandan biri olmasının sebebi de bu. Bu iddialı başlangıç okuyucuda ilgi uyandırıyor. Devamında söyledikleriyle de satırların yazarının kim olduğunu merak etmeye başlıyorsunuz ve böylece roman sizi yavaşça içine alıyor. Bu haftanın ikinci kitabı olan Emma'nın tamamını okumadım. Gene de Lodge'ın makalesine başlamadan önce ilk 40 sayfayı gözden geçirdim. Romanı fazla sevmeme sebebim Emma karakterini sevmememde yatar. Tüm okuma sürecinde kızın fazlasıyla bilmiş ve aynı oranda alık hallerinin tıpkı benim gibi pek çok okuyucunun da sabrını zorladığına eminim. Oysa Lodge diyor ki: Austen sizi tam da buna hazırlıyor. Hala neden bu kadar tepkilisiniz? Jane Austen, romanın başlangıcını Emma'nın neden bu halde olduğunu anlatmaya ayırmıştır. Bu kızın annesi çok küçük yaşta ölmüştür. Onu çok seven bakıcısıyla büyümüştür. Anne şefkatini görse bile anne otoritesiyle karşılaşmamıştır. Çok genç yaşta evin hanımı olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Bu kızın kendinden emin hali, onun kendinden emin olmasını bekleyenlerin yarattığı bir sonuçtur. Düşünecek olursanız çok gençtir ve bu da onun farkındasızlığının tek sebebidir. Austen'in kız için beautiful ya da nice yerine handsome sıfatını kullanmış olması da gene amacına hizmet etmektedir. Romana pek çok farklı şekilde başlanabilir. Bir yazar çoğunlukla, romanına ilk olarak başlangıç kısmını yazarak başlamaz. Fakat okuyucular o bölümle başlar. Peki başlangıç ne zaman biter? sorusuna ise şöyle cevap veriyor Lodge: Okuyucunun gerçek dünyadan tamamen ayrılarak yazarın yarattığı dünyaya geçtiği an romanın başlangıç bölümü görevini tamamlamış demektir. Böylece ilk haftayı tamamladım. Gelecek hafta F. Scott Fitzgerald'ın Tender is the Night'ını ve The Art of Fiction'ın Lists isimli bölümünü okuyacağım. Tercihim bilinçli olarak nispeten kolay eserlerden biri oldu. Birkaç hafta beni mazur görün. Eve tuğla gibi kitaplar geldikçe yaşadığım paniği tahmin bile edemezsiniz."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Son kitabım Bendeki Boşlamayı Gel de Bana Sor'u yakında tüm seçkin kitabevlerinde bulabileceksiniz. Ama o güne kadar gelin bu durumu zorunlu bir ayrılık, uzun bir iç çekiş o da olmazsa insanın kendine ayıracağı zaman mutlaka kaliteli olmalı değil mi ama cicim olarak kabul edelim ve Milan Kundera ile büyülü gerçekçiliğe hızlı bir giriş yapalım. Gülüşün ve Unutuşun Kitabı'nı bu proje kapsamında tekrar elime aldığım için çok memnunum. Kundera'yı ilk kez okumaya başladığımda o kadar coşkulu bir sevinç duymuştum ki bir çok eserini arka arkaya çok kısa bir sürede okumuştum. Bu yüzden Kundera'nın kitaplarını tek tek değerlendiremiyordum. Benim için onların hepsi tek bir büyük yapıt gibiydi. Sonuç olarak, yazarın neyi hangi kitabında yazdığını doğru hatırlayabileceğime dair şüphelerim vardı. Oysa aslında öyle değilmiş bunu geçen haftalarda gördüm. GVUK'taki en küçük detayları bile hatırlamam beni çok şaşırttı. Birazcık da hoşuma gittiğini sizden saklamayacağım. Gayet gerçekçi bir olayı gayet gerçekçi bir dil kullanarak anlatırken imkansız, olağanüstü şeylerin olması olarak tanımlayabileceğimiz büyülü gerçekçilik dediğim anda adeta bir kuralmışcasına Güney Amerika edebiyatından yani örneğin Marquez'den veyahut Cortazar'dan bahsetmek zorundayım. Bu bir. Olayın sadece bu kıtayla sınırlı kalmadığını Salman Rüşdi, Günter Grass, yer yer Jeannette Winterson ve elbette ki Milan Kundera'yı sizlere hatırlatarak vurgulamam da bu yazının bir diğer şartı. Bu da iki. Açıkçası İkinci Dünya Savaşı sonrası Çek tarihinden bir kesit sunan Gülüşün ve Unutuşun Kitabı'nın ne kadarını otobiyografi, ne kadarını kurgu, ne kadarını ise belgesel roman olarak algılamam gerektiğini bilemedim, hala da bilemiyorum. Sanki hepsi aynı anda doğruymuş gibi. 1948 yılında komünizmi sevinçle ülkesine buyur eden fakat kısa bir süre sonra söylememesi gereken bir şeyleri söylediği için partiden uzaklaştırılan Kundera, romanda bize 1950 yılında geçen bir yaz gününü de anlatıyor. O gün bir politikacı ve bir sürrealist sanatçı asılmıştır ve ülkenin gençleri sokaklarda sevinç içinde dans edip şarkı söylerken Kundera onları uzaktan izlemektedir. Bu dünyanın en sevilen şairlerinden biri olan Paul Eluard bu idamlara engel olabileceği halde hiçbir şey yapmamıştır. Kundera, sokaktaki şenliği izlerken bir anda insanların arasında Eluard'ı görür. Şair, barış ve kardeşlik hakkındaki şiirlerinden birini coşkuyla okurken dans edenler yavaş yavaş göğe yükselmeye başlarlar. Böyle bir olayın gerçekleşmesi imkansızdır, fakat Kundera o ana kadar durumu ve bu durumun oluşturduğu duyguyu okuyucusuna öylesine iyi bir şekilde aktarmıştır ki okuyucu fazla bir şüpheye kapılmadan insanların ayaklarının yerden kesildiğine inanır. Yazar, o kadar herkesten uzaklaşmış ve o kadar bir başınadır ki diğerleri evet uçuyor olabilirler. Dahası bu insanların ayaklarının yerden kesilmesi ile henüz asılmış olan rejim karşıtlarının ayaklarının yerden kesilmesi arasında kocaman bir tezat vardır ve bu tezat kurguyu daha da güzelleştirmektedir. Kundera okumanın hissettirdiği o garip hazzı hatırlamama sebep olduğu için 10. haftayı sevgiyle uğurluyor ve 11. haftaya yelken açıyorum. 11. haftada bir değil, iki değil tam üç kitapla iddialı bir şekilde burada olacağım: Paul Auster'ın New York Trilogy'si, David Lodge'ın How Far Can You Go? ve Nice Work'ü. Heyecanla beklediğinize emin olduğum gelecek hafta İsimler konusunda konuşacağız. O zamana kadar esen kalın -ki bence bir insanın kalabileceği en güzel haldir esenlik."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Biriyle tanıştığımızda çoğunlukla adının bir şeylerin sembolü olduğunu ya da bu isme sahip olan varlıkla isim arasında büyük bir bağlantı olduğunu düşünmeyiz. Bize verilen adlar ya ebeveynlerimizin hayata karşı bakış açılarının ve gelecekle ilgili umut ve arzularının ya aile bağlarının ya da dönemin moda anlayışının bir sonucudur. Soyadları ise dedelerimiz/atalarımızın kendilerine yakıştığını düşündüklerini sahiplenmeleridir. Ne isimlerimizin ne de soyadlarımızın varlığımızla büyük bir alakası yoktur. Bu açıdan baktığımızda konuyu daha da genelleştirirek a rose by any other name would smell as sweet diyenlere katılmamak elde değil. Günlük hayatta soyadı Shepherd olan bir adamın ne çoban olduğunu düşünürsünüz ne de bu adamda ruhani bazı öğeler ararsınız. Oysa bu isme bir roman, sinema filmi ve hatta televizyon dizisinde rastladığınızda işler değişir. Sanat eserlerinde daha spesifik konuşacak olursak romanlarda isimler hiçbir zaman rastgele seçilmez. Bu haftanın üç kitabı How Far Can You Go?, Nice Work ve City of Glass'ta da isimler büyük önem taşıyor. How Far Can You Go?, 1950'lerin Britanya'sındaki katolik gençlerin hayatlarını konu alıyor ve tüm adlar bu bağlamda seçilmiş durumda. Size asıl anlatmak istediğim Nice Work'te David Lodge'ın isim seçimleri gerçekten çok özenli ve başarılı. Bir üretim şirketinin mühendis genel müdürü ile genç bir akademisyenin şartların zorlaması ile bir araya gelmelerinin anlatıldığı romanda müdürün ismi Vic Wilcox, akademisyenin ismi ise Robyn Penrose. İngilizliği, erkekliği ve hırsı ön plana çıkan Vic'in isim seçiminde victor, will ve cock ile bağlantılı bir isim bulunarak bu baskınlıklar vurgulanmak istenmiş. Onun tam zıddı olan Robyn'in soyadı ise edebiyat ve güzellikle bağlantılı. Yazar, Robyn ismini ise hem kadının feministliğine uygun düştüğü hem de kurguda çeşitli olanaklar sağladığı için seçmiş. Devam ediyorum. Yazarının meşhur New York Üçlemesi'nde yer alan City of Glass'ta klişe bir dedektiflik hikayesi anlamın, nedenselliğin ve kimliklerin sorgulandığı bir şüphecilik öyküsüne dönüştürülmüş. William Wilson takma adıyla kitap yazan Quinn isimli baş karaktere gelen yanlış bir telefon sonucunda Quinn arayana aradığı insanın kendisi olduğunu söyler. Böylece bir anda Paul Auster Dedektiflik Ajansı sahibi Mr Auster olur. Wilson ve Auster takma adlı Quinn, müşterisini hapisten yeni çıkmış olman Stillman'e karşı koruyacaktır. William Wilson'ın aynı zamanda Edgar Allan Poe'nun ünlü bir kahramanı olduğunu ve gene bu proje dahilinde o öyküyü de okuyacağımı hatırlatmak isterim. Auster, üçlemesinde varlığın ve varlığın isminin değişebilirliğini türlü şekillerde vurguluyor ve bu öykülerin her birinin sonunda dedektif karakterinin ölmesi ya da ortadan kaybolması da bu karakterlerin isimlerin oluşturduğu labirentte kaybolup gitmelerini simgeliyor. İsterseniz dışarıda daha uzun konuşabiliriz ama en azından yazıyı burada sonlandırmanın iyi olacağını düşünüyorum. Yazma hızımın okuma hızıma erişemediği haftalara girmiş bulunuyoruz. Haftaya Virginia Woolf ve Mrs. Dalloway var. Projenin gidişatında size de bazı görevler düşüyor. Bunu aklınızdan çıkarmayın. İlk göreviniz şu dört-beş gün içinde bu yazıyı tamamlamak için beni sıkıştırmak. Dört, üç, iki, bir... Başla! Cık. Okumaları zaten tamamladım. Aslında birkaç hafta önden gidiyorum. Ama yazmak konusunda çok tembellik ediyorum. Onu kastetmiştim."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Bilinç akışı terimini cümle içinde ilk kullanan Henry James'in psikolog ağabeyi William James olmuş. Bak bunu bilmiyordum, ilginçmiş yazmışım her yerde yanımda dolaştırdığım için iyice buruşan sarı not kağıdına. Düzyazıda bilinç akışı temelde iki farklı yöntemle yapılabiliyor. Bunlardan ilki yazarının birinci tekil şahıs kullanarak dünyaya seslendiği ve tam da bu sebepten cümlelerine Ben... diyerek başladığı iç monolog kullanımıdır. İkincisinde ise daha dolambaçlı bir yol izlenir. Üçüncü tekil şahıs ve geçmiş zaman kiplerinin tercih edildiği, rapor verir tarzda bir anlatımın benimsendiği bu yöntemin kökleri latif hanımefendi Jane Austen'e kadar uzansa da doruğa Virginia Woolf, James Joyce, Dorothy Richardson gibi isimlerle çıkmıştır. Kelime seçimlerinin karakterlere uygun şekilde yapıldığı bu yolda düşündü, merak etti, kendi kendine sordu gibi bazı yüklemler bilinçli bir şekilde yazıdan çıkartılır. Mrs. Dalloway ile okuyucunun ilk karşılaşması Woolf'un 1915 yılında yayımlanan The Voyage Out isimli romanıyla oldu. Woolf, Britanya üst sınıfından Mrs. Dalloway ve eşini satirik bir anlatımla bizlerle tanıştırmıştı. Mrs. Dalloway yazarın ilk romanındaki yan karakterlerden biriyken dördüncü romanda bizzat esas kahraman statüsüne erişti. Kitap, Mrs. Dalloway said she would buy the flowers herself cümlesi ile açılıyor. Bizler Mrs. Dalloway'in kim olduğunu ya da neden çiçek alması gerektiğini bilmiyoruz. Süregelen bir yaşamın içine herhangi bir noktasından böylece girivermiş oluyoruz. Derken ikinci cümle geliyor: For Lucy had her work cut out for her. Bu cümleyle anlatılanın kadının kafasından geçenler olduğunu anlıyoruz. Üstelik iki önceki paragrafta bahsettiğim yüklem kesintisinin de başarılı bir şekilde uygulanmış olduğu dikkatimizden kaçmıyor. Ayrıca, cut out for her tam da Mrs. Dalloway'in düşünebileceği ve kurabileceği bir cümle olduğundan bir diğer şart olan karakterin ağzından konuşmanın da sağlandığını görmek bize mutluluk veriyor. And then thought Clarissa Dalloway, what a morning fresh as if issued to children on a beach. What a lark! What a plunge! ile kahramanımızın tam adını öğrenmiş oluyoruz. Clarissa, havanın güzelliğini sahildeki çocukların tazeliğine benzetiyor ilkin. Sahildeki çocuklar ise ona on sekiz yaşında yaşadığı tatilleri anımsatıyor ve düşünceler birbirini kovalamaya başlıyor. Bilinç akışı konusuyla ilgili söylemek istediğim son bir şey daha var. Mrs. Dalloway'i okurken şunu düşündüm: Eğer iç monolog kullanılsa ve tüm bu cümleler birinci tekille kurulsa roman o kadar doğal olmayan bir hale dönüşürdü ki okuyucusunda asla bu etkiyi uyandıramazdı. Haftaya D. H. Lawrence'ın Women in Love'ı var. Kabul edin, Lawrence okumanın zamanı gelmişti artık. Projeyi önce Emre'nin tam da projeyle ilgili konuşmamızın üzerine ödünç verdiği kitaplar ve dahası Carson McCullers'ın muazzam güneyli gotik tarzıyla aldattığıma dair bazı dedikodular çıkmış. Şunu söylemek isterim ki konu Carson McCullers olunca gerisi teferruattır. Ben değil, The Art of Fiction'da McCullers'a yer vermeyerek beni bu yola sokan Lodge utansın. Resimleri Woolf'a uygun seçmeye çalıştım. Olmuş gibiyse iki kere göz kırpın. Bu yaziyi okuyunca fark ettim ki King amca bu bilinc akisi isini cok iyi kullaniyor. Her konuyu bir kenarindan King'e baglayip hakkinda uzun sure konusabilirim ama bu sefer oyle yapmiyorum. King cidden bu konuda iyi. Ilginc olan sey King'in bu isi en iyi yaptigi romanlarin aslinda edebi acidan daha zayif kabul edilen 70'ler sonu ve 80'ler doneminde yazdigi ucuzumsu korku romanlari olmasi. Okuduğum King romanlarının yazarın hangi dönemine bile denk geldiğini bilmeyecek cehaletteyim. Senin ise konuya fazlasıyla hakim olduğunu bildiğimden gönül rahatlığıyla vee işte uzman görüşü dinlediniz sayın seyirciler diyebilirim."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. D. H. Lawrence'ın Women in Love'ının kahramanları iki kız kardeş olan Gudrun ve Ursula'dır. Gudrun ufak heykeller yapan bir sanatçı, Ursula ise bir öğretmendir. Lawrence'ın da büyüdüğü kasaba olan Nottinghamshire'da yaşayan bu iki kız, zengin bir madenci olan Gerald ve Rupert isimli bir ilköğretim müfettişi ile aşk yaşayarak kitabın ismine ters düşmemeyi başarırlar. Rupert'in ilişkiler, karşı cins ve cinsellik hakkında farklı fikirleri vardır. Ursula ise bildiğiniz kadındır. Gudrun ile Gerald'da ise daha önce Nice Work'te de gördüğümüz sanayici-sanatçı çekişmesini görürüz. Öte yandan Gerald ile Rupert arasında hiçbir zaman açıkça dile getirilmeyen eşcinsel bir çekim vardır. Acaba bu adamlar birlikte olmaya başlayıp kızları aşklarıyla başbaşa mı bırakacaklar? diye sık sık düşünmeme rağmen delikanlılar arasındaki en büyük yakınlaşma bir sahnede güreşmeleri oldu. Kitap bu dörtlünün diyaloglarından oluşuyor desem çok abartmış olmam zannediyorum. Okuduğum günlerde bana nasıl gidiyor? diye soran herkese konuşuyorlar işte cevabını vermem boşuna olmasa gerek. Her ne kadar romanda geçen belirli bir olay için sembolizmi tartışacak olsak da aslında eserin tümünün sembolizme örnek olarak verilebileceğini rahatlıkla söyleyebilirim. Lodge'in örnek olarak verdiği bölümde Gerald yakınlardan geçen trenin gürültüsüyle ürken atını sakinleştirirken Ursula ve Gudrun adamı izliyor. Gerald'ın babasının maden ocaklarının yönetimini devralmış genç bir zengin olduğunu bir kere daha hatırlatmak istiyorum. Öte yandan kahramanların yaşadığı yer olan Nottinghamshire kırsal bir bölge iken madenciliğin gelişmesi ile sanayiyle tanışmış. Bu açıdan bakıldığında sahnemizdeki trenin madencilik endüstrisini, atın ise doğayı temsil ettiğini söyleyebiliriz. Endüstri gücüyle doğaya hükmediyor ve korkutuyor. Gerald ise atı trenin yarattığı mekanik sese alışması için zorluyor. Hem Ursula hem de Gudrun atın nasıl korktuğunu fark ediyorlar. Ursula, Gerald'ın ata kaba davranışı karşısında dehşete düşüyor. Bizi daha çok ilgilendiren ise duruma Gudrun'un tepkisi -ki zaten Lawrence da bölümü Gerald'la aralarında büyük bir elektrik olan genç kızın bakış açısıyla anlatmış. Gudrun, Gerald'ın atı kontrol etmesindeki erotik yanı fark ediyor. Aslına bakacak olursanız Lawrence'ın asıl amacı da çift arasındaki bu çekimi bizlere gösterebilmek. Bir süre sonra fark ediyoruz ki Gerald'ın gücüyle kontrol altına aldığı at değil, adamın yaptıklarının şehvetini tutkuyla fark eden Gudrun oluyor. Lawrence'ın bir diğer başarısı ise araya kamyonların gürültüsü, trenin hareketi gibi sesler katarak simgeselliğin yoğunluğu ile okuyucuyu boğmamak. Dikkat ettiyseniz örnek metinde iki farklı sembolizm yöntemi var. Doğa/sanayi ikilisinde hem metonimi hem de synecdoche görebiliyoruz. Ne demek istiyorum? Lokomotif sanayiyi temsil ediyor çünkü lokomotif sanayi devriminin bir sonucu/etkisidir. Öte yandan at doğayı temsil ediyor. Çünkü at doğanın bir parçasıdır. Cinsel sembolizmde ise Gerald'ın atı kontrol altına almasıyla insanların sevişirken yaptıkları hareketler arasındaki benzerlikten yararlanılmış, özetle metafor kullanılmış. Lodge'ın üstünde durduğu en önemli konuyu söylemeden haftayı bitirmeyeyim: Sembolizmin birinci kuralı elinde kurguladığın çok sağlam bir hikayenin olması. Söyleyecek bir şeyin yoksa ya da söyleyeceklerin önemsiz/yetersizse onu nasıl söylediğinin hiçbir önemi yok. Yani sembolizm anlatmak istediklerinizi güzelleştirmek için bir yöntem ama kendi başına bir güzellik değil. On dokuzuncu yüzyıl Fransız şiirinde Baudelaire, Verlaine, Mallarme gibi isimler sayesinde öne çıkan sembolizm bu şairlerin etkisiyle yirminci yüzyıl Britanya edebiyatında bol bol yer bulmuş. Bir örneğini bugün gördük. Bir diğerinden ise haftaya Graham Greene'le Egzotik konusunu işlerken bahsedeceğiz. O zamana kadar kendinizi sıcaklardan iyi koruyun ve bunun iyi bir yolunu biliyorsanız mutlaka benimle de paylaşın. Fotoğraflar Andre Kertesz'in ilham verici kitabı On Reading'ten. Telif hakları Andre Kertesz'in mirasçılarına aittir. Güzelonlu'da sadece bilgilendirme amacıyla kullanılmıştır."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Emperyalizmin yükselişinin ve sömürgeciliğin ortaya çıkmasının edebiyat arenasında doğurduğu sonuçlardan biri de sömürgeci ulusların bir kısım yazarlarının farklıyı/yeniyi/bilinmeyeni bulmak üzere kendilerini sömürülen uzak topraklara atması oldu. Bu yazarların en önemli örneklerinden biri çoğunuzun bildiği üzere Graham Greene'nin de çok takdir ettiği Joseph Conrad idi. Greene ve egzotik başlığının bir yanlış anlaşmaya kurban gitmemesi için baştan şu açıklamayı yapmakta da fayda görüyorum: Bugün egzotik kelimesini çekici ya da cezbedici sıfatlarının karşılığı olarak değil, TDK'nın da önerdiği gibi yabancıl manasında kullanıyoruz. Greene romanlarında Britanya adasının dışındaki uzak toprakları isim vermeden sık sık kullanmış bir yazar. Hatta onun eserlerinde yarattığı bu dünyaya Greeneland deniyormuş. Bu tercihinde de Sierre Leone'de MI6 için çalıştığı günlerdeki gözlemleri ve tecrübeleri çok etkili olmuştur kanısındayım. Kurguda egzotiklikten yani uzaklardan yani yabancıldan bahsedeceksek eseri okuyacak insanların yuvada oldukları varsayımını yapmak zorunda olduğumuzu fark etmişsinizdir. The Heart of Matter'da olayların nerede geçtiğini bize hiçbir zaman açıklamayan Greene, özellikle romanın başında okuyucunun memleket ve sıla algılarıyla oynuyor. Ne demek istediğimi açıklayayım. Olaylar, romanın yan karakterlerinden biri olan Wilson'ı anlatarak başlıyor ve aslında Wilson egzotik dekorun okuyucuya verilebilmesi için sadece bir araç. Bu gaye tamamlanır tamamlanmaz da rotamızı asıl adamımız Scobie'ye çeviriyoruz. Greene'in nerede olduğumuza dair bizleri bir şaşırtma çabası var. Wilson'ı Bedford Oteli'nde olduğunu söyleniyor, yakınlardaki katedralin çanları çalıyor, Bond Street'ten bahsediliyor. Tüm bunlar tipik bir İngiliz şehrinin özellikleri gibi görünüyor. İlk paragrafta yaban ellerde olunduğuna dair kanıtlar ise Wilson'ın açıkta olan dizlerinden bahsedilmesi ve dans dersi alan kızların zenci olması. Yazarın bu ikiliği yaratırkenki bir diğer amacı da sömürgecilikte üstün olan sömüren tarafın güçsüz tarafa kendi kültürünü yaymaya çalıştığını da yansıtmak istemesi. Afrikalı kızlar saçlarını tıpkı İngiliz kızları gibi düzleştirmeye çalışıyorlar, siyahi memurlar ve onların eşleri kendilerini Britanya saltanatına adamış, onlar için çalışıyorlar. Egzotik çoğunlukla yazarların romanları için kullandığı bir araç ve fakat çoğunlukla amaç değil. Evet The Heart of Matter, kendine olayların geçtiği yer olarak Afrika kıtasını seçerek sömürgecilikle ilgili önemli bir eser durumuna gelmiş durumda fakat bu romanın aslında dini inançları ve ahlaki sorumlulukları sorgulamak için yazılmış olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Suriyeli üçkağıtçılar, üç kuruşa kendini satabilecek Afrikalı hizmetliler, ortalıkta neden dolaştığı belli olmayan Hintliler, bol bol sıcak ve Afrika'nın diğer doğa şartları romanı renkli ve süslü bir hale getirmiş. Öte yandan Greene aynı olay örgüsünden egzotik öğesini çıkartarak da bu romanı yazabilir miydi? Kesinlikle yazabilirdi."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Size bir itirafım var: Bu haftayı çok kısa bir yazıyla geçiştirmeyi planlıyordum. İşte o yüzden defterime sayfalarca not alınca büyük bir şaşkınlık yaşadım. Üzgünüm, yapacak çok fazla bir şey yok. Size her şeyi anlatmak zorundayım. Bir hikayeyi anlatmanın en kolay yolunun olayları oluş sırasına göre kronolojik olarak okuyucuya iletmek olduğuna herhalde hiçbirinizin itirazı olmaz. Ve fakat, yazarlar sevgili okuyucularının ilgisini daha fazla çekmek için bazı ecnebilerin time-shift olarak adlandırdığı yönteme de sık sık başvuruyorlar. Bu yöntemin kullanıldığı kurguları şöyle bir düşünecek olursak Odysseia'ya kadar gidebiliriz. Zaman kaydırmada yazar hayatı bizlere bir olayın ardından gelişen diğer olay olarak sunmaz. Farklı zamanlarda gelişmiş bağımsız olayları sırayla anlatarak bizlerden bu olaylar arasında bağlantı kurmamızı bekler. Geçmiş ya da gelecekteki bir olaya gidişimiz şimdi bildiğimiz bir bilgiyi daha değerli hale getirebilir. Zaman kaydırmanı sinemadaki eşleniği flashback/flashforward metodudur. ��stelik sinemada bunu uygulamak çok daha zordur. Çünkü izleyiciye her şeyi bilen bir anlatıcının varolduğunu hissettirmenin riskini içinde barındırır. Bugünkü konumuz olan The Prime of Miss Jean Brodie'nin film uyarlamasında bu riske girmeyerek olayların kompleksliğini ve karakter sayısını azaltmışlar, dahası olayları kronolojik sırayla anlatarak kitabın bütün ruhunu ortadan kaldırmayı başarmışlar. Bu romana ismini veren kahramanımız Jean Brodie, Edinburg'da yer alan kızlar okulunda görev yapan ilginç ve de kimilerine göre karizmatik bir öğretmendir ve öğrencilerinin bir kısmıyla yakından ilgilidir. Bu ilgiye mazhar olan kızlar Brodie set olarak anılmaktadır. Bu kızcağızların her biri bir özellikleri ile okulda nam salmışlardır. Sandy, Brodie set içinde yer alan en uyanık kızdır ve gözlerinden hiçbir şey kaçmaz. Roman kızların senior senesinde başlar ve sık sık Miss Brodie'nin öğretmenleri olduğu junior senelerine geri dönülür. Miss Brodie'nin bu dönemde kızlar üzerindeki etkisi çok ama çok büyüktür ve hatta kızlar büyüyüp de yetişkin bir kadın olduklarında dahi öğretmenlerini sık sık anarlar. David Lodge'ın zaman kaydırmaya örnek olarak verdiği paragrafta üç ayrı zaman diliminde dolaşırız. İlk olarak kızların junior senelerinde Miss Brodie'nin cinsel yaşamına kafayı takmalarına şahit oluruz. Monica kızlara Miss Brodie'yi bir diğer öğretmenleri olan Mr. Lloyd ile öpüşürken gördüğünü söylediğinde ona sadece Rose inanır (Bu anda tarih 1920'lerin sonlarıdır). Rose'un ileride cinselliği ile tanınacağını da bu paragrafta öğreniriz. Kızın bu şekilde meşhur olduğu dönem ise 1930'ların başıdır. 1950'lerde artık yetişkin birer kadın olduklarında Monica Sandy'i ziyaret eder ve öpüşme mevzusunu açar. Sandy de Monica'ya Brodie ve Lloyd'un öpüşmüş olduğu konusunda hak verir. Çünkü İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinde Sandy Miss Brodie'yi ziyaret etmiştir ve Miss Brodie bu olayı Sandy'e itiraf etmiştir. Kafanızı çok karıştırdığımın farkındayım. Ama özetle söylemek istediğim şu: Spark bir paragrafta demin benim nasıl yapılamayacağını örneklediğim üç ayrı zaman dilimini başarıyla anlatabilmiştir. Muriel Spark'ın yaptığı gibi üçüncü şahsın anlattığı bir öyküde time-shift uygulamak ise daha postmodernist bir yaklaşım. Bu sayede ana karakterin psikolojisinin derinliklerinde ya da sürekliliği geçici olan kurguda kaybolma riski ortadan kaldırılmış oluyor. Böylece bu haftaki eyorlamamın sonuna geldim. Haftaya tanıdık sularda John Fowles ve Fransız Teğmenin Kadını ile birlikte olacağız. Sizi de burada görmekten müthiş bir zevk duyarız. Sevgiler. Vonnegut'un kitaptaki olaylarin zamansal ilgilerini kaybetmemek icin romani yazdigi odanin tabanina tebesirler ile her karakterin izledigi yolu birbirleriyle kesisen, bir metro haritasi gibi cizdigini okumustum. Insan beyni'nin baska turlu dusunemiyor olmasi ne kadar uzucu."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. John Fowles, okuduğum ilk günden beri aramızda gizli bir şeylerin olduğuna inandığım yazarlardan biri oldu. Öldüğünü öğrendiğim gün çok acı başka bir şeyi daha fark etmiştim: Fowles'un artık yeni bir kitabını/yazısını okuyamayacaktım çünkü her şeyi çoktan bitirmiştim. Sanırım sevdiğim yazarların en azından bir kitabını bekletme huyunu da bu yürek yakan fark edişin ardından edinmiş oldum. Projede ismini gördüğümde de yıllar önce okuduğum Fransız Teğmenin Kadını'nı bir kere daha elime alacağım için çok sevindim. Uzatmadan konuya gireyim. David Lodge'ın yalancısıyım, Sir Walter Scott, Waverly (1814) ve The Heart of Midlothian (1816) romanlarıyla okuyucuda geçmiş hissini uyandırarak yazabilen ilk yazarmış. Bu iki tarihi romana bu özelliği kazandıranlar ise sadece tarihi kişilik ve olayların değil; döneme ait kültür, ideoloji, ahlak ve davranış şekillerinin de başarıyla canlandırılabilmesi olmuş. Yani sayın Scott, geçmişin sıradan insanlarının yaşayış şeklini tüm yönleriyle okuyucusuna sunabilmiş. Öte yandan Viktorya dönemi romanları için şimdiki zamanı anlatan tarihi romanlar yakıştırması yapıldığını da size söylemeliyim. Örneğin Vanity Fair'i anımsayalım. Thackery bu romanı 1840'larda yazmış. Fakat kullandığı nükteli dil ile nostaljik bir hava yakalamayı başarmış. Henüz okuma şerefine erişemediğim Middlemarch'ta da benzer bir durum varmış diyorlar. Göreceğiz. Modern yazarların anlatmayı en sevdiği konulardan biri de yakın tarihli geçmiş zamandır. Fay Weldon, Female Friends'te bunu yapmaz mı? Fakat, John Fowles ve Fransız Teğmenin Kadını'nda bambaşka bir şey var. Modern bir yazar, Charles Dickens ya da Thomas Hardy ile aşık atarak yakın tarihi bir tarafa bırakıp 19. yüzyıl insanlarını anlatmaya cesaret ediyor ve bunda başarılı oluyor. İşte bambaşkalık tam da burada. Roman��n ilk paragraflarını okuduğunuzda dikkatinizi bu eserin ne zaman yazılmış olabileceğine dair bir tahmin yürütemiyor olmanız çekiyor. Peki ama Fowles bunu nasıl sağlamış? Bir kere balıkçılar, onların ağları, istakozlar ve tekneler gibi nispeten zaman bağımsız şeylerden bahsederek. Ama daha önemlisi anlatışında 200 yıllık yazı geleneğine ait farklı tarzlara rastlayabiliyorsunuz. Manzara, romanın kahramanlarından biri olan Charles'ın bakış açısıyla verilmiş -ki Charles'ın en baskın özelliği kelimenin tam manasıyla döneminin adamı olması."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Vay... İki gün arayla iki yazı. İşte buna güç, performans ve kapasite denir ki benim hedeflerimin bunlar olduğunu da çoğunuz zaten biliyorsunuz. Dickens'ın Bleak House'unu bitiremeyeceğimi düşündüğünüz anlar olduğunun farkındayım ama gördüğünüz üzere başardım. Onu yendim, işte o kadar. Bleak House, düşündüğünüz kadar sıkıcı bir kitap değil sadece Dickens'ın mutlak iyi ve mutlak kötülerden oluşan elli küsur ana karakterinin başına gelenleri okurken bu romanı yazmasındaki amacının ne olabileceğini zaman zaman sorguluyorsunuz. Bu sorgulamanın arkasında da favori sinsi ve hain kahramanımı öldürmesi yok, dedikodu çıkartmayın. İlginç gelebilir belki ama dikkatli düşünürseniz hak vereceksiniz: Kurgu düzyazılarda herhangi bir durumu, duyguyu ya da olayı hava durumuyla özdeşleştirmeye on sekizinci yüzyılın sonlarına kadar rastlanmaz. Bunun istisnası büyük bir fırtına sonucu gemimizin alabora olmasıdır. Oysa romantizmin ortaya çıkması ve doğanın hem görsel sanatlarda hem de şiirlerde bol bol yer almaya başlamasının ardından romancılar da dış dünyadaki doğa olaylarının bizlerde uyandırdığı hisleri sorgulamaya başladılar. Daha sonraki günlerde hava durumu, John Ruskin'in pathetic fallacy gibi olumsuz bir isimle andığı etkinin tetikleyicilerinden biri oldu. Ruskin, insani duyguların insan dışı varlıklara mal edilmesini yanlış buluyordu ve bunu All violent feelings... produce in us a falseness in our impressions of external things, which I would generally characterize as pathetic fallacy olarak açıklıyordu. Oysa bu durumu Ruskin'den seneler sonra edebi arenada değerlendirecek olursak o kadar da büyük bir olumsuzlukla karşı karşıya olmadığımız sonucunu çıkartabiliriz. Biraz önce de belirttiğim gibi hava durumunun kurgu edebiyata ilk girişi 19. yüzyılda oldu. Bu yüzden de bu haftanın iki kitabının Emma (1816) ve Bleak House (Kasvetli Ev 1853) çok da şaşırtıcı bir durum değil. Emma'da salak kahramanımız Emma'nın tüm duyguları hava şartlarıyla desteklenmektedir. Örneğin, salağımız sonunda Mr Knightley'e aşık olduğunu anlar ve bunun hemen ardından da adamı kendi elleriyle Harriet'in kucağına attığını fark eder. Emma'nın hayatının bu en berbat gününde birden gök gürültülü yağmur yağmaya başlar. Hava olayların kasvetine kasvet katmaktadır. . Oysa ertesi gün Mr Knightley Emma'ya evlilik teklif etmek üzere geldiğinde güneş de yeniden gökyüzündeki yerini alıverir. Dickens'ın Bleak House'unda ise durum biraz daha farklı. Bu romanda hava, insanların ruh hallerini anlatmak için değil, içinde bulunduğumuz durumun berbatlığını daha iyi anlayabilmemiz ve romanın atmosferine girebilmemiz için destekleyici bir güç olarak kullanılmış. Britanya İmparatorluğu'nun başkenti gri, kirli, yağışlı ve pistir. Dahası bu yağışlar ve sisin getirdiği karanlık ve kasvetli hava sanki hiç yok olmayacak gibidir ve sizi var gücüyle içine çekmektedir. Tıpkı senelerdir süren ve bürokrasinin engelleri yüzünden bir türlü sonuca bağlanamayan, yıllarca da sonuçlanamayacak gibi görünen, romanın tüm kahramanlarının öyle veya böyle bulaşmak zorunda kaldığı Jarndyce Jarndyce'e karşı davası gibi. Tüm roman boyunca Londra'nın bu sıkıntılı havası bizimle birliktedir. Havalar modern kurguda da sık sık yardımına başvurulan bir kaynak. Farklı bir örnek olacak ama söylemeden geçemeyeceğim. Dün Lodge'ın makalesini okumamın ardından Lumet klasiği 12 Angry Men'i bir kere daha izledim. Filmi izlerken bütün o sıcaklar, aniden bastıran yağmur biraz daha anlamlı geldi. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Bilmek isterim. Gelecek hafta Samuel Beckett ile aporia konusunu işleyeceğiz. Yazının o kadar güzel, o kadar güzel olmasını istiyorum ki bunu nasıl başaracağım hiç ama hiç bilemiyorum. Çok sevmek bazen çok zor olabiliyor. Bana şans dileyin."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Mevzu Samuel Beckett olunca sadece ilk kez 1952 yılında L'Innommable ismiyle yayımlanan Adlandırılamayan değil, son dönem çalışmalarının çoğundaki aporianın tamamen kendine özgü olduğunu gönül rahatlığı ile iddia edebiliriz. Aynı zamanda bir bilinç akışı romanı olan Adlandırılamayan, Joyce'un Ulysses'i gibi bu türün önemli örneklerinden de çok farklı bir noktada yer alır. Ulysses'te Dublin'in ışıkları, sesleri, kokusu, insanlarının telaşı ve dahası karakterlerin düşünceleri, anıları vardır. Oysa Adlandırılamayan'da elimizdeki tek şey bir anlatıcıdır. Bu kişi bir olay ya da hikaye anlatmaz. Kafasındakileri bizimle olduğu gibi paylaşır. Arada susar, sessizleşir. Yaşadığı zamanı ya da evrendeki yerini bile anlayamadığımız bu anlatıcının söylediklerinde kesinlik yoktur. Sınırları görünmeyen bir belirsizliğin ya da karanlık bir boşluğun içinde oturan kahraman, zaman zaman yazarın diğer romanlarındaki bazı karakterleri görmektedir. Bu karakterler anlatıcımızın çevresinde dolaşıyor olabilirler. Öte yandan anlatıcımızın onların çevresinde dolaşıyor olması da ihtimal dahilindedir. Kahramanımız gözlerinin açık olduğunu düşünmektedir. Çünkü gözyaşları durdurulamaz bir şekilde tam da o gözlerden akmaktadır. Sizce bu gizemli anlatıcı nerededir? Cehennemde olabilir, bir huzurevinde olabilir, bir akıl hastanesinde olabilir ya da belki de insanlıkla ilgili söyleyecek hiçbir şeyi kalmamış bir yazarın kafasının içindedir. Peki bu durumların hepsi de doğru olamaz mı? Anlatıcının nerede olduğundan emin olamasak da Adlandırılamayan'ın Roland Barthes'ın zero degree of writing dediği noktada bulunduğundan şüphe duymuyoruz. İnsanoğlunun karmaşık sorunlarının süslemelerden kaçınılarak okuyucuya sunulduğu ve yazarının telafisi olmayan bir dürüstlük içerisinde olduğu roman, bu özellikleri ile edebiyatı mağlup etmeyi başarıyor. Adlandırılamayan'ın anlatımında bir ilerlemeden ziyade çoğalma var. Söylenenden hemen sonra kurulan cümle önce geleni hükümsüz kılıyor. Yani sanki önce bir adım ileri gidiyor daha sonra ise geri geliyor gibiyiz. Zıt ifadeler ama, fakat, öte yandan gibi bağlaçlarla değil sadece virgülle birbirlerinden ayrılıyorlar. David Lodge'a göre There must be other shifts. Otherwise it would be quite hopeless. But it is quite hopeless gibi kasvetli bir karamsarlık ve katı yürekli bir güvensizlik içeren cümlelere sahip bu romanla ilgili en olağanüstü durum kitabı okuduğunuzda onu komik ve etkileyici bulmanız. İnsan ruhunun her şeye rağmen devam edebilmesinde ve varlığını sürdürebilmesinde sizce de ironik bir yan yok mu? Ya da Adlandırılamayan'ın ünlü sonuyla şöyle mi demeliyim: you must go on, I can't go on, I'll go on. Ne Charles ne Fowles ne de Beckett, sanırım bu cümleden sonra gelecek isim Yoda olurdu benim için. Hiç olmadı daha güncel ve magazinsel bir gazete kapağı sayfası yapsam hemen şimdi Yiğeeeeen ile cümlelerini bitiren Ramiz Dayi'yı bu tarzın son neferleri içinde literatürde yerini aldığını belirtmeyi bir borç bilirim."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. David Lodge ve The Art of Fiction projemi bırakmamın/ara vermemin ana sebebi İngiliz yazarlar okumaktan sıkılmamdı. Fakat geçen sürede onların yerine daha iyilerini koyamadığımı fark ettim. Özellikle bu yaz okuduğum tüm romanların Hollywood yıldızlarının başrol oynadığı filmlerinin çekildiğini görünce yanlış yolda olduğuma kesinlikle emin olup David Lodgecığıma geri dönmeye karar verdim. Bu kararı vermemin üzerinden aylar geçti. Fakat ancak bu akşam Charlotte Bronte ve onun ilk kez bu proje için okuduğum romanı Villette ile geri dönüşümü kutlayabiliyorum. Konuya geçmeden önce Bronte kardeşler ile ilgili itiraflarımı da dinleyin lütfen: Açıkçası kız kardeşlerle aram pek iyi değildir. Niyetim kötülemek değil ama yazdıkları hiçbir şeyin bana göre olmadığını söyleyerek durumu geçiştirebilirim belki. Bu durumun görebildiğim iki sebebi var. Birincisi karakterlerde kurguyla doğru şekilde beslenemediğine inandığım ve katlanamadığım bir kabalığın olması. İkincisi ise bunu nasıl başardıklarını bilmiyorum ama Bronte'lerin romanlarını okurken bazen neler olup bittiğini hiç anlamıyorum. Daha doğrusu ben bambaşka bir şey oluyormuş zannederken sayfalar geçtikten sonra okuduğum her cümleden yanlış bir anlam çıkardığımı fark ediyorum. Bu kadar açık bir dil kullanıp her seferinde bana bunu yapmayı nasıl başardıkları yaşamımdaki büyük gizemlerden biri. David Lodge'ın Defamiliarization diye başlık attığı makalesini ilk gördüğümde bu gizemin çözüleceğine inandım ama yanılmışım. Defamiliarization, Rusça ostranenie kelimesinin karşılığı. Bizde bir karşılığı var mıdır diye sözlüğe sordum: Alışkanlıkları kırmak dedi. Ostranenie kelimesini ortaya ilk kez Rus biçimciler atmış. Kısaca diyorlar ki: Bizler dış dünyada olanları bir süre sonra kanıksar ve onları farklı şekilde görememeye başlarız. Edebi eserler bu kanıksamamızı kendine özgü yapısı ve diliyle kırar ve alıştıklarımızı farklı şekilde görmemizi sağlar. Bu konuyla ilgili 1917 yılında Victor Shlovsky'nin yayınlandığı makalede örnek olarak Tolstoy'un okuyucunun alışkanlığını kırdığı bir paragraf verilmiş. Bu paragrafta Tolstoy, klasik bir operada sahne üzerinde olanları, operanın ne olduğu hakkında fikri olmayan birinin ağzından anlatmış. Böylece opera izleyicisi de olan okurlarının çoktan kabullendikleri bir konuya farklı bir açıdan bakmış olmuş. Tolstoy bu işi nerede yapmış hatırlamadım ama Villette'te de çok benzer bir sahne var. Kahramanımız Lucy Snowe para kazanmak için Avrupa'nın sayılı başkentlerinden biri olan Villette'e geliyor. Burada bir kızlar okulunda çalışmaya başlıyor. Derken günlerden bir gün bir resim sergisine gidiyor. Daha önce resim sergisi gezmemiş Lucy büyük bir tablo ile karşılaşıyor ve Bronte bu tabloyu bize Lucy'nin gözlerinden tasvir ediyor. Bu eser klasik dönem bir kadın betimlemesi ve devrine ait akımın tüm özellikleri taşıyor. Bu yüzden görsel sanatlarla biraz ilgili bir okur bu resime ait tüm detayları alışkanlıkla kabullenecek ve sorgulamayacaktır. Oysa Lucy, tabloyu öyle bir anlatıyor ki okurun aklına birden Rönesans'ın tüm kendine özgü yanlarına Neden? sorusunu yöneltmek geliyor. Her ne kadar içimde yazarının alışkanlıkları kırmak gibi bir planı olmadığına dair çok güçlü hisler olsa da Charlotte Bronte, güçlü feminist öğeler taşıdığı kabul edilen Villette'inde bu işi David Lodge'ın ilgisini çekecek kadar iyi yapmayı başarmış. Böylece bu haftayı tamamlayıp elecek haftaya yelken açıyoruz. Yeni konumuz ve yazarımız bu sefer sürpriz olsun. Çünkü henüz ben de bilmiyorum. Fotoğraflar şuradan ve şuradan. Telif hakları fotoğraflara çekenlere aittir. Güzelonlu'da sadece bilgilendirme amacıyla kullanılmıştır."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. İtiraf etmeliyim ki Tender is the Night'ı elime aldığımda romanın listeler gibi bir konuyla nasıl ilişkilendirileceğini kestiremediyordum. Bu belirsizlik tüm okuma sürecime yayıldığı için ara sıra The Art of Fiction'ı açıp doğru kitabı okuyup okumadığımı kontrol etmek zorunda hissettim. Eser, Fitzgerald'ın yazdığı beş romandan biri ve Modern Library'nin oluşturduğu 20. yüzyılın en iyi 100 romanı listesinde 28 numarada yer alıyor. Tender is the Night'ın David Lodge'ın Listeler isimli makalesine konu olan bölümü ise romanın kahramanı Richard'ın zengin eşi Nicole ve genç Amerikalı film yıldızı Rosemary'nin Paris'teki alışverişlerini anlatan paragraflar. Fitzgerald, Nicole'ün nasıl para harcadığını anlatmak için aldığı ürünleri ve bu ürünlerin çeşitliliğini listelemiş. Hemen ardından ise Nicole'ün alışveriş çılgınlığının bir nevi kurbanı sayılabilecek dünya üzerinde değişik noktalarda çalışan emekçilerden örnekler vererek bu emekçilerin de bir listesini çıkarmış. Lodge kadının aldıkları sıralanırken hiç bir hiyerarşinin olmadığına, herhangi bir kurala uyulmadığına, pahalılar kadar ucuz nesnelere de yer verilerek kadının elitizmine değil yaptığı eyleme dikkat çekildiğine dikkatimizi çekiyor. İkinci listede yer alan işçilerin hiçbirinin direkt olarak Nicole'ün aldıklarıyla alakası olmamasına rağmen dolaylı bir şekilde kadının tüketebilmesi ile ilintililer. Bu açıdan bakıldığında da Fitzgerald'ın başarılı bir şekilde bir değil iki liste yaratarak bunları arka arkaya sıraladığını ve Lodge'ın bu romanı bu yüzden örnek olarak seçtiğini söyleyebiliriz. Oysa benim aklıma kurguda liste denildiğinde daha farklı örnekler geldi. Bu örneklerden ilki çoğunuzun tahmin edebileceği üzere Nick Hornby'nin High Fidelity'si oldu -ki kitap Rob'un ıssız bir adaya düşse yanına alacağı tüm zamanların en unutulmaz beş ayrılığını sıralaması ile başlar ve diğerleri ile devam eder. Bir diğer roman olan American Psycho'nun bir listeler derlemesi olduğunu söylersem abartmış olur muyum? Elbette, basılış tarihleri The Art of Fiction'dan ileriki yıllarda olan bu iki eseri Lodge'ın değerlendirmesini beklemiyordum. Öte yandan Muhteşem Gatsby'de iki sayfa boyunca Gatsby'nin evini o yaz ziyaret etmiş olan insanlar listesinin Fitzgerald'ın örnek olarak işlendiği bir makalede anılacağını sanmıştım. Yanılmışım. Son olarak liste dendiğinde aklıma gelen Samuel Beckett'in Murphy'sindeki kahramanın tüm özelliklerinin alt alta yazılmış bir şekilde okuyucuya sunulduğu betimlemeden Lodge'ın da bahsetmesi hoşuma gitti. Böylece ikinci haftayı da tamamladım. Gelecek hafta son anda kararımı değiştirmezsem Christopher Isherwood'un Goodbye to Berlin'ini bir karakterin okuyucuyla nasıl tanıştırıldığını bana göstermesi için okuyacağım. Ben tüm bunların peşindeyken yeni yıla girdik. 2010 senenizi Sedat'la birlikte yaptığımız, bakmalara doyamadığımız ve hepsinden güzel olduğu için tüm ağaçlardan daha çok sevdiğimiz yılbaşı ağacımızı sizlerle paylaşarak kutlamak isterim. Mutlu y��llar."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Mevzu fikirler ise neden Anthony Burgess? Neden Otomatik Portakal? diye defterime yazalı ne kadar zaman olduğunu size asla söylemeyeceğim. Ama açıklamaktan utandığıma göre sürenin uzunluğunu tahmin edebilirsiniz. Fikirlerden oluşan bir roman için karakterlerin yemek yedikleri, içki içtikleri veya flört ettikleri anların arasında birbirleriyle felsefi soruları tartıştığı ya da bireysel olarak düşündükleri romanlara verilen isim dersek üç aşağı beş yukarı da olsa doğruyu söylemiş oluruz. Bu eserlerin enerjisinin asıl kaynağı fikirlerdir ve bu fikirler eserdeki tüm duyguları, ahlaki seçimleri ve kişisel ilişkileri yönetir ve şekillendirirler. Bu tarzın çıkış noktası Plato'nun Diyalog'larına kadar uzanır. Dikkat ettiyseniz biraz önce Roman a these diyerek konumuzun Fransızca ismini de andım. Bu anışımda terimi ortaya atanların Fransızlar olması önemli rol oynuyor. Fikirleri tartışan romanların ana vatanının 17. yüzyıldan sonra devrim yaşamamış bir topluma sahip olan İngiltere değil de kıta Avrupa'sının olması çok da garip değil aslında. İngiltere'de bir Dostoyevski'nin ya da Thomas Mann'ın veyahut Jean Paul Sartre'ın karşılığı yok. Ülkede bu isimlere en çok yaklaşan kişi örneğin Women in Love ile D. H. Lawrence olmuş -ki bu projede okuduğumuz için çok da iyi bildiğimiz üzere bu romandaki fikirler fena halde kişiseldir. Gene İngiltere'de 19. yüzyılda dönemin modası tartışma konularından katoliklik, anglikanizm hakkında yüzlerce kitap yazılmış. Bu romanlar sahip oldukları düşük edebi değer ve bol melodramı bir tarafa bırakacak olursak fikirlerde evrenselliği yakalayamadıkları için unutulup gitmişler. İngiliz yazarlar ve fikirler ancak iki durumda bir araya geldiklerinde başarılı olabilmiş: Birincisi komik ya da satirik romanlarda, ikincisi ise distopya/ütopyayı konu alan fantezi eserlerde. Gelecek haftalarda hakkında konuşacağımız Malcolm Bradbury'nin History Man'i birinci türe örnek olarak gösterilebilir. Anthony Burgess'in Otomatik Portakal'ı ise distopyayı konu edinmiş romanların en önemlilerinden biri. Burgess otobiyografisinde bu ünlü romanında 1960'lardaki genç İngiliz holiganların kendisine esin kaynağı olduğunu açıklamış. Yazma amacı medeni bir toplumun etik standartlarından taviz vermeden kendisini anarşik bir vahşetten nasıl koruyabileceğini kurgulamak istemesiymiş. Eserde seks ve vahşet suçları işleyen genç serseri Alex'in hapishaneden kurtulmak için Pavlov-vari bir terapiye katılmayı kabul etmesi anlatılır. Otomatik Portakal tıpkı kendisiyle benzer örnekler olan George Orwell'in 1984'ü, William Morris'in News From Nowhere'i gibi gelecekte geçer. Böylece Burgess toplumsal gerçekçiliğin limitlerinden kendini kurtarmıştır. Burgess'in romandaki bir diğer zekice hamlesi önceki haftalarda işlediğimiz Teenage Skaz'ı Alex'in üzerinde başarıyla uygulamasıdır. Alex Rusça'dan devşirme farklı bir dil kullanır. Bu şekildeki dil kullanımı okuyucunun anlatılan dehşet verici aksiyonlardan iğrenmesini engeller ve okuyucu tartışılan fikre odaklanabilir. Özgür iradenin ortaya çıkarabileceği kötülükleri engellemek için özgür iradenin bilimsel koşullandırmalarla sanal olarak imha edilmesinin daha kötücül bir şey olup olmadığını kitabında tartışan Burgess hem yazdığı dönemde hem de günümüzde hala çok konuşulan bir eser ortaya çıkartabildi. Bu da bahsettiği fikirlerde evrenselliği yakalayabildiğinin bir kanıtı olsa gerek. Stanley Kubrick'in bu romana neler yaptığı ise takdir edersiniz ki başka bir yazının konusu olacak kadar geniş bir mevzu, ayrıca konuşuruz. Her iki görselin de telif hakları yayıncı kuruluşlara aittir. Güzelonlu'da bilgilendirme amacıyla kullanılmıştır."}
+{"text":"2012 ile ilgili anlatmak istediğim çok şey var. Bu yüzden erken başlangıç yapıp yeni yıla bir hafta kala ilk yazımı yayımlamaya karar verdim. Bu haftasonu defterlerime yazdıklarımın üstünden geçerken en büyük yeri tablolar ve sanatçılarının kapladığını fark ettim. Bu durum bana 2012'li ilk yazım için ilham verdi. Hakkında çok düşündüğüm/karaladığım, bir daha düşündüğüm/yer yer atıp tuttuğum sanatçılar ve tabloların birbirinden bu kadar farklı olması beni de şaşırttı. 2012, Damien Hirst'ün sadece Anatomy of an Angel'ını değil; tüm eserlerini önce tatlı tatlı sonra hararetli bir şekilde tartışmak istediğim yıldı. Bu konuda her zaman konuşmaya hazırım. Yeri ve zamanı bildirin. Bilet gişesindeki görevliye utanmazca koleksiyonunuzda Morandi var mı? diye sorduktan sonra girdiğim bir müzede tanıştım Giacomo Balla ile. Ressamın futurizme yönelmeden önceki tüm çalışmalarını futurizme yönelmesine kızacak kadar etkileyici buldum. Affetti bunlardan sadece biri. Post-empresyonist hali en güzel haliymiş Ballafuturismo'nun. Keşke bu kadar daldan dala konmasıymış. Pierre Subleyras'ın nüsünü zamanının çok ilerisinde buluyorum. Her ne kadar siz göremeseniz de bacakların duruşunun güzelliğini ve ayakların çizimindeki amatörlüğü çok seviyorum. Bana birazcık Edward Hopper'ın Reclining Nude tablosunu anımsatıyor. Subleyras'ın çağına ayak uydurmuş diğer nülerini düşündüğümde bu çalışmasını çok cesur buluyorum. Ne kadar arasam da Internet'te Giuseppe de Nittis'in göz alıcı at yarışı triptiğinin başarılı bir görselini bulamadım. Bu noktada bana güvenmek zorundasınız: O triptiği mutlaka görün. Vermeer'in küçücük Kırmızı Şapkalı Kız portresi de gönlümü çaldı. Bu hafta sizlerle birkaç kere daha birlikte olmayı planlıyorum. Umarım buralardasınızdır. Sevgiler."}
+{"text":"- Amazon. com editörlerine göre 2013'ün en iyi kitapları - Amazon. ca editörlerine göre 2013'ün en iyi kitapları - Amazon. co. uk editörlerine göre 2013'ün en iyi kitapları - Barnes & Noble'ın 2013'ün en iyi kitapları listesi - BBC - Bookriot'tan 2013'ün en iyi kitapları - Brainpickings. com'dan: - Flavorwire'dan yılın en iyi romanları - Flavorwire'den yılın en iyi şiir kitapları - Goodreads'te 2013'ün en iyi kitapları - Guardian - Huffington Post - Kirkus - New York Times - Slate'ten yılın en iyi kitapları - Publisher's Weekly'den yılın en iyi kitapları - Time: - Wall Street Journal: - Washington Post'tan yılın en iyi 10 kitabı Listeyle ilgili ilk dikkatimi çeken şey kadın yazarların baskınlığı oldu. Ayrıca, 2013, yıllar önce kitaplarını okuyup sonrasında unutmayı tercih ettiğim bazı yazarların senesi olmuş, bu da benim adıma ilginç bir durum. Bu sene hiçbirini okumadığım bu kitapların bazıları 2014 yılının ilk aylarında benimle birlikte olacak, bir kısmı ise olmayacak, bu kararımı da şimdiden size bildirmiş olayım. - Bu kitapların hangileri gelecek sene Türkçe basılır sizce? - Peki Türkiye'de durum ne? 2013'te yayımlanmış Türkçe yazılmış en iyi kitaplar neler? - Robinson Crusoe 389 ya da Pandora yukarıdaki kitapları getirse de Amazon'a para kazandırmasak ne kadar güzel olur. Değil mi? - Yukarıdaki kitaplardan okuduğunuz oldu mu? - Sizin 2013'te okuduğunuz en iyi kitap hangisiydi? Küçük bir not: Yukarıdaki fotoğrafı Tumblr'daki pek sevdiğim ve çok yaratıcı bulduğum blog'lardan biri olan Slaughterhouse 90210'dan aldım. Fotoğrafın telif hakkı diziyi yayınlayan kuruluşta olup Güzelonlu'da bilgi amaçlı paylaşılmıştır. Eğer linke tıklayacak olursanız blog sahibinin kişisel 2013 listelerine bakmayı da unutmayın. Sevdiğim birkaç örnek post'u için lütfen bakınız: 1, 2, 3, 4. Sonradan ek: İkinci sorumun cevabı olarak bu sabah Sabitfikir'in yaptığı bir liste buldum. Buradan erişebilirsiniz. Ek 2: Indiereader. com alternatif bir liste yayımlamış. Ek 5: Koltukname'nin 2013'ten kalanlar listesini beğendim. Ek 6: Metin Celal'in seçtiği 2013'ün en iyi çeviri romanları listesi. Kate Atkinson'ı kütüphanede fark ettim. Behind the Scenes at the Museum çok övülüyor, ben de akıl defterime yazmıştım. Ben de geçen sene daha güzel ve etkileyici kitaplar okumuştum ama bu sene de Karanlığın Sol Eli ve Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş'u okuduğuma çok memnunum. Zaten 2013 raporumu birkaç güne yayınlayacağım. Bu Kate Atkinson olayını biraz araştıracağım. Benim ilgilenmediğim yıllarda bir şey mi olmuş diye :) Raporunuzu merakla bekliyorum. Geçen yıl okuma adına çok verimsiz geçti. Bu verimsizlik içinde liste yapmam pek anlamlı olmaz ama ilk iki sırayı sırası ile The Sense of an Ending ve The Remains of the Day'in aldığını söylemem yanlış olmaz. Yurtdışı siparişleri için Use Good Books sitesini öneriyoruz http://www. usegoodbooks. com. Hem her şey bulunuyor hem kargo bedava hem de tüm kazanç bir hayır kuruluşuna gidiyor. Kitapları dünyanın çeşitli bölgelerinden temin edip gönderdiklerinden, Amazon'dan daha hızlı da olabiliyor. Use Good Books harikaymış. Çok teşekkürler tavsiyeniz için."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Bu proje kapsamında ilk kez tanıştığım yazarlarla ilgili yorum yaparken kurduğum her cümle tek bir kitabına bağlı kalacağı için hem çekiniyor hem de geriliyorum. Şimdiye kadar yazarların diğer eserlerini de okuyup haklarında daha fazla fikir edinerek problemime çözüm bulmaya çalıştım. Malcolm Bradbury'de ise bu çabaya girmedim. Üniversitede sosyoloji dersleri veren Howard Kirk'ün kahramanı olduğu romanı The History Man aynı zamanda benim Bradbury hakkında konuşmamı sağlayan tek yapıt olma özelliğini de taşıyor. The Defeat of Privacy isimli kitabıyla tanınan Howard Kirk'ün hikayesini okurken karakterlerdeki derinlik eksikliğinden, hiçbirinin iç dünyalarında ne düşündüğünü bilmiyor ve anlamıyor olmamdan çok rahatsız oldum. Okuyucu olarak Kirk'ün herhangi bir olay karşısında verdiği tepkiyi yargılayamıyordum çünkü adamın aslında ne hissettiği konusunda fikrim yoktu. Kurgu geleneğinde en basit haliyle karakterlerin birbirlerine yazdıkları mektuplarla bizlere verilen iç düşünceleri bu romanda bulamamak, Joyce, Proust ve onları takip eden meslektaşları gibi okuyucuyu bilincin derinliklerinde dolaştıran yazarlara alışmışken gözüme büyük bir eksiklik gibi göründü. Oysa Bradbury yüzeyde kalarak Lodge'ın ilgisini çekmişti. Bugün The History Man hakkında yazmamın tek sebebi tam da bu yaptığıydı. Howard Kirk, The Defeat of Privacy'de kendine özgülük diye bir şeyin olamayacağını savunuyor. Bradbury de tüm roman boyunca derine inmeyerek bu anti-humanist tezin doğru olabileceği bir dünyayı bize sunmaya çalışıyor. Öykü çoğunlukla Howard'ın gözünden anlatılsa da yüzeyde olma hali sebebiyle Howard'ı bile tam olarak anlayamıyor ve yargılayamıyoruz. Karakterlerin derinlemesine psikolojik analizlerinin bulunmadığı The History Man diyaloglardan ve betimlemelerden oluşuyor. Bradbury, betimlemelerde de yüzeyden ayrılmamaya çok dikkat etmiş. Kirk'lerin evinin dekorunu, öğrencilerin ve fakülte çalışanlarının seminer veya partilerdeki davranışlarının sadece dışarıdan algılanışını detaylı bir şekilde anlatmış. Diyaloglarda ise taraflardan hiçbiri kayrılmıyor. Zaman geçiyor ve karakterlerimiz bilinmez bir geleceğe doğru tüm derinliksizlikleriyle ilerliyorlar. Eserin bu şekilde yazılmış olması okuyucu üzerinde ister istemez komik bir etki de bırakıyor. Örneğin, Howard'ın meslektaşı Flora ile olan yatak sahnesinde taraflardan en az birinde duygu ve heyecan olmasını beklerken tam tersi bir durumla karşılaşıyoruz: İkili cinsel ilişki sırasında Howard ve eşi Barbara'nın evlilikleriyle ilgili sohbet ediyorlar. Howard ve Flora'nın konuşmasındaki git gellerde de komiklikler var. Howard, eşinin kendisinin sahte ve hatalı bir adam olduğunu düşündüğünü açıkladığında Flora'nın tepkisi beklenmedik bir şekilde çok hoş omuzların var oluyor. Konuşma bu yöne doğru kayarken Bradbury'nin biz okuyuculardan kısa bir an bile olsa Howard'ın gerçekten sahte ve hatalı bir insan olup olmadığını düşünmemizi beklediğini zannediyorum. Ama o kadar yüzeydeyiz ki sevgili Bradbury, bir türlü karar veremiyoruz ve bu kararsızlığımız ile de haftayı sonlandırıyoruz. Resimleri buradan ve buradan aldım. Onların nereden aldıklarını ise bilemiyorum. Telif hakları yayıncı kuruluşlara aittir. Güzelonlu'da sadece bilgilendirme amaçlı kullanılmıştır. Proje listesindeki Evelyn Waugh kitabını öneriyorum. O kitabı ben de okumadım ama yazar çok ilgimi çekiyor. Lodge'un da en sevdiği yazarlar listesinde ilk 10'a girer sanıyorum. Projeyi çok takdir ettiğimi de belirtmeden geçemeyeceğim. Çok düzenli şekilde kitap okuyabilirim ama listeler konusunda aynı ciddiyeti gösteremiyorum. Kendi kendime yaptığım basit bir okuma listesinde bile araya kırk farklı kitap karışıyor :) Becere bilseydim ben de projeye başlamak isterdim. Başarılar! Evelyn Waugh ne zamandır aklımda. Ama daha kitabı okuyamadım. Bundan sonra yazacağım ilk üç-dört yazı arasında olacak diye yeni bir hedef koyayım kendime. İyi temennileriniz için çok teşekkürler. Ben de bu projede çok istikrarlı gidemiyorum ama gene de bırakmayıp devam etmem bile sonunu görebileceğime dair olan inancımı güçlendiriyor. Yoksa çoğu listede sizle benzer şekilde hareket ediyorum. Beş liste yapıp sonrasında alakasız bir kitabı okurken kendimi bulduğum çok oldu."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Geçen haftaki planım Goodbye to Berlin'i okumak ve ardından bu romandan uyarlanarak çekilen Cabaret ve I am a Camera'yı izlemekti. Biraz daha abartarak yazarın bir diğer eseri olan A Single Man'in Fatih Özgüven çevirisini okuyabileceğimi hem de 2009'da Tom Ford'un yönetmenliğinde çekilen filmini izleyebileceğimi düşünmüştüm. Eğer ikinci kitap nedensiz bir şekilde hala kargoda olmasaydı bu amacıma ulaşabilirdim de. Sonuç olarak bugün sizlere Goodbye to Berlin'i ve Lodge'ın Introduction to a Character makalesini okumuş, ardından I am a Camera ve Kabare'yi izlemiş olarak sesleniyorum. Açıkçası sadece romanı okumuş bir insanın önce tiyatro daha sonra sinema sahnelerinde oluşmuş Sally Bowles efsanesini anlayabilmesi zor olsa gerek. Bowles, Goodbye to Berlin'de anlatılan insanlardan sadece biri ve roman boyunca onun diğerlerinden hiçbir farkının olmadığını düşünüyorsunıız. Üstelik Sally ne çok güzel bir kadın, ne çok yetenekli, ne çok iyi, ne de ortalamanın üstünde akıllı. Fakat, niyeti kötüyken bile saf kalabilmesi ve yaşama yaklaşımının komikliği onu ön plana çıkartmış. Lodge, bir karakterin temelde iki farklı şekilde tanıtılabileceğinden bahsediyor. Yazar ya karakterin kendisini konuşturarak onu bize anlatır ya da üçüncü şahısların karakteri nasıl gördüğünden bahsedebilir. Bowles için ikinci seçenek geçerli. Sally'nin olaylara ilk giriş anında Chris okurlara onun ellerinden ve kıyafetlerinden bahsediyor ve Sally, sanki bir kamera onu çekiyormuşcasına hareket halinde. Isherwood'un onu betimlerkenki her cümlesi farklı bir açıdan çekilmiş film karelerini andırıyor. Bu noktada Lodge'ın vurguladığı ve benim katıldığım şöyle bir tespiti var: Bir film sahnesinde Sally'nin yeşile boyanmış tırnaklarını gösterebilirsiniz. Nitekim Kabare'de çok kereler kamera o tırnaklara odaklanıyor. Hatta bir sahnede kadının ayak tırnaklarını da yeşile boyadığını görebiliyoruz. Fakat, filmde bu yeşil tırnakları göstermek yazarın renkle ilgili ironik a colour unfortunately chosen yorumunu duymanızı sağlayamıyor. Ya da kızın ellerinden sigara izlerini ve kiri ayırt etmeniz anlatıcının dirty as a little girl's gözlemine sizi ortak edemiyor. Belki de bu yüzden edebiyat hala pek çokları için bir adım önde gidiyor. Filmlerle ilgili ilginç bulduğum nokta ise her ikisinin de kitabın benzer bölümlerini işlemeleri ve akıştan saptırılmış olan hikayeleri aynı şekilde değiştirmiş olmalarıydı. Isherwood'un karakterini ve yaşamını bilen insanlar için I am a Camera'da oynayan Laurence Harvey'in Micheal York'a göre yazarı daha iyi yansıttığını söyleyebilirim. Öte yandan ne bu rolüyle efsaneleşmiş Liza Minelli ne de Julie Harris benim romanda okuduğum Sally Bowles idi. Kabare'nin beni en heyecanlandıran sahnesi ise başlangıç sekansında söylenen şarkıda bir an için seyirciler arasında oturan Sylvia von Harden'i görmem oldu. 1930'lar Berlin'inin ünlü simalarından olan gazetecinin Otto Dix tarafından çizilmiş portresine yapılan birebir göndermeyi çok başarılı ve yerinde buldum. Küçük bir not: Bir dahaki ay yer bulabilirsem Şehir Tiyatroları'nın sergilediği Kabare'yi de bu okuma şerefine izlemeye gideceğim. 4. hafta yazımı umulmadık kadar erken bir günde yazabilirim. Merak edenler için haftaya Ernest Hemingway ve In Another Country var. Antin kuntin islerle ugrasacagina beni anlat okuyucularina.. hikayem herkesi aglatir.. :) Senin duruşun yeter, kimsenin bir şey anlatması gerekmez. Yazdıklarımı bir kere okusan mezara gözlerim açık gitmeyecek belki. Sonuncu yazıyı nispeten kısa yazdım. Bu fırsatı değerlendir."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Lütfen biriniz bana hem minik projem süresince hem de proje tamamlandıktan sonra uzun seneler boyunca Ernest Hemingway'e yaptığım haksızlığı ara sıra hatırlatsın ve beni özür dilemeye zorlasın. Hemingway, yıllar yıllar sonra benim için doksanlı yıllardan birinin zorunluluk ve sorumluluk altında boğulacakmış gibi olduğum Şubat tatili öğleden sonralarından ve sonraki senelerin geçmek bilmeyen İngilizce derslerinden çok öte bir noktaya ulaştı. Lodge, eğitim dünyasındaki bazı yabancıların elegant variation dediği bizde ise Bir paragrafta aynı kelimeleri tekrar tekrar kullandığın için bu işe yaramaz notu alıyorsun olarak tanımlanan durumun nasıl da tam tersine işleyebileceğini hem Hemingway'in bir grup savaş gazisinin tedavi olmak için zorunlu bir araya gelişlerini anlatan In Another Country'sinde hem de diğer özenle seçilmiş örneklerde göstermiş. Şimdi elimizdeki metne şöyle bir bakalım: Birinci cümlede gözümüze çarpan sözcük fall oluyor. Fall ikinci cümlede karşımıza tekrar cold ve dark ile birlikte çıkıyor. Üçüncü cümlede ağırlığını ortaya koyan wind dördüncü cümlede iki kere daha söylenerek hükümdarlığını ilan ediyor. Derken paragrafın son cümlesinde doruk noktasına ulaşılıyor: cold, fall, wind kelimelerinin tek bir cümlede kullanışına şahit oluyoruz. Peki tüm bunlar öykünün başlangıcını itici hale getiriyor mu? Kesinlikle hayır. Aksine ortada hayranlık verici güzellikte ve görebildiğimizin çok ötesinde anlamlar taşıyan bir paragraf var. Bir kere bile ölüm demeden ölümün varlığı ancak bu kadar incelikli ve edebi bir üslupla verilebilirdi, verilmiş de. Yineleme, usta ellere teslim edildiğinde dini ve mistik metinlerde, yalvarmalarda ve hatta nükte yapılmak istendiğinde başarılı sonuçlar veren bir araç olabilir. Hemingway, Lawrence, Dickens ve okuma haftasını sabırsızlıkla beklediğim Martin Amis bir önceki cümlemin kanıtı olabilecek kalitede örnekler vermişler. Şimdiye kadar fark etmediyseniz bile bundan sonraki okumalarınızda ilginizi çekeceğine eminim. Not düşmek adına şunu da söylemek istiyorum: Repetitions kitapta şimdiye kadar okuduğum en iyi bölümdü ve böyle bir beklentim olmadığı için bu durum beni çok şaşırttı. Haftaya Kazuo Ishiguro The Remains of the Day ve çok eğlenceli bir konu olan The Unreliable Narrator var. Açıkçası Mr. Stevens'ın doğal halini düşünmek bile şimdiden gülümsememe sebep oluyor."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Lafı fazla uzatmayacağım. David Lodge'ın The Unreliable Narrator makalesindeki örnek paragrafı okuduğumda aniden benim Günden Kalanlar'ı hiç okumadığımı ve senelerdir Günden Kalanlar zannettiğim kitabın Çocukluğumu Ararken olduğunu fark ettim. Bunca zamandır kitapla ilgili tüm düşüncelerim aslında başka bir esere aitti. Bu kadar şaşkınlığın neye delalet olduğunun yorumunu size bırakıyorum. Bunun bir tedavisi mutlaka olmalı! Araştıracağım. Böyle olunca en yakındaki kitabevine gidip romanı satın aldım ve okudum. Şimdi size büyük bir sır vereceğim: The Remains of the Day gerçekten çok başarılı romanmış. Yazarın Stevens karakterini büyük bir incelik, özen ve dikkatle oluşturduğu fikrim sayfalar ilerledikçe daha da pekişti ve sonlara doğru Ishiguro'nun bu eserde yaptıklarına duyduğum saygı büyük boyutlara ulaştı. Büyük farkındasızlığın romanında olaylara Stevens'ın bakış açısı ile yaklaşmak güzel bir tecrübeydi. Doğru bir benzetme olmadığının farkındayım ancak Stevens zaman zaman bende David Brent'in de oluşturduğu gerginliğe sebep oldu. Onun bir şeyleri anlamasını, onun doğru adımı atmasını, onun yaşananların manasını kavramasını gönülden diledim. Romanın bende bıraktığı etki o kadar yoğun oldu ki ilk kez Lodge'ın makalesinde işlediği konuyu yeterince iyi değerlendiremediğini bile düşündüm. Hatta çirkefçe ileri gidip Ishiguro'nun bu kitapla Booker'ı aldığı sene adaylardan biri acaba Lodge mıydı fikrini ortaya attım. Fakat sonunda Ishiguro'ya bu ödülü veren jürinin başındaki ismin Lodge olduğunu öğrenip utançla içime kapandım. The Remains of the Day, güvenilmez bir anlatıcı tarafından sizlerle paylaşılan çok ince bir öykü. Kurgunun doğası gereği bir anlatıcı her zaman yanlış şeyleri anlatamaz, yalan söyleyemez. Çünkü bunu sürekli yaptığında söylediklerinin bütünü okuyucunun gerçeği haline gelir. Güvenilmez bir anlatıcı yaratabilmek, yani onun nerede bir şeyler gizlediğini/algılayamadığını/farklı anlattığını okuyucunun fark edebilmesini sağlamak ancak yazarın ustalığı olabilir. The Remains of the Day, anlatıcısı bir kere bile aşktan bahsetmemesine rağmen içinde büyük bir aşk hikayesini barındırıyor. Mr Stevens'ın kimi zaman fark etmediği, kimi zaman kendi prensipleri içinde kaybolduğundan göremediği, kimi zaman ise ısrarla tersinin olduğunu iddia ettiği olayların nasıl gerçekleştiği okuyucu tarafından açık bir şekilde anlaşıyor. Son sözüm: Ben, Bahar Malik, bu kitabı yanlış anlaşılmaların ardından sonunda okuyabilmiş olduğum için çok memnunum. Haftaya William Makepeace Thackeray'nin Vanity Fair'iyle Sürpriz konusu vardı. Fakat, bu hafta içinde olan üzücü bir gelişme sebebiyle planlarımda ufak bir değişiklik yaptım. Gelecek hafta J. D. Salinger okuyacağım. The Catcher In the Rye'ın üstünden bu sefer de Teenage Skaz konusuna eğilmek için geçmeyi ve kendimce yazarı küçük bir şekilde de olsa anmayı planlıyorum. Belki siz de katılmak istersiniz. Demek ki ya saf insanların ya da usta yazarların yalanını yakalayabiliyoruz.. Bunu aklımda tutacağım.. Kitabı da en kısa zamanda okuyacağım. Ne demek. Esas ben ilginiz için teşekkür ederim. katkı daveti üzerine salinger yazısını beklesem daha yerinde olacaktı ama unutkan biri olduğum için aklıma gelenleri hemen yazayım istedim. ilk çeşitleme, oldukça yaşlandığını bildiğiniz ve günü gelince öldüğü haberini almanın kaçınılmazlığının farkında olduğunuz yazarların bir gün gerçekleşen ölümü. güncel de bir örnek vereyim kendimden, mesela berger'in hayatta ve seksen beş yaşında falan olduğunu hatırlamak ve bir gün ölüm haberiyle karşılaşmaya çekinmek; gerçi berger'e yüzü geçmeyi ve beni bile gömmeyi yakıştırmıyor da değilim. ikinci çeşitleme diyeceğimse, tek ortak saniye için bile olsa, yer küreye aynı anda ayak basmışlığımız ya da güneş ışınlarından aynı anda nasiplenmişliğimiz olmayan, yani ben doğmadan ölen ama sanki daha önce sık sık karşılaşmışız hatta ara sıra da karşılaşacakmışız hissi verenlerin aslında çoktan öldüklerini hatırlamak şeklinde tanımlanabilir; buna sayısız örnek verilebileceği için hiç vermemek en iyisi. en ilginciyse üçüncüsü: sanki paralel bir evrenden gelen ölüm haberleri. öldü dedikleri zaman, belki bir saniyeden kısa bir süre için ve biraz saçma olsa da, bunca kişi öldü dediğine göre gerçekten öyle biri varmış, hatta ölmüş diye düşündürtenlerin ölüm haberleri. salinger'ın ölümü benim için elbette üçüncü çeşitlemeye giriyor ve onun ölümü bana bu üçüncü çeşitlemeye giren bir başka ölümü hatırlattı: blanchot'nun daha 2003'de ölmesi, üstelik de ölüm mefhumunu o derece yazısının merkezine yerleştirmiş bir yazarın doksan beş civarı bir yaşta ölmesi, daha doğrusu doksan beşine kadar kendi halinde, köşesinde yaşamış olması aklıma geldi. gerçi, blanchot'ya ya da salinger'a ger��ek değilmişler muamelesi yapıyorum ama bir taraftan da, basılan ya da basılacak kitaplarına dair orada burada anlatıp durdukları birbirine eklenince kitapları bu anlattıklarına anca önsöz olan yazarlar blanchot ya da salinger gibilerin yanında karikatür gibi kalıyorlar."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Söz verdiğim şekilde ilerleyemediğim dikkatinizi çekmiştir. Çünkü geçen hafta Vanity Fair'i bitirme hırsına kapıldım ve bir de baktım ki tek satır Salinger okumadan günler geçivermiş. Kahramanı olmayan roman Vanity Fair'i ilk ergen günlerimde okumuş olmayı isterdim. Şu yaşımda beni biraz yorduğunu ve ilgimi yeteri kadar cezbedemediğini itiraf ediyorum. Eserle ilgili mutlaka söylenmesi gereken tek şey şu: Thackeray öyle bir dünya kurmuş ki beş yaşındaki minik bir çocuğa dahi sempati duymanıza tüm gücüyle engel oluyor. Herhangi bir karaktere merhamet hissetmeye başladığınız an Thackeray, bu karakterin zaafları, hataları ve eksiklerini size tekrar tekrar hatırlatmaktan çekinmiyor. Tüm bunlara rağmen yazarın acımasız ya da insafsız olduğunu düşünmedim. Aksine, sarkastik anlatım tarzına rağmen fazlasıyla realist bir romanla karşı karşıya olduğuma kanaat getirdim. Öte yandan, bu roman edebi kaygıların sonucu mu bu boyutta yazılmış yoksa yazarının anlatma coşkusu mu bu neticeyi doğurmuş sorusu hakkında herhangi bir Thackeray okuruyla tartışmaya hazırım. Gelelim sürpriz konusuna. Bir kere şunu kabul edelim: Bilge anlatıcımız herkesi alaya almayı sevdiği gibi biz okurları şaşırtmayı da çok seviyor. Bir roman ilk kez okunduğunda okuru için gelişen her durum sürprizdir aslında. Thackeray ise kendi ufak tefek sürprizleriyle bizleri esere bağlamaya çalışıyor ve bu sürprizlerin her biri kendi içinde nükte barındırıyor. The Art of Fiction'da örnek olarak alınan kısım romanın 14. bölümünün sonunda yer alıyor. Eser ilk kez bir seri olarak tefrika edildiğinde bu kısım 4. cildin sonuymuş ve dönemin okuyucuları bir soap opera izleyicisi gibi bir sonraki bölümün yayınlanmasını merakla beklemişler. Şunu kabul edelim: Bu sürprize iyi hazırlanılmış. Öncesinde kaba bir tabirle yeterli yem ortaya atılsa da okuyucunun şüphelenmesine engel olunuyor. Her ne kadar benim gibi 20 sayfa öncesinden durumu çözen deneyimli 2000'li yılların okuyucuları için bu şaşırtmacalar şaşırtmaca olmaktan biraz uzak olsa da yazarın tarzını dönemi içinde takdir ettiğimi söylemek isterim. Son cümlemi de söyleyeyim de içimde kalmasın: Bu okuduklarım elbette ki sonraki yüzyılda ortaya çıkan popüler isimler Ian M. Banks, Chuck Palahniuk ya da Trevanian gibi okuyucuyu şok eden yazarların yaptıkları yanında çok masum kalıyor. Haftaya Salinger ve Teenage Skaz konusuna değineceğimden yüzde yüz eminim. Kitabın yarısına geldiğim için bu kadar kesin konuşuyorum. Geçen hafta önerimi gerçekleştirdi iseniz neden Nine Stories'i de okumuyorsunuz? Size bu kadar harika önerilerde bulunacak başka bir blog da yoktur. Burada olduğunuz için çok şanslısınız bence. Haftaya iddialı bir yazıyla aranızdayım. Bekleyin, göreceksiniz. Bilgilendirme amaçlı yorumunu ekliyorum sayın Di. Evet, blog'a yorum ekleyebiliyorsunuz lütfen çekinmeyiniz. Havalı rss ikonlarım yok ama footer'da yorumların rss'inin linkini de bulabilirsin. Yalnız yorumların onaylanması konusuna verimli bir çözüm bulamadım maalesef."}
+{"text":"Diyeceğim, bunca okuldan bunca yerden ayrıldım da bir kez olsun ayrıldığımı anlayamadım. Tiksinirim bundan. Ayrılığın üzüntülü ya da kötü olması umurumda değil, ama bir yerden ayrıldım mı oradan ayrıldığımı bilmeliyim. Bilmezseniz, daha çok koyar insana. J. D. Salinger ile tanışmama size daha önce de bahsettiğim derginin ilk sayısı vesile olmuştu. Pek çoğunuzun aksine yazarın ilk okuduğum kitabı The Catcher in the Rye değil, dergide yeni çıktığı için reklamı yapılan Dokuz Öykü'ydü. Bu haftaki okumalar için elimdeki Salinger külliyatını tekrar ortaya döktüğümde hatırlamadığım detaylar ortaya çıktı. Örneğin kitabı Zonguldak'taki Gençler Sahaf isimli bir dükkandan almışım. O günleri düşündüğümde şehri ziyaret etmiş olmam garip gelmedi. Ama aynı şeyi bu kitabı oradan almış olmam için söyleyemeyeceğim. Şimdi düşünüyorum da Salinger'ın bendeki ilk intibası dehşetli bir beğeni olmuş olmalı. Çünkü Dokuz Öykü'yü Burcu'ya okuması için verdiğimi hatırlıyorum. Burcu o günlerini Asimov dünyasında kaybolarak geçiren bir arkadaşımdı ve ünlü bilimkurgu kitaplarını keşfetmekle meşgul bu gence türü bilimkurgu olmayan bir kitabı okuması için tavsiye ediyorsam o kitaba aşırı derecede güveniyor olmam gerekiyordu. Sonrasında, o günlerimde taklit ettiğim kuzenimin kitapları arasında Gönülçelen'i bulmuş ve tanıdık bir yazarla karşılaşmanın verdiği sevinçle okumuştum romanı. Diğer eserlerini nerede ve nasıl okuduğumu hatırlamasam da 20 yaşımdan önce Salinger'ları bitirdiğime eminim. Birkaç sene evvel, bir anda hissettiğim bir coşkuyla The Catcher in the Rye'ı bir kere daha elime almıştım. Aslına bakacak olursanız Salinger arada bir geri dönüp tekrar tekrar okuyabileceğiniz öyküler anlatmış hep. Salinger'ın kendi seçimi olan erken inzivası ve az sayıdaki yayınlanmış eserinin aramıza bir mesafe koyduğunu yalanlayacak değilim. Gene de yaşamımın farklı zamanlarında Salingervari şeylerden hoşlanmaktan geri durmadım. Igby Goes Down'u şevkle izlememin ya da daha birkaç sene önce hem Naive. Super'i hem de The perks of Being a Wallflower'ı size tavsiye etmemin tek sebebinin Salinger tarzını hatırlatıcı şeylere duyduğum ilgi olduğu bir gerçek. Yazarın ölüm haberini aldığımda hissettiğim duygu ise sevgiyle karışık saygı duyduğum uzak bir tanıdığın ölümü karşısında hissedebileceğim buruk bir kırıklık oldu. Salinger, yazdıklarını artık okuyucusuyla paylaşmamaya karar vermesiyle bir sonraki kitabını heyecanla beklediğin, bilerek ya da bilmeden aldığın dergilerde yeni hikayesini gördüğünde sevindiğin, makalelerini senin kadar onu sevdiğini bildiklerinle paylaştığın, herhangi bir güncel olay hakkında kulağına bir cümlesi çalındığında gülümsediğin, önemsiz olduğunu bilmene rağmen aldığı ödülleri kimseye çaktırmadan alkışladığın insan olmamayı tercih etmişti. Salinger, tamamen tek taraflı olarak yıllar yıllar önce Şu bizim Salinger olmamayı seçmişti. Ölümü, kontrolünün dışında da olsa seneler sonra kendisiyle ilgili okuruyla paylaştığı yepyeni bir şey oldu. Çıkartılan tantananın büyüklüğünde bunun da etkisi olduğunu düşünüyorum. Okuyucusu giderayak onun istemediği o statüyü -Şu bizim Salingerlığı- yazara geri vermeye çalıştı. Bence başaramadı, bundan sonra yaşanacaklar da yazarın yarattığı Salinger yoksunluğunu değiştiremeyecek. Biraz da Teenage Skazdan bahsederek bu haftayı tamamlamak isterim. Rusça kökenli bir kelime olan skaz birinci tekil şahsın olayları yazı dilinden ziyade konuşma diliyle anlatması manasına geliyor. Bu tarzda yazılmış romanların bir diğer ayırt edici özelliği ise anlatıcının kendisinden ben diye bahsederken okuyucusuna sen diye seslenmesidir. Lodge, ABD'li yazarların skaz'ı İngiliz ve Avrupa edebiyat geleneğinden kaçış yolu olarak kullandıklarını söylemiş. Bunu ilk yapan da Huckleberry Finn ile Mark Twain olmuş. Huck Finn'in mirasçısı olan Holden Caulfield'ın roman boyunca sürdürdüğü anlatım tarzına baktığımızda sık sık tekrarlar yaptığını, duygularını gençlere özgü abartılı sıfatlarla ifade ettiğini, kısa ve tamamlanmamış cümleler kurduğunu, konuşurken yapılabilecek dilbilgisi hatalarına sık sık düştüğünü görebiliyoruz. Salinger'ın kullandığı bu tarz okuyucunun dikkatini roman üzerinde yoğunlaştırmasına büyük katkı sağladığı gibi eseri ilginç hale getiren faktör de oluyor. Salinger, bütün kısıtlamalarına rağmen on yedi yaşında New Yorklu bir ergeni kendisine anlatıcı olarak seçmiş. The Catcher in the Rye'ın teenage skazın başarıyla uygulandığı bir roman olduğunun en büyük kanıtı ise romanın son 60 yılda efsane halini almış olmasıdır herhalde. Fancy Prose'a süslü düzyazı demeyi düşünüyordum ama Fatih Özgüven'in bu şekilde çevirdiğini görünce tumturaklı düzyazıyı kullanmaya karar verdim. Her ne olursa olsun yaptıkları, tren yolculuğunu kıskandığımı açıkca ifade edeyim. Bugün sende ekstra bir tren sevgisi olduğu dikkatimden kaçmadı zaten."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Bu haftaki yazıyla ilgili planladığım şey Lolita'nın örnek paragraflarını buraya kopyalamak ve sizlere İşte fancy prose budur. demekti. Bu fikrimi söylediğim bazı şahıslar beni kolaya kaçmaya çalışmakla suçlamasalar gönül rahatlığı ile yapacaktım da. Aslına bakacak olursanız muazzam güzellikte olduğunu düşündüğüm ve zaten çok ilgi görmüş bir romanla ilgili hayran sessizliğine gömülmenin kolaycılıkla bir alakası olmadığını düşünüyorum. Üstelik bu romanın şanssız bir yanı da var. İnsanlar hakkında konuşmaya başladıklarında edebi güzelliğini hep atlıyorlar. Orhan Pamuk'un bir başka kitap için yazdığı satırların Lolita'da da geçerli olduğunu düşünüyorum: İnsanın dünyadaki yeri, edebiyatın temel işlevi, yazıyla insanoğlunun yapabileceği derin ve harika şeyler bu kitaba duyulan ilgi ve öfkenin gürültü ve dumanı arkasında kaybolduğundan bu eserin gerçek okuru Lolita'yı yalnız ele almayı tercih eder ve kitabın tuhaflığı ve yabanlığı ile kavga etmek yerine gösterdiği hazlara ve parlaklığına yönelir. Lolita, light of my life, fire of my loins. My sin, my soul. Lo-lee-ta: the tip of the tongue taking a trip of three steps down the palate to tap, at three, on the teeth. Lo. Lee. Ta. She was Lo, plain Lo, in the morning, standing four feet ten in one sock. She was Lola in slacks. She was Dolly at school. She was Dolores on the dotted line. But in my arms she was always Lolita. Did she have a precursor? She did, indeed she did. In point of fact, there might have been no Lolita at all had I not loved, one summer, a certain initial girl-child. In a princedom by the sea. Oh when? About as many years before Lolita was born as my age was that summer. You can always count on a murderer for a fancy prose style. İşte fancy prose budur. Yetmez diyenler için gene de devam edeceğim. Dikkat ederseniz romanın açılışında varolan şey daha önce Hemingway'de gördüğümüz sözcük yinelemeleri değil, daha çok bir şiirde bulmayı umacağınız benzer seslerin tekrarıdır. İlk paragraftaki l ve t harflerinin hükümdarlığını ve yüklemsiz light of my life, fire of my loins. My sin, my souldaki lirikliği lütfen gözden kaçırmayın. Bunun hemen ardından dil kelimesiyle ilgili bir metafor geliyor ki bence bu da çok akıllıca. Müzikal bir tınının fark edilebileceği ikinci paragraf ve romanın konusunu bilmeyen okuyucuya ipuçlarını veren üçüncü paragrafla okuyucu Lolita'nın içine daha da çekiliyor. Son paragraftaki Edgar Allan Poe'nun meşhur şiiri Annabel Lee'ye yapılan göndermeyi atlamamakta fayda var Zaten Lolita'nın anlatıcısı Humbert Humbert daha sonraki bölümlerde genç kızlara olan ilgisinin küçük yaşlarda aşka düştüğü ve ölüm sebebiyle ayrıldığı Annabel isimli bir kız olduğunu açıklar. Poe, şiirinde kıskanç melekleri sevgilisini elinden almakla suçlar ve avuntuyu Annabel'in mezarının yanına uzanmakta bulur. Humbert'ın avuntusu ise kendi Annabel'inin yerine geçecek küçük kızlar aramasıdır. Nabokov'un ana dili olmayan İngilizce'yi bu kadar iyi kullanabilmesi ve tumturaklı düzyazı üslubundaki başarısı takdire şayan. Fakat, bana kalırsa yazarın bu romanda en iyi yaptığı şey abartırsa can sıkabilecek bu üslubu ayarında kullanabilmesi olmuş. Nitekim Lodge ilgili makalesinde fancy prose'un ilk örneklerinden birini de vermiş. John Lyle'ın 1578 yılında yazdığı Euphues: the Anatomy of Wit isimli romanı bir zamanlar çok ama çok popülermiş. Lyle tüm eserini şiirsel bir düzyazıymışcasına yazmışken Nabokov romanının farklı noktalarında fancy proseu hayranlık verici bir tadındalıkla kullanmayı bilmiş. töbeee töbeee.. anna lee nere lolita nere.. kuzgunlar çarpsın seni bacım afedersin! Ayrıca her yeni yazı geldiğinde de A-a? 1 hafta oldu mu? dediğimi saklamayacağım."}
+{"text":"Bu da nedir diyenler için şurada bir açıklama var. Bu duygusal başlangıcın ardından bu yazı nereye gider, John Updike'ın meşhur tavşan serisinin ilk kitabı Rabbit, Run ile nasıl bağlanır hiç bilemiyorum. Bunu hep birlikte biraz sonra göreceğiz. Ama şuna eminim ki bir yerlerde James Joyce'dan bahsetmek zorundayım. Dahası James Joyce demişken Epiphanies'i de atlamamak durumundayım. Bilgisayarın başına oturma ve 9. haftayı tamamlama isteksizliğim göz önünde bulundurulacak olursa bu zorundalığı hemen yerine getirsem hiç fena olmayacak: Epifani, hıristiyanlıkta üç kralın Bebek İsa'yı ziyaret ederek onu ilk kez görmesi anlamına geliyor. Çocukluğunda sıkı bir katolik eğitim almış Joyce ise bu terimi sıradan bir olay veya düşüncenin sonsuz bir güzelliğe çevrilmesi olarak kabul etmiş ve Dubliners, A Portrait of the Artist as a Young Man gibi eserlerinde epifaniden bol bol yararlanmış. Modern edebiyatta ise epifani dış gerçekliğin algılayan için transandantal bir önem kazanması manasına geliyor. Tavşan, Kaç'taki epifaniden önce eseri biraz anlatmam gerekiyor. Yazarın 1960'ta yayınlanan bu romanı 26 yaşındaki Harry Angstrom'un hayatından bir kesiti anlatıyor. Harry ya da arkadaşlarının kendisine lisedeki parlak basketbol günlerinde taktığı isimle Rabbit artık berbat bir kadınla evlidir, bir çocuğu vardır, bir tanesi daha yoldadır, hayatını berbat bir iş olan markette meyve sıkacağı satıcılığı ile kazanmaktadır. Lisedeki basketbol başarısı belki de onun yaşamındaki tek güzel şeydir ve çok gerilerde kalmış gibi görünmektedir. Derken bir akşam evinden çıkar, bir anda kendini kaçarken bulur ve olaylar gelişir. Son yıllarda özellikle Tom Perrotta romanlarında benzerlerini görmeye alıştığımız Tavşan, kaçma konusunda da tam bir başarısızlık örneğidir. Sizin anlayacağınız fazla uzağa gidemez. Karısı Janice ve kızın ailesinin bağlı bulunduğu kilisenin papazı durumu düzeltmek için Harry'e yardım etmeye karar verir ve onun nasıl biri olduğunu anlayabilmek için Harry'e golf oynamayı teklif eder. David Lodge romanda Updike'ın ikilinin golf oynadığı sahneyi anlattığı kısmı epifani örneği olarak almış. Tavşan, ergenlik döneminde kulüpte golf çantalarını taşıyarak harçlığını kazandığı için oyunun kurallarını bilmektedir. Fakat, bu ön bilgi onun için yeterli olmaz ve ilk atışında başarısız olur. Bu sırada rahip Eccles ona karısını neden terk ettiğini sorar. Tavşan Sana söylemiştim ya. Bir şeyler eksik diye cevap verince Eccles, o şeyin ne olduğunu sorgulamaya başlar. Rahip bu sorularıyla Tavşan'ı sıkıştırırken genç adam ikinci atışını yapar. Bu atışı mükemmeldir. Tavşanın şöyle dediğini okuruz: That's it! Böylece Updike'ın epifani paragrafları sona erer. Tavşan'ın topu deliğe sokup sokmadığı belirsiz ve aynı zamanda önemsizdir. Önemli olan Harry'nin neyin eksik olduğunu fark edebilmiş olmasıdır. Lirizm ve metaforlar -bu projenin önceki konularını okumuş olanları şaşırtmayacağı üzere- epifanilerde de kullanılan iki önemli araç. Eğer fırsat bulur da Updike'a zaman ayırabilirseniz yazarın bu iki konuda da çok başarılı olduğunu göreceksiniz. Harry'nin aydınlanmasından önceki paragraflarda ilk olarak şiirsel bir dille meyve ağaçlarını anlatıyor. Daha sonra ise yazı metaforik bir anlam kazanıyor ve ardından Tavşan'ın Eccles'a That's it! diye bağırıyor. O anda yaptığı işten bağımsız olarak evliliğindeki yanlışı gösteren o that's it! i. John Updike'lı, epifanili dokuzuncu haftayı da böylece tamamlamış olduk ve siz fark etmeseniz de çoktan Milan Kundera ve Büyülü Gerçekçilikle dolu onuncu haftaya yelken açtık. Sıkıntılarımı kolay tercihlerle aştığımı söyleyen olursa çok bozulurum haberiniz olsun. İlk fotoğrafı üreten ezu. İkincisi ise thespeak'e ait. Fotoğrafların orijinallerine buradan ve buradan erişebilirsiniz. Her iki fotoğrafın lisansı: Attribution-Noncommercial-Share Alike 2.0 Generic. Kitap kapağının telif hakları yayıncı kuruluşa ait. Tüm görseller bilgilendirme amacıyla Güzelonl'da kullanılmıştır."}
+{"text":"İnsanın iyi bildiğini düşündüğü bir konu hakkında ansızın o güne kadar görmediği bir şeyi fark etmesi enteresan bir duygudur. Bu hissi bana geçen haftalarda Manet yaşattı. Manet, Parisli zengin bir ailenin oğludur. 18 yaşındayken Hollanda'dan gelmiş Suzanne Leenhoff, Manet ve erkek kardeşine piyano dersleri vermeye başlar. İkilinin ilişkisi de bu dersler sırasında gelişir. 1852 yılında Suzanne, bir erkek çocuk dünyaya getirir. Çocuğa ailenin şerefini korumak maksadıyla Manet soyadı verilmez. Bu sırada şehrin üst tabakası bu çocuğun ressamdan, ressamın babasından ya da erkek kardeşinden olabileceğini konuşmaktadır. Edouard ve Suzanne ancak 1861'de sanatçının babasının vefatından sonra evlenirler ve ölüm onları ayırana kadar evli kalırlar. Öte yandan ressam, Victorine'le 1862 yılında karşılaşır ve bu tarihten sonra kadını pek çok kez tablolarında model olarak kullanır. Victorine fakir bir aileden gelmektedir. Gitar çalarak, modellik ya da fahişelik yaparak para kazandığı söylenenler arasındadır. Ayrıca, resim çalışmalarıyla Paris Salonu'na da birkaç kere kabul edilmiştir. Manet ve Meurent'nin ilişkisi hakkında fazla bilgi yoktur. Fakat, eserlerinde arkadaşlarını ya da akrabalarını model olarak kullanan Manet'nin Victorine ısrarı manidar bulunur. Sanat tarihçileri ve kitap yazarları, bu üçlü hakkında yazdıklarıyla bize taraflılığın ne demek olduğunu öğretebilirler. Bu grup, benim gibi ilk gördüğü andan itibaren Victorine'e platonik sevgi duyan bir insanı bile şaşırtacak kadar Suzanne düşmanıdır. Gelelim benim hikayeme. Ben, ressamın uzun süre aşık olduğu Suzanne'e aşkının sönmesinden sonra ise içinde büyük minnet barındıran derin bir sevgi duyduğuna inanıyordum. İlişkilerinin üst makamlarca yasaklandığı yıllarda sabırla, sadakatle ve şikayet etmeden kendisini bekleyen bir kadının her erkeği etkileyebileceğine eminim. Hatta bu açıdan Suzanne Edouard ilişkisini VIII. Henry Catherine of Aragorn ilişkisine benzetirim. Henry de kral olduğu ilan edilir edilmez sürgün hayatı yaşamak pahasına, on sene boyunca aşkla beklediğini iddia eden Catherine'le evlenmişti. Catherine'e olan minnetini ve sevgisini ise ancak kadının kendisine bir erkek çocuk veremeyecek kadar yaşlandığından emin olması yok edebilmişti. Eğer Catherine, Henry'e bir erkek çocuk verebilseydi çiftin evliliğini hiç kimse bozamazdı. Konumuzla bir alakası yok ama Suzanne, bir erkek çocuğa Henry kadar ihtiyacı olmayan Manet'ye, ressam daha istemeden o çocuğu vermişti. Öte yandan Victorine'in Manet'yi ilk bakışta büyülediğini de düşünüyorum. Bu ikili arasındaki ilişkinin ise cinsel boyuttan duygusal boyuta geçtiğine inanmak bana zor geliyor. Victorine'in Paris'in acımasız dünyasında saf ve cahil kaldığından hiçbir şüphem yok. Bu da onu hem Manet'yle hem de diğer erkeklerle ilişkilerinde aptal kız pozisyonuna illa ki düşürmüştür. Yani kısaca ben Victorine'i hiçbir zaman Edouard Suzanne evliliği için bir tehlike olarak görmedim. Victorine, Berthe ya da Eva fark etmez, hiçbir kadının bu ikili arasındaki evliliği ve Manet'nin karısına duyduğu saygıyı bitiremeyeceğine neredeyse eminim. Bu noktada konuyla ilgili yapılan bazı yorumlar için de cevaplarım oluştu. Mesela, sık sık neden Manet'nin Suzanne'in çok az portresini yaptığı ve kadını nü resmetmediği sorulur. Bence bu soruların tek bir cevabı var: Çünkü Suzanne onun karısıydı. Evet, Manet pek çok açıdan Rubens'i örnek almış olabilir. Ama karısını çıplak betimleme konusunda Hollandalı ustasının yolunu izlememeyi seçmesi bana çok da garip gelmiyor. Dahası Suzanne'in tek, ressamın ilk nü portresi olan La Nymphe Surprise'yi düşünelim. Bu çalışmasında sanatçı öncesinde ve sonrasında tercih etmediği bir kutsal tema belirlemişti. Dahası kadın Manet'nin diğer kadın kahramanları gibi vahşi, cesur ya da samimi değil ürkek görünüyordu. Bu tablonun yıllarca ressamın stüdyosunda kalması, satılmaması ya da hiçbir sergide yer almaması da Manet'nin karısını koruma tezimi güçlendiriyor. Şöyle dürüst bir yorum yapmamın da bir sakıncası olmadığını düşünüyorum: Suzanne bir Hollandalıydı ve ülkesinin tipik vücut yapısına sahipti. Modern dünyanın kapılarının aralandığı günlerde, modern dünyanın kapılarını aralayan ressam için bu vücut eski moda kalmış olabilir. Kadının bedeni Hollanda Altın Çağı ustalarına gönderme yapılan çalışmalar için uygundu ama Paris'in en popüler kadını standartların altında sıskalığı ile meşhur Marguerite Bellanger iken Suzanne'de ısrar etmek mantıklı olmazdı. Manet, Victorine'nin başka bir erkekle ABD'ye gitmesine tepki göstermedi ya da dünyası başka kadınların varlığı ile aydınlanırken dahi izin alarak atölyesine girebilen karısını terk etmedi. Zaman zaman hem oğlunu hem de karısını saygın ev hayatları içinde resmetti. Çünkü bana kalırsa Manet, her şeye rağmen sadakatine ve vefasına hayran olduğu karısını seviyordu, ona zarar vermek ya da itibarını zedelemek istemiyordu. Bütün bu düşüncelerimi yaralayan kanıta ise Manet ile ilgili bir kitabı okurken ulaştım. Kitabın bir bölümünde Suzanne'in mavi bir kanapeye uzanmış haldeki tablosundan bahsediliyordu. Önce yazarın hata yaptığını düşündüm. Suzanne'li tabloları düşündüğümde yazarın anlattığına en yakın eser kadının kıyafetinin mavi olduğu ve oturduğu bir çalışmaydı. Sonra bir anda bilmediğim bir tablonun varlığı olasılığıyla irkildim. Internet'te biraz arama yapmamın sonucunda benim senelerdir bir kere bile karşılaşmayı başaramadığım o Suzanne tablosu karşımda duruyordu. Eser arka planının güzelliği dışında benim için tam bir hayal kırıklığı oldu. Uzun yıllardır kafamda kurduğum Suzanne-Edouard-Victorine ilişkisine yepyeni bir boyut ekleniyordu. Manet'nin hayat arkadaşını betimlediği bu tablosu Olympia'nın kötü bir parodisi değil miydi? Suzanne, narin, cesur bakışlı, pembemsi beyazlıktaki Olympia ile asla rekabet edemeyeceği bir kulvardaydı. Üstelik kendi kocası, yani benim onu sevdiğini ve kırılmasına hiçbir şekilde izin vermeyeceğini düşündüğüm kocası, kadını bu pozisyona düşürmüştü. Manet, eşinden, iki ayağı birbirine kavuşmayan, rüküş bir Olympia yaratmıştı. Tabloyla ilgili araştırma yaptığımda fark ettim ki bir eleştirmen bu durumu Mona Lisa'ya bıyık çizmekten daha ironik bulduğunu açıklamış. Ben ise tabloyla ilk karşılamamda gözlerimin dolmasından mütevellit durumu ancak göz yaşartıcı olarak tanımlayabilirim. Şimdilerde, ilişkileri hakkında yanlış düşündüğümü fark ettiğim üçlü hakkında yazmam gereken yeni bir senaryo var. Üstelik tutarlı sandığım bir öncekinin hala da en azından başarılı olduğunu düşünürken. Manet beni bu derece hayal kırıklığına uğratmışken karısının yaşadıkları karşısında neler düşündüğünü hayal etmeyi ise sizlere bırakıyorum."}
+{"text":"Skagen çok ufak ve çok güzel bir kasaba. Girişindeki evlerde ART tabelaları olması beni çok eğlendirdi. Skagen'de sanat sadece olduğu yerde durmuyordu, taşıyordu. Skagen'e gitmek istememdeki en önemli sebeplerden biri Skagen Müzesi'ni ziyaret etmek için içimde duyduğum müthiş arzuydu. O yüzden ilk olarak oraya koştum. Müzede Skagen sanatçıları ile günümüz Danimarkalı ressamların eserlerinin ilişkili olarak sunulduğu çok güzel bir sergi vardı. Girişte Skagen ressamlarının portreleri önünde saygı duruşunda bulunduktan sonra bu sergiyi gezdim ve görmek istediğim pek çok eserle karşılaştım. Christian Krohg'la tekrar karşılaşma öykümü daha önce size ballandıra ballandıra anlattığım için bu mevzuyu hızlıca geçiyorum. Bunun birazcık tuhaf olduğunu kabul ediyorum: Skagen'le ilgili takıntı haline getirdiğim bir diğer konu ise Kumla Kaplı Kilise'yi görmekti. O yüzden ikinci durağım bu kilise oldu. Bu kilise 14. yüzyılda yapılmış. 18. yüzyılda Skagen'de büyük kumullar oluşmuş ve kilisenin büyük bir kısmı kumların altında kalmış. Şu an sadece kulesini görebiliyoruz. Ben fotoğraflarını ilk gördüğüm andan beri bu kulenin büyüsüne kapılmış durumdayım. O yüzden aşağıdaki manzarayla karşılaştığımda kalbim duracak gibi oldu. Skagen ve aslında tüm Danimarka ile bir tespitim var. Herhangi bir yere giderken yolda, çevrede hiç kimseyi görmüyorsunuz. Ancak mekana ulaştığınızda herkesi orada buluyorsunuz. Bu insanlar bu mekana nasıl ulaşıyor, sonra nasıl görünmez oluyorlar hiç bilmiyorum. Zaten bu literatüre büyük Danimarka gizemi olarak geçmiş bir durum. Bence sorgulamamakta fayda var. Kilisenin çevresinde bir hayli zaman geçirip çekilebilecek bütün fotoğrafları çektikten sonra kasabaya geri döndüm. Skagen öyle güzel bir yer ki her yerde sizi iyi hissettirecek bir şeyler görebiliyorsunuz. Mesela aşağıdaki şu tatlı eve bakın. Aramızda kalsın, bu evin muhteşem de bir deniz manzarası var. Kasabada bu seferki durağım Skagenli ressamlar Anna ve Michael Ancher'ın eviydi. Anna, Skagenli bir otel sahibinin kızıymış. Michael resim yapmak için kasabaya geldiğinde Anna ile tanışmış ve evlenmişler. Ressam çift Anna'nın babasının evinde ölünceye kadar birlikte yaşamışlar. Anna ve Michael'ın eviyle ilgili büyük beklentilerim yoktu. Ama en çok sevdiğim yerlerden biri oldu. Arka bahçede kendileri gibi ressam olan kızları Helga'nın da eserlerini görebileceğiniz küçük bir kulübe daha var. Ancher'ların bu kırmızı evinin önünde kırmızı kazağımla bir de fotoğraf çektirdim. Bu fotoğrafın Ancher'larla ilgili yazacağım kitabın sözleşmesi olduğunu iddia edenler çıktı. Eğer bu kitap beni Skagen'e yeniden götürecek bir sebep olacaksa sözleşmeye itiraz etmeyip gönüllü boyun eğerim. Evdeki eserlere ve geri kalan tüm detaylara ise bayıldım. İçeride Danca bir tur vardı. Hiçbir şey anlamadığım için her şeyin fotoğrafını çektim. Evi dolaştıkça çiftin yaşamına özendim. Masao Yamamoto'nun Barcelona'da açtığı serginin ismi Sessizlikteki Küçük Şeyler'miş. Ancher evinin sessizliğinde de o kadar çok küçük şey vardı ki. Aşağıdaki gibi tanıdık tezgahlarla karşılaşmanın keyfi ise bambaşkaydı. Ancher evinden çıktıktan sonra şair ve ressam Holger Drachmann'ın evine gittim. O güzel evde niyeyse hiç fotoğraf çekmemişim. Skagen'de güneşi batarken izleyebileceğiniz iki yer var. Daha önce kumullardan bahsetmiştim. Bir dönem bu kumulların tüm kasabayı kaplaması tehdidiyle karşı karşıya kalmışlar. Neyse ki bu sorunu çözülmüş. Ama yarımadanın ortasındaki kumulları yeniden yeşillendirmemişler. Bu yüzden Danimarka'nın en kuzeyinde bir çöl var. Buraya çöl mü deniyor bilmiyorum ama gördüğünüz şey bildiğimiz çöl. İnsanlar güneşin batması yaklaştığında içkilerini alıp bir kumulun tepesine yerleşiyor. Çok fazla insan da olmadığı için diğer grupların varlığını fark etmiyorsunuz. Burada güneşin batışını izlemek ve geceyi geçirmek dünyanın en güzel şeylerinden biri. Skagen'de güneşin batışının izlenebileceği en güzel yerlerden diğeri ise kasabanın batı tarafındaki yerleşim yerinin plajı. İnsanlar akşam üstünü bu plajda geçirip güneşi batırdıktan sonra evlerine dağılıyorlar ve bunun nasıl mümkün olduğunu bilmiyorum ama hem çölde hem de bu plajda gördüğüm güneş ile her gün gördüğümüz güneşin aynı olmadığına yemin edebilirim. Plajda fotoğraf çekmek aklıma gelmediği için buraya fotoğrafı ekleyemiyorum ama bana inanın. Bu yazıyı yazmayı Skagen'de döndüğüm günden beri istiyorum ama her yazımda en az bir kez şikayet ettiğim gibi hayatım o kadar yoğun ki bir türlü fırsat bulamadım. Peki ne oldu da şimdi yazdın diye soracaksınız, lütfen sorun, çok eğlenceli bir cevabım var. Sosyal medya benim senelerce kendimi sakınmamı haklı çıkartacak kadar acayip bir yer. Geçen haftalarda Instagram'da bir hesabın Skagen sahilinde Kroyer'in Skagen'in Güney Sahilinde Anna Ancher ve Marie Kroyer'le bir Yaz Akşamı tablosunun kartpostalıyla çektiği fotoğrafı Skagen'in güney sahilinde 120 senedir değişen bir şey yok notuyla paylaştım. Fotoğrafı şuradan görebilirsiniz. Bu fotoğrafın altına yorum bırakan biri şöyle demiş: Gittin de mi biliyorsun? Bu yorum beni çok eğlendirdi ve güldürdü. Bu kadar yıl kendimi korumama rağmen olan olmuş ve pics or it didn't happendan kurtulamamıştım işte. Kendi kendime evet, gittim! dedim. Madem kanıt lazımdı, o kanıtı gösterecektim. Bu yazıyı da gittiğimin kanıtı olarak buraya bırakıyorum. Skagen'den ayrılmak bana çok zor geldi. Sanki yüzbin yıldır orada yaşamam gerekiyormuş da sürgünde sürünüyormuşum gibi hissettim. Ama kendi kendime bir söz verdim: O Skagen'e bir kez daha gidilecek ve bu sefer çok daha uzun kalınacak!"}
+{"text":"Teşekkürler! Elbette anlatırım. Birkaç sene evvel bir arkadaşımla Paris'e gittik. Arkadaşımın şehre ilk gidişi olduğundan klasik bir turist turu planlamıştı. Ben ise daha çok aylaklık yapma peşindeydim. Giderken yanımda Julian Barnes'ın Medusa'nın Salı ile ilgili güzel makalesini de götürmüştüm. Niyetim, Louvre'a uğrayıp tablonun karşısında makaleyi okumaktı. Arkadaşımın Louvre Müzesi'nde geçirdiği günün akşamının bu planım için ideal zaman olduğuna karar verdim. Onunla müze kapanış saatinde tablonun önünde buluşmak için sözleştik. Ben on dokuz otuz sularında mekana girdim. Üst kata çıkıp tablonun ressamı Gericault'nun Medusa'nın Salı'ndan önce benzer temayı işlediği tabloları inceledim. Makalede bahsedildiklerini bildiğimden fotoğraflarını çektim. Ardından aşağı inip dev tablonun karşısındaki banka yerleştim ve küçük kağıtlara bastığım yazıyı okumaya başladım. Bir süre sonra yanıma orta yaşlı bir adam geldi, oturdu. Müzelerde sık sık karşılaşılabilecek türden amatör bir ressamdı. Zamanının bir kısmını benim ne yaptığımı anlamaya çalışarak geçirdi. Sonra bu uğraşından vazgeçip kendi işine yöneldi ve yumruğu yanağındaki biz bu hale nasıl düştük adamını çizmeye başladı. Farklı sebeplerden tabloyu dikkatlice inceleyen iki insan olarak, birbirimize asgari ilgi göstererek orada sessizce oturmaya devam ettik. Böylesi büyük müzelerin akşam saatlerinde hiç bulundunuz mu bilmiyorum. Kapanma saati yaklaştıkça tüm ziyaretçilerde büyük bir panik başlar. Şükür çıkıyoruz düşüncesinden/Neler kaçırdıklarını bilebilmek için/Acıktıklarından/Artık iyice canları sıkıldığından herkes koşar adım bir yerlere doğru ilerler. Yarı yatmış bir şekilde makalesini okuyup tabloyu inceleyen ben ve en az benim kadar aylak olduğunu düşündüğüm komşum işte bu tantananın ortasındaki umursamazlardık. Biz böyle kendi halimizde takılırken hedefe kitlenmiş kalabalık önümüzden ve arkamızdan geçip duruyordu. Bir zaman sonra bu telaşlı kalabalığın dikkatini çektik. Bazı insanlar hızlı hızlı ilerlerken birden bizi o halde görünce durup önce bize sonra da pür dikkat baktığımız tabloya bakmaya başladılar. Sonunda öyle bir an geldi ki Medusa'nın Salı'nın önünde tabloyu inceleyen elliye yakın insan olduğunu fark ettim. Bir düşünsenize tüm binalarındaki tüm katlarda ve o katlardaki tüm salonlarda aynı yöne doğru ivmeli bir hareket varken tek bir salonda herkes müze ritueline aykırı bir şekilde öylece duruyordu. O kadar güzeldi ki bazen keşke bütün salonların tam o anda çekilmiş fotoğrafları elimde olsaydı diye düşünürüm. İşte benim bir müzede geçirdiğim en büyülü an budur. Size daha önce de söylemiştim. Yılsonu yaklaştığında eski yıl/yeni yıl iç hesaplaşmaları yapmam. Ama gelecek seneyle ilgili tek bir dilek hakkım olsa bana bu tür anları sık sık yaşatmasını dilerdim. Yukarıdaki fotoğraf: Thomas Struth Louvre 4, Paris, 1989. Varlığını unutmuşum, karşılaşmam bana bu yazıyı yazdırdı. Teşekkürler fotoğraf!"}
+{"text":"Nicolas de Stael Bey'in eserleriyle aşka düşmem yanlış hatırlamıyorsam 2010 yılına denk geliyor. O zamandan beri sessiz sedasız devam eden bu platonik sevdamın birkaç önemli anını bugün sizlerle paylaşmak istiyorum çünkü artık bu aşkı yüksek sesle yaşayacak kadar aşkıma güveniyorum. Dahası anlatmak istediğim birkaç ilginç nokta var. de Stael'le ilgili en önemli sorunum kendisini Türkçe sevemeyeceğiniz gibi İngilizce sevmenin de mümkün olmaması. Fransızca bilmiyorsanız ressama duyduğunuz sevgide bir başınasınız. Çünkü her nedense sanatçıyla ilgili yazılmış tüm kitaplar Fransızca olarak kalmış, mektupları bile İngilizce'ye çevrilmemiş. Yani sevdamı Fransızca bilmeden je t'aime sevgili Nico isimli bir kitap yazarak da anlatabilirdim. Onun yerine Güzelonlu'ya bu yazıyı eklemeye karar verdim çünkü bloglar ölmedi arkadaşlar! Bloglar ölmedi! 2014'te Le Havre'da Andre Malraux Modern Sanat Müzesi'nde Nicolas de Stael: Kuzeyin Işıkları, Güneyin Işıkları sergisi açılınca yağmur-çamur dinlemeden Le Havre trenine atlayıp bu müthiş güzellikteki şehre gitmiştim. Serginin hayal ettiğimden de başarılı çıkması ve müzenin koleksiyonundaki Boudin ve Vallotton'ların beni aşırı memnun etmesi sonucunda ıslanmak, sonrasında daha çok ve daha çok ıslanmak bile beni mutsuz edememişti. Sergide hiç fotoğraf çekmediğimi zannediyordum. Yukarıdaki ve aşağıdaki fotoğrafları bulunca çok sevindim. Sergi tek Stael'ım olsa bu olsun isterdim, hayır bu olsun isterdim, hayır kesinlikle bu olsun isterdim sayıklamalarımla geçti. Pahalı zevkleri olan bir insan olmamama rağmen bu sergideyken birine verebileceğiniz en romantik hediyenin ufak bir de Stael manzarası olacağını düşünmüştüm. Yalan söyleyecek değilim, hala da bazen öyle düşündüğüm zamanlar oluyor. Size ressamın hayatı ile ilgili çok fazla bilgi vermedim. Bu tip bilgilere ufak bir Google araması ile ulaşılabileceği için vaktinizi almak istemiyorum. Sadece şunu anlatmak istiyorum: 1955 yılının Mart ayında girdiği depresyondan kurtulamayan de Stael kendini Antibes'deki evinin taraçasından aşağı bırakarak intihar etmiş. Le Havre'daki sergiye gitmeden birkaç gün önce bir Diane Arbus sergisindeydim ve sevdiğim iki sanatçının da intihar ettiği gerçeği beni çok yaralamış olmalı ki sergide şu aşağıdaki fotoğrafı da çekmişim. Güzelonlu'da daha önce çeşitli sebeplerden anlattığım Güney Fransa gezisinin beni en çok heyecanlandıran yanlarından biri ressamın son günlerini geçirdiği Antibes'i görmekti. Ayrıca oradaki Picasso Müzesi'nde Picasso'ları değil ama de Stael'ları göreceğim için de mutluydum. Sonra Picasso Müzesi'ne gittim. Ressamın dört eserinden oluşan odasında uzun süre kaldım. Açıkçası daha çok eserinin burada olduğunu zannediyordum. Bu odadayken diğer Nicolas de Stael'lar nerede acaba diye de düşünmek için fırsatım oldu. Bu sorunun cevabını bu sene buldum. Büyük çoğunluğu Centre Pompidou'nün koleksiyonundaymış. Niye sergilemiyorlar, bilmiyorum. Vallahi bu Fransızların işlerine aklım ermiyor sevgili arkadaşlar. Abidin ve Güzin Dino'nun Nicolas de Stael'ın intiharından sonra ressamın Antibes'deki evinde bir süre yaşadıklarını ne zaman öğrendiğimi ise hatırlamıyorum. Ama bu bilgi bana çok öyküsel geldi. Dino'lar ressam hakkında bir şeyler yazmış mı diye hep merak ettim. Geçen sene sonunda bu sorunun cevabını bulabilecek kadar zamanım olduğunda riske girmek istemedim ve bu bilgiye kesinlikle ulaşabileceğimi düşündüğüm Abidin Dino'nun Toplu Yazılar kitabını okumaya başladım. Kitabı okurken Nicolas de Stael göz araması yapmayı kendime yakıştıramadığım için 1200 sayfanın 1200'ünü de okudum. Bu sayede Dino'nun politika, sanat, de Stael harici tüm sanatçılar, ailesi, toplum gibi konulardaki fikirlerini öğrendim. Koca kitapta ressamla ilgili tek satır geçmiyordu. Aynı günlerde bana Abidin Dino'nun Fikret Mualla için yazdığı Gören Göz İçin Fikret Mualla kitabı hediye edildi. Abidin Bey'e doyamadığımdan o kitabı da okumaya başladım ve 150 sayfalık kitabın 126. sayfasında peşinde koştuğum o yorumları sonunda buldum. Abidin Dino, de Stael hakkında yazmıştı! Aşağıda Dino'nun o satırlarını bulabilirsiniz. Dino'nun anlattıkları benim hayal ettiğimden bile daha iyi. Fransa'nın güneyinde, yaz aylarında, bir deniz feneri kadar deryaya banmış bir atölyenin kiracısıydım bir zamanlar. Burada ya son derece mutlu ya da ölesiye mutsuz olunabilirdi, ikisinin ortası yoktu. Nicolas de Stael ikincisini seçmişti. Oysa ki görünüşte başarılı bir insandı: Şato, birkaç atölye, kontratlar, sınırsız çalışma olanakları... Hepsi vardı. Genellikle kadınlardan yana şımartılmış olması yetmemişti mutluluğuna. Bir de aşırı çarçabuk hazırlanması gereken büyük bir sergi kontratı imzalamıştı, sözünde durabilmek, geceli gündüzlü çalışabilmek için, içki ile Maxitonu bir arada kullanıyor, bu son derece tehlikeli karmaya başvuruyordu. Sinirleri yıpratan bu dürtücü çarelere, o kış Antibes surlarını döven deli denizin uğultusu eklenince, kendini boşluğa atmış olması için yetmişti... Ayrıca soyut-somut sanat kavgasının gelişmeleri de ressamı sarsmış, kendi kendine karşı kuşkulara düşürmüş, sinirlerinin sarsılmasına yol açmıştı. şakası yok, estetika, politika kadar aforoz edilmelerin alanıdır. Stael'ın mavi cezvesinde Mualla'ya kahve yapan Dino. Ne acayip, değil mi? Peki bu üçlüye Ahmet Hamdi Tanpınar'ı eklemeye ne dersiniz? Bu yazıyı yazmaya karar verdikten sonra Internet'te kimler neler yazmış diye araştırdığımda aşağıdaki Tanpınar fotoğrafıyla karşılaştım. Tanpınar'ın keyifle poz verdiği bu balkon Abidin-Güzin Dino çiftinin Antibes'deki evine aitmiş. Tanpınar bu evi Adalet Cimcoz'a, Abidin çok güzel bir evde oturuyor. Akdeniz balkonunda. diye anlatmış. Bu yazının biraz dağınık olduğunun farkındayım. Ama düzeltmeye karar verirsem bir sene daha paylaşamayacağım için bırak dağınık kalsın diyor ve sizlere esenlikler diliyorum. Seneye görüşürüz. Her zamanki gibi şahane bir metin. Ancak Twitter'da paylaşılamıyor. Bilginiz olsun. Bunca zaman okunacaklar listemdeydi bu yazı. Beklediğimden de iyi çıktı. Ellerine sağlık. Ben de sanırım Degas yazısını seviyorum en çok, aynı dağınıklık sebebiyle. müthiş :) o balkonu ben de zihnimde çok hayal ettim Abidin Dino evle ilgili çok güzel konuşmuştu kitaplarında.. o cezvenin kendisi nerde acaba, keşke o kahvenin içildiği ana ışınlansam, fikret mualla'ya ayrı güzin-abidin çiftine ayrı dalar giderdim... yazı ve hayal kapımızı açan düşünceler için teşekkür ederim.."}
+{"text":"1993 bilemedin 1994 senesinde benim de yaşadığım kasabadaki bazı insanlar ufak bir değişim fark ettiler. Artık gerçek bir kitabevi müşterisi olabilmenin bedeli ufak bir yokuşu tırmanmak idi sadece. Raflarında -sadece- kitapların bulunduğu ve o kitapların nefes alabildiği bir yerdi burası. Hafif bunalımlı, biraz tribal fakat iyi niyetli olduğu her halinden belli sahibesi, o zamana kadar gidilen ve ilk göz ağrısı olan, aslına bakacak olursanız her zaman da öyle kalacak kitapçı beyefendi kadar güleryüzlü olmasa da, bu kitabevinin o kasabaya, hadi fazla büyütmeyelim, bazı kasabalılara kazandırdığı vizyon ve genişleme duygusunu yadsımamakta fayda var. Bu kitabevi o zamanlar ilk gençliklerini yaşamakta olan insanların yeni yazar ve kitapları keşfetmeleri için eşsiz bir mekandı. İstedikleri bir kitabı okuyabilmek için güleryüzlü beyefendinin oğlunun baba mesleğini geliştirmek için uğraştığı Beyoğlu'ndaki dükkanından ısmarlanan kitaplarını 3 hafta süreyle beklemek zorunda kalmamaları bu gençler için büyük bir yenilikti, mesela. Her şeye rağmen kasabada kitapsal anlamda devrim yapmış olan ufak ve de yeni mekana dönmekte fayda var. Çünkü anlatacaklarımın gerisi tamamen bu ufacık yer sayesinde oldu. Bu yeni mekana gidip gelmeye başlayan gençler gel zaman git zaman içerisinde tezgahların yan tarafında bulunan masada devasa boyutlarda bir dergi ile karşılaşırlar. Kimse onu anlamadığı için bu dükkanı açmış olan ve de saçlarının kıvırcık olmasından gayrı fiziki hiçbir detayı hatırlanamayan sahibe tam da o günlerde müşterilerinin de onu anlamadığına inanıp fena halde içerlemektedir. Sahibenin bu değişken ruh durumlarını fazla sallamayan gençler ise dergiye dikkat kesilmişlerdir, hele bir de dergiyi meşhur bir yayınevinin kitaplarını tanıtmak amacı ile bedava olarak dağıttığını öğrendiklerinde keyifleri iyice yerine gelir. Her biri birer dergi alıp çıkarken içlerinden bir tanesi derginin kapağının güzelliğinden etkilenip iki tane alarak ortamı terk eder. Dergilerden birisini okumak ve saklamak için diğerini ise odasına asacağı poster imalatında kullanmak için almıştır. Dergiyi okuyup fena halde beğenen bu gencimiz o dergi sayesinde çok sonraları çok severim diyeceği yazarlarla tanışır. Derginin eline aldığı kısıtlı miktardaki sayısından çok etkilenir. Bu güzel günler çabuk geçer, önce derginin boyutları küçülür, sonra parayla satılmaya başlar tam buna da şükür diyecekken tribal bünyeli sahibe aylık depresyonlarından birinden kurtulamaz ve dükkanının kapısına kilit vurur. Kitabevini ve dergiyi aynı anda kaybeden gencimiz biraz afallar ama hayatına devam eder. Deniz kenarındaki gazeteciyle daha önce başka bir dergiyi getirmesi için sonuçsuz bir mücadaleye girdiği için bu dergiyi getirtmek için uğraşmaz. Yine de bu hikaye burada bitmez, aksine yeni açılımlarla devam eder. Gencimiz dergide okuduğu kitap tanıtımlarından birinde yeni bir yazar ile tanışır. Bu isim Richard Brautigan'dır ve kitap Karpuz Şekerinde'dir. Karpuz Şekerinde ergen bünyede tarif edilemez etkiler bırakır. Mesela ilk defa bir yazarın naif olmasında hiçbir sakınca olmadığını fark eder ve ilk defa bir kitabı yazarının yerine kendisinin yazmış olmasını yürekten ister. Emin olmamakla beraber zannediyorum ki Karpuz Şekerinde'yi bu kadar sevmesinin bir sebebi de o dönemlerde kendisinin de Brautigan kadar naif olmasıdır ve yine düşünüyorum da Brautigan'ı hala sevmekte olan bu neredeyse eski gencin şu andaki sevgisinin bir sebebi de bir gün yine o naifliğe dönebileceğine inanmasıdır. Bu gencimiz için kitaplara ulaşmak, kasabasını terk ettikten sonra o kadar da zor olmamaya başlar. O dönemlerde Brautigan'ın Türkçe'ye çevrilmiş/çevrilmemiş bütün kitaplarını toparlar, okur ve şunu itiraf etmekte fayda var ki Brautigan ile birlikte anılan dönemdaşları bu gencimiz için o kadar da büyük bir anlam ifade etmezken ve okuma alışkanlığı çok başka yönlere kaymışken Brautigan o özel ve de güzel pozisyonunu korumaya devam eder. Siz sevgili buraya kadar okumuş okuyucuların da böyle hissettiği oldu mu bilemiyorum ama bazen bazı kelimeler olmadıkları halde çift anlamlıymış gibi gelir insana. Mesela naif, mesela güzel ve eğer dilimizin dışında bir örnek verecek olursak mesela lovely. Naif bazen safsalak manasında kullanılamayacak kadar güzeldir, güzel bazen kraliçelere yakıştırılamayacak kadar naiftir ve insan bazen hem güzel hem naif biriyle karşılaştığından içinden şöyle geçer: so lovely. İşte bu gencimiz için Brautigan bütün bunlardan birazdır. Naif, güzel, so lovely."}
+{"text":"Müzelerde İncil temalı tabloları incelerken rahatsız hissettiğim o kadar çok şey görüyorum ki. Örneğin ressamların dürüst bir Yahudi'nin karısı olan Susanna'nın İncil'de anlatılan öyküsünü betimleme şekline hem kızıyor, hem de utanıyorum. Hikayeye göre yardımcılarına izin veren Susanna, evinin bahçesindeki havuzda yıkanırken kendisinden yaşlı iki adam kadını gözetler. Susanna tam evine girecekken karşısına çıkarlar ve kadına eğer onlarla sevişmezse bahçede genç bir erkekle buluştuğu dedikodusunu herkese yayacaklarını söylerler. Susanna bu tehditi kabul etmeyince erkekler söylediklerini yapar. Kadına ölüm cezası verilecekken Daniel adında bir adam ortaya çıkar ve yaşlı adamların sorgulanmasını gerektiğini söyler. Ayrı ayrı sorgulanan adamlara Susanna'nın sevgilisiyle hangi ağacın altında buluştuğu sorulur. Adamlardan biri sakız ağacı olduğunu söyler. Diğeri ağacın meşe olduğunu iddia edince yalanları ortaya çıkar ve Susanna beraat eder. İki sapık ölümle cezalandırılır. Bu öykü pek çok ressam tarafından betimlenmiştir. Aşağıda içlerinde Rubens ve Rembrandt'ın Susanna yorumlarının da olduğu rastgele örnekleri görebilirsiniz. Bu tabloları her gördüğümde HAYIR! diye bağırmak istiyorum. Lütfen resimlere dikkatle bakın. Bu resimlerde iki sapık tarafından tecavüz ya da ölümü seçmesi için zorlanan bir kadın suratı görebiliyor musunuz? Bu tehditin insana hissettirdiği dehşeti sanatçıların estetik kaygıları ve kimbilir belki de erkeklikleri karşısında kaybediyoruz. Bu tablolar arasında kadının itiraz eden ve tiksinen ifadesini görebildiğimiz bir tanesi var. 1610 yılında tamamlanan bu tablonun ressamı İtalyan Artemisia Gentileschi ve her açıdan ne kadar ilginç ki Artemisia bir kadın. 1593 yılında doğan Gentileschi'nin babası Toskanalı ressam Orazio Gentileschi. Orazio, çocuklarına resim dersi verirken kızının oğullarına göre daha yetenekli olduğunu fark etmiş ve onun devam etmesine izin vermiş. Böylece Artemisia, Caravaggio'nun takipçisi Barok ressamlardan biri haline gelebilmiş. Bu hafta, bana pek çok şey öğreten bir platform olan Tumblr'da aşağıdaki çalışma ve yukarıda size anlattığım düşüncelerimi paylaşan bir yazıyla karşılaştım. Tumblr'da Artemisia'nın Susanna ve Yaşlılar tablosuna yapılan restorasyonda Artemisia'nın kadının suratını ilk olarak bambaşka çizdiğinin ortaya çıktığı yazıyordu. Bu suratı gördüğümde gözlerim yerinden oynadı ve çok heyecanlandım. Ama Tumblr'la ilgili ikinci kuralımı uyguladığımda bu bilginin doğru olmadığını gördüm. Olan şuydu: Bu eser, sanatçı Kathleen Gilje'e aitti ve Revised and Restored: The Art of Kathleen Gilje sergisinde yer almıştı. Gilje hem Gentileschi'nin cesaretine saygısını göstermek, hem onun kendi yaşam öyküsündeki zorluklara dikkat çekmek, hem de kadının o dönemde cesaretle başlattığını tamamlamak istemişti. Kathleen Gilje'nin çalışması çok sarsıcı. Benim de bir kadın ve ona tecavüze yeltenen iki erkeğin hikayesini anlatan bir tablodan beklentim Gilje'nin Artemisia Gentileschi'nin Susanna ve Yaşlılar tablosuna x-ray ile baktığında gördüğünü iddia ettiği şey kesinlikle. Konu Susanna ve Yaşlılar ise Artemisia'nın yaşamındaki bir noktayı daha konuşmamız gerekiyor. Artemisia 17 yaşındayken babası, genç kıza, ortak işler de yaptığı ressam Agostino Tassi'den ders aldırmaya karar verdi. Tassi bu dersler sırasında kıza tecavüz etti. Orazio bu olayı duyduğunda Tassi'yi mahkemeye verdi. Artemisia'ya mahkeme boyunca doğruyu söylediğini teyit etmek için işkence yaptılar. Mahkeme sonunda Tassi'ye bir sene hapis cezası verildi. Artemisia'nın tecavüz sonrası yaptığı tablolardan biri de Holofernes'in Başını Kesen Judith. Bu tablodaki kadınların kararlılığı ve çabası kayda değer. Üçlünün yüz ifadeleriyle Caravaggio'nun ünlü Judith'indeki ifadeleri karşılaştırmakta fayda var. Bu konuda anlatacak daha çok fazla şey olduğunu düşünüp yeni bir paragrafa başladığım şu an fark ettim ki anlatmak istediğim şeyleri bitirdim. Artemisia, kadından ressam olmayacağı düşünülen bir dönemde ressam olabilmiş, kadın olması yüzünden türlü zorluklar yaşamış yine de vazgeçmemiş ve mücadeleye devam etmiş bir kadınmış. Sırf bu yüzden bile onu seviyorum. Babam Caravaggio'nun Judith'ini gösterdiğinde hayal kırıklığına uğradığımı hatırlıyorum. Bir adamın kafasını keserken tamamen pasif görünüyordu. Caravaggio, bütün duyguyu adama yüklemişti. Tek bir düşünceye odaklanmış bir kadın hayal edemediği çok açıktı. Ben kadının düşüncelerini resmetmek istiyordum. Tabii böyle bir şey mümkünse... Eyleminin kayıtsız şartsız gerektirdiği kararlılık, konsantrasyon ve inançla. Çok teşekkürler alıntı için. Tam da düşündüklerimizi anlatmış."}
+{"text":"Geçen yaz en sevdiğim tablolardan Kırda Öğle Yemeği'nden esinlenerek yapılmış çalışmaları incelerken yukarıdaki fillerle karşılaştım. Bu eser benim bir değil, iki tutkumu bir araya getirmişti: Manet ve filler! Resmin kime ait olduğunu ve niçin yapıldığı ufak bir araştırma sonucu bulduktan sonra artık tek amacım vardı: Babar's Museum of Art isimli çocuk kitabına sahip olmak. Hevesle kitabı ısmarladım, birkaç hafta bekledim ve sonunda bana ulaştığında çok ama çok mutlu oldum. Babar'ın Sanat Müzesi, ünlü ve çok kitaplı bir serinin üyesi. Fransız yazar ve çizer Jean de Brunhoff, fil Babar karakterini 1931 yılında eşi Cecile'in çocuklarına anlatmak için uydurduğu hikayelerden etkilenerek yaratmış. Serinin ilk kitabı Histoire de Babar Fransa'da büyük başarı kazanınca, kitap 1933 yılında İngilizce'ye çevrilmiş ve hem Britanya'da hem de ABD'de yayımlanmış. Jean de Brunhoff'un 1937'deki ölümüne kadar altı hikaye daha basılmış. Yazarın ölümünün ardından bayrağı oğlu Laurent de Brunhoff devralmış. Bugün Babar'ın 45 civarında öyküsü kitabevlerinin raflarında yer alıyor. Televizyon için Babar'ın 78 bölüm çizgi dizisi de hazırlanmış. Bu bölümlerin bazılarına Youtube'dan erişebilirsiniz. Babar'ın kahramanı olduğu iki film de varmış. Tüm bunları okuduğumda Babar'ın Türkiye'de neden hiç bilinmediğini merak ettim. Sadece ben bilmiyor olabilir miyim diye birkaç arkadaşıma sordum ama onların da bu tatlı fillerden haberi yoktu. Gelelim elimizdeki tek hikaye olan Babar'ın Sanat Müzesi'ne. Bu kitabı Laurent de Brunhoff 2003'te yazmış ve resimlemiş. Konusunu kısaca anlatayım. Celesteville'de yaşayan fillerin kralı olan Babar, karısı Celeste ve çocuklarıyla mutlu bir hayat sürmektedir. Derken bir gün şehrin tren istasyonunun artık Celestevillelilere yetmediği ortaya çıkar ve Celeste bu tren istasyonunu senelerdir Babar'la biriktirdikleri tüm sanat eserlerini sergilemek için bir müzeye çevirmeye karar verir. Kitaptaki bazı sanat eserleri gerçekten Orsay Müzesi'nin koleksiyonunda yer alıyor. Manet'nin Balkon'u ve Kırda Öğle Yemeği, James McNeill Whistler'ın Ressamın Annesi gibi. Ama bu koleksiyondaki eserler dışında Rubens, Velazquez, Goya, Bruegel, Seurat, Munch, Sargent, Vermeer, Pollock gibi türlü türlü ressamın filli tablolarını kitapta görebilirsiniz. Babar'ın Sanat Müzesi'nde Celeste ve Babar'ın müze açmaya karar vermelerinin ardından tüm şehrin yardımıyla binanın müzeye dönüştürülmesi, sanat eserlerinin yerleştirilmesi ve son olarak da müzeye ziyarete gelen genç fillerin bu eserlere verdikleri tepkiler komik bir dille anlatılıyor. Okumaktan zevk aldığım ve sizinle de paylaşmak istediğim bu kitapla ilgili kötü bir yan olduğunu ancak İnternet'te araştırma yaparken öğrenebildim. Babar'ın Sanat Müzesi, 2003 yılında yazıldığı için böyle göndermeler yok. Ancak serinin 1930'larda yazılmış ilk kitapları, Fransız sömürgeciliğini desteklediği ve ırkçılık yaptığı için eleştirilmiş. Ben kitabı okurken Celesteville'in Paris olduğunu düşünmüştüm. Oysa Celesteville, Kuzey Afrika'da bir şehirmiş ve bu yüzden eleştirmenler yazarı her yeri Paris'e benzetmeye ve dahası sömürgeleri Fransızlaştırmaya çalışmakla suçlamışlar. Bu iddiaların ne kadar doğru olduğunu serinin ilk kitaplarını okumadığım için bilmiyorum. Lakin, Babar'ın Sanat Müzesi'nde böyle bir kötü niyet görmediğimi, aksine mutluluk içinde sanat müzesi kuran babar mutlu fillerin sizi de mutlu edeceğine garanti verebilirim. Bu yazı sonlanırken birkaç gün içinde tekrar birlikte olacağımızın ve sizi ufak bir sürprizin beklediği müjdesini vermek istiyorum. Gözünüzü bu blog'dan ayırmayın. Aaa süper :) Şimdilerde çocuk olmak daha güzel bir şey olurdu sanki. Umarım müzeye de giderler bir ara. Benim de hiç bilmediğim bir çizgi filmdi. Herhalde Türkiye'de yayımlanmadı."}
+{"text":"Herkese merhaba. Ne zaman Güzelonlu'yu çok sevdiğimi ve buraya her gün yazmak istediğimi düşünsem yazılara aylarca ara veriyorum. Baktım bu sefer de öyle olacak, duruma el koymaya karar verdim. Sosyal medyayı daha çok kullanmaya başladığımdan beri hoşuma giden/gitmeyen ufak tefek şeyleri sizlerle daha sık paylaşabiliyorum. Gene de klasörlerimin tozlu raflarında kalan çok fazla konu var. Dün o klasörleri karıştırırken, kırmızı olsun, beş kuruş fazla olsun diyen bir toplumda yetişsem de ilgimin pembeye yöneldiğini fark ettim. Oysa bu renge karşı sempatim olduğunu bile bilmiyordum. Ama biraz sonra göreceğiniz üzere varmış. Yazının devamını okuyacaklardan ufak bir ricam olacak. En çok hangi resmi sevdiğinizi benimle paylaşırsanız çok sevinirim. Yukarıdaki resim benim son günlerdeki favori ressamım Milton Avery'e ait. Avery, 1920'lere kadar Amerikan izlenimciliğini takip etmiş. 1920'lerin ortasında New York'a taşınmasıyla birlikte şekilleri basitleşmiş, eserlerinde renkler ön plana çıkmış. Avery'nin renk kullanımı Mark Rothko, Barnett Newman, Helen Frankenthaler gibi pek çok genç ressama da ilham vermiş. Ayrıca, Avery ve Rothko çok yakın arkadaşlarmış. Eğer Avery'nin pembeli kadınını beğendiyseniz diğer çalışmalarına bakmanızı tavsiye ederim. Henri de Toulouse-Lautrec'in locadan gösteriyi izleyen kadınıyla ilk kez Goya, Daumier, Toulouse-Lautrec isimli serginin afişinde karşılaşmıştım. Türkiye'deki müzelerden biri getirse pek çok kişiyi memnun edeceğini düşündüğüm bu sergide kendisini de görünce resme iyice bağlandım. O günden beri en sevdiğim Toulouse-Lautrec sorulduğunda cevabım bu eseri oluyor. Pembe elbisesiyle Sonja Knips'in portresinin çıplak gözle görülmesi gerektiğini düşünüyorum. Elbisedeki detaylar internetten anlaşılamayacak kadar büyüleyici. Bu tablo büyük bir Klimt koleksiyonuna sahip Belvedere Müzesi'nde sergileniyor. Yukarıdaki öpüşen çift ve versiyonlarıyla çok sık karşılaşıyorum. Birazcık beğeniyorum da. Jarek Puczel'e ait bu resim, The Jezabels grubunun Brick albümünün kapağında da kullanılmış. Ne zamandır hoşuma giden ama sizinle paylaşmak için bir sebep bulamadığım diğer bir resim Kim Cogan'a ait. Finali en acayip hikayeli pembelerden biriyle yapalım. Yukarıdaki çalışma Spencer Finch'e ait ve adı Jackie Kennedy'nin Şapkasının Rengini Hatırlamaya Çalışıyorum. Eşi John F. Kennedy'nin Dallas'ta suikaste uğradığı gün Jackie Kennedy'nin üzerinde pembe bir Chanel takım elbise varmış. Suikastin ardından çok meşhur olan bu takımın kendine ait bir wikipedia maddesi bile var. İşte Spencer Finch, Jackie Kennedy'nin bu takımındaki pembe şapkanın rengini hatırlamaya ant içmiş. Dahası olay sadece yukarıdaki resimden ibaret değil. Aslında bu çalışma bütünün bir parçası. Finch'in Jackie Kennedy'nin Şapkasının Rengini Hatırlamaya Çalışıyorum'unun tamamını aşağıda görebilirsiniz. Yazıya Finch'i bu kadar uğraştırmış şapkayla veda edelim. İşte pembesi bulunmaya çalışılan o şapka! Umarım Aralık ayı içinde daha sık buluşuruz. Sevgiler. İlk ve son resim arasında gidip geldim. Son kararım ilk resimden yana. Yani Avery'nin pembeli kadını. Kim Cogan'ın resmini sevdim. Müziği de Psychedelic Furs'ün 1981 çıkışlı Talk Talk Talk adlı plağından Pretty In Pink olsun. oncelikle spencer finch' in jackie kennedy'nin sapkasinin rengini hatirlamaya calisiyorum adli eserini cok yaratici ve essiz buldum, ayrica opusen cift tablosu en cok sevdigim tablo oldu bu tablolar arasindan."}
+{"text":"Geçen sene bu zamanlarda incelikli bir üslupla çekilmiş Beginners isimli filmi izlemiştim. Beginners'taki renkler, kullanılan mekanlar, eşyalar ve ışık beni büyülemişti ve buraya sevdiğim görüntüleri eklemeye karar vermiştim. Ama takip ettiğim iki blog'un benzer şekilde davrandığını görünce geç kaldığıma yanıp kararımdan dönmüştüm. Sonrasında birçok kere kendimi Beginners'taki güneş ışığını, bu ışığın vurduğu camları/mobilyaları/odaları düşünürken buldum. Tıpkı sevdiğiniz bir melodinin en olmadık anlarda kulaklarınızı ziyaret etmesi gibi bu ilham verici görüntüler gözlerimi kapattığım bazı zamanlarda oradaydılar. İşte o yüzden bugün en sevdiğim Beginners anlarını buraya eklemeye karar verdim. Artık ihtiyacım olduğunda blog'u açıp bu görüntülere bakabileceğim. Siz de ihtiyaç halinde gelmekten çekinmeyin. Sevgiler. :) Ben de ekran görüntülerini alırken bir kere daha izlemiş kadar oldum. California ışığı denen şeyi sevmeme sebep oldu bu film. . A single daisy stands in a vase in an empty kitchen. ."}
+{"text":"Çoğunluğun dehaların peşinde koştuğu bir dünyada, kendisini toplumdan ayıracak yetenekleri olmamasına ve hatta ileride çok fazla insan tarafından anılmayacak olmasına rağmen döneminde iz bırakmış adamlara ve bu adamların hayatlarını kurcalamayı seven bir azınlığa rastlanabilir. Örneğin, John Fowles'un Wormholesünü okuyanlar, yazar için bu adamın John Aubrey olduğunu fark etmiştir. Bu ilginin illa ki bir kişi üzerine yoğunlaşması elbette gerekmez ama bugünlerde bana Senin garip adamın kim? diye sorsalar cevabım Gaspard-Felix Tournachon nam-ı diğer Nadar olur. Nadar, babasının baskısı ile eczacılık okumaya çalışmış ama istediğinin bu olmadığını anlayınca Paris'e kaçıp gazetecilik yapmaya başlamış bir on dokuzuncu yüzyıl bıyıklısı. Aynı dönemlerde roman yazdığı ve karikatürist olarak para kazandığı da biliniyor. Ama onu günümüze ulaştıran özelliği fotoğrafçılığıdır. 1850'lerde fotoğraf çekmeye başlayan Nadar, pek çok ünlü ismi stüdyosunda ağırladı ve sonraki yüzyıllara Victor Hugo, George Sand, Delacroix gibi pek çok sanatçının siyah beyaz siluetlerini bırakan isim oldu. Ve fakat Nadar'ın özellikleri bununla bitmez, aksine başlar ve ilerledikçe ilginçleşir. Fotoğrafçılığını geliştirdikçe yeni ilgi alanları geliştiren Nadar, tarihteki ilk erotik fotoğraflara imza atan isimlerden biri. 1860'lara doğru bir başka ilgi alanı edindi kendisine: Balonculuk. Le Geant ismini verdiği bir balon yapan Tournachon, bununla havalanıp ilk defa havadan çevreyi fotoğraflayan insan ünvanını elde etti. Balonu Jules Verne'e de ilham kaynağı oldu ve Verne'in ünlü Balonla Beş Hafta romanı böyle ortaya çıktı. Yazarla yakın arkadaş olan fotoğrafçı onun romanlarındaki bazı karakterlerin de ta kendisidir. Nadar'ın destek verdiği bir diğer grup ise daha sonraları İzlenimciler olarak tanımlanacak genç ressamlardır.1874 yılında, meşhur Paris Salonu sergisine kabul edilmeyen bu sanatçılara stüdyosunun kapısını açıp onların tablolarını burada sergilemesini sağladı. Bu sergiyi gezen eleştirmen Louis Leroy, yazdığı makalede sergideki ressamlardan birinin eserinin ismi olan İzlenim: Gün Doğumu ile dalga geçmek için gruba İzlenimciler diye seslenince bu isim baki kaldı. Benim kendisi ile ilgili en ilginç bulduğum anı ise Nadar'ın bir zincirin başlangıç noktası olduğu Manet'nin meşhur Olympia'sının çizilme hikayesidir. Bu olayla ilgili okuduğum sekiz/dokuz kaynağın her birinde farklı bir hikaye olsa da bu blogun yazarı olarak elbette bana en ilginç gelenini anlatacağım. Janis Tomlinson'un eğer Robert Hughes daha iyisini yazmasaydı En sevdiğim Goya kitabı demekten çekinmeyeceğim, kütüphanemin nadide parçalarından olan Francisco Goya y Lucientes isimli biyografisinde okuduğuma göre Charles Baudelaire, arkadaşı olan Nadar'a İspanya'ya gittiğinde Goya'nın çizdiği Alba Düşesi olduğu iddia edilen nü tablonun fotoğrafını çekmesini rica eder. Nadar bu ricayı kırmaz ve bir süre sonra fotoğrafı şaire teslim eder. Baudelaire, fotoğrafı sergilemesi için Gustave Moreau'ya verir. Moreau'nun evinde bu fotoğrafı gören Manet'nin stüdyosunda bir süre sonra dünyanın en güzel kızıllarından birinin erotik bir çıplak tablosu oluşur. Böyle bir adamdır Nadar. Tamamen kendine özgü ilgi alanlarına ve neslinin önemli hareketlerinde arka plandaki parmağına gülümseyebileceğiniz o garip adamlardan. Aslına bakacak olursanız, fotoğrafçılığı ayrı bir konu. Onu bir kere daha konuşacağız."}
+{"text":"Çoğunluğun dehaların peşinde koştuğu bir dünyada, kendisini toplumdan ayıracak yetenekleri olmamasına ve hatta ileride çok fazla insan tarafından anılmayacak olmasına rağmen döneminde iz bırakmış adamlara ve bu adamların hayatlarını kurcalamayı seven bir azınlığa rastlanabilir. demiştim bu blog'un ilk yazısında. Ne mutlu bana ki bu yaz o adamlardan birini daha buldum: Robert Boit. Günlükleri ya da aldıkları notlarla yaşadıkları zamanın kültürlerini bizlere ulaştırabilmiş insanlara gizliden gizliye saygı duyarım. Nerede okuduğumu maalesef hatırlayamadığım bir örnek vereceğim. 18. yüzyılın Kuzey Avrupa'sının günlük yemek alışkanlıkları o dönemde yaşamış bir ev hanımının özenli yemek tarifi defteri sayesinde bugün biliniyormuş. Tuttuğu ayrıntılı ama detaylarda boğulmayan günlükleri ile Bob Boit'in de bizlere bazı kapıları açtığı kesin. Bob Boit ile tanışmama takıntılarımdan biri olan John Singer Sargent'ın Edward Darley Boit'in Kızları isimli tablosu vesile oldu. Yaz başında Erica E. Hirshler'ın Sargent's Daughters: The Biography of a Painting kitabını aldım. Hirshler bu kitapta Sargent'ı, tablonun yapıldığı zamanın sanat anlayışını, benzer eserleri ve Boit ailesini anlatıyor. Tablonun sergilendiği Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nde çalışan Hirshler bu kitabı büyük ölçüde kızların amcası Bobby Boit'in günlükleri sayesinde yazabilmiş. Hayatlarını seferi bir aile olarak geçirmiş Edward Darley Boit ve eşi Isa hem bu gezgin yaşantıları hem de dünya savaşı sebebiyle geride fazla belge bırakmamışlar. Ancak aşağıda güzel kızları Mary ve Georgia ile görülen gerçek bir Boston beyefendisi olan Bob tüm ailenin açığını kapatacak kadar güzel notlar tutmuş. Bob Boit, ressam olmaya karar verdikten sonra kızları ve eşiyle Avrupa'ya giden ve sonunda Paris'i mesken tutan ağabeyi Ned'i bu şehirde ziyaret ettiğinde gün boyunca yaptıklarıyla ilgili notlar almış. Bu notlar sayesinde Paris'te ekspat hayatı yaşayan Amerikalıların günlük yaşamlarını öğreniyoruz. Örneğin abi-kardeş alışverişin ardından Latin Quartier'de arabayla turluyor, kısa bir yürüyüş için Luxembourg Bahçeleri'nde mola veriyor ve öğle yemeği için o günlerin popüler mekanı Cafe de la Paix'ye gidiyorlar. Eve dönüp dinlenmelerinin ardından gece arkadaşları opera sanatçısı Emma Eames'i dinliyorlar. Ertesi gün Louvre'u ziyare ediyorlar. Bob Boit müzede sergilenen Van Dyck, Rembrandt, Titian, Rubens ve Velazquez'lerden çok etkileniyor. Öğle ve akşam yemekleri için gene popüler kafelere gidip geceyi Comedie Français'de oyun izleyerek sonlandırıyorlar. Bu yazılanları okuduğumda ilk aklıma gelen Edward Boit Paris'te bizi de ağırlasın oldu. Ama bu hayalleri kafamdan atabildiğimde Bobby Boit'in anlattıkları sayesinde toplumun bir seviyesinin kültürel yaşamıyla ilgili ne kadar çok öğrenebildiğime şaşırdım. Kitapta Boit'in kendi ifadelerine de yer verilmiş. Bir örneği buradan okuyabilirsiniz. Bu notların faydalı, kısa ama hiçbir detayı kaçırmayan tarzı beni çok etkiledi. İtiraf etmem gerekiyor ki kitabın aşağıdaki sayfasına gelene kadar Bob Boit'i sadece takdir etmiştim. Edward'ın evinin detaylı planını çizdiğini gördüğümde ise takdirim saygıya dönüştü. Bob Boit'in günümüzün imkanlarına sahip olduğunu düşünsenize. Neler yapacağını ve geleceğe nasıl faydalı kayıtlar bırakacağını hayal bile edemiyorum. Bob Boit'in beni bu kadar etkilemesinin sebebi yaptığının doğruluğunu ve geleceğe katkısını görebilmem ve dahası bu mevzu üzerinde uzun zamandır düşünmem herhalde. Her sene yaşadığı caddenin baştan sona fotoğraflarını çekmeye karar verip bunu hiçbir zaman uygulamamış bir insanım. Günlük yaşantımdaki rutinleri kaydetmeyi birçok kere düşündüm ama bir kere bile yapmadım. Ne de olsa bir şeyleri takdir etmenle o şeyleri uygulamaya geçirebilmen arasında fark var. Bob Boit bu sabıra ve hevese sahip olduğu için özel biriymiş. Son olarak sizinle zaman zaman attığım küçük adımlarımdan birini paylaşmak isterim: Paris'teki en sevdiğim şekerlemeci olan Denise Acabo'nun defterime çizdiğim krokisi. Denise Acabo kalbimi neden bazı şeylerin sadece mükemmele yakın olduğunu açıklayacak mükemmellikte karamellerinin yanı sıra pek sevdiğim menekşeli şekerlemeleri ile çalmış kadındır. Yazdıklarımın yarısının yanlış olması dışında mükemmele yakın bir kroki değil mi sizce? Bir gün eğer utanmazsam yüzümde hiç görülmemiş aydınlık gülümsemeyle Acabo'ya annemmişcesine sarıldığım fotoğrafı paylaşırım belki de. O güne kadar esenlikler. Yazının sonundaki Acobo krokisinde ise kalbimi çalan detaylar Moulin Rouge'un özenle kırmızıya boyanmış olması ve sol alttaki önemsiz bir sokak ibaresi oldu. Bravossimo! ben de sizi dikkatiniz için takdir ediyorum Kaptan! Yalnız adamcağız dediğiniz insanın bir zamanlar Boston'ın yarısına sahip olduğunu açıklamak isterim. Ha diyorsanız bakalım gönlü zengin mi? ona karışamam. O kroki tüm iyi niyetiyle o kadar çok typo barındırıyor ki isterseniz hiç kelimelere dökmeyelim. Onu typo'ları ile sevelim. Siz yabancı değilsiniz bu krokiyi neden çizdiğimi de açıklamak isterim: Denise Acabo'ya her gidişimde iki sokağın kesiştiği noktada durup bundan mı giriyordum, bundan mı? diye düşünüyor ve her seferinde yanlış olanından giriyordum. Bir gün olanlar oldu, kafamın tası attı ve ortaya bu kroki çıktı. Sanırım bu hikayeden üçüncü sokağın neden önemsiz olduğunu çıkartabilmişsinizdir. İyi akşamlar, mutlu yarınlar! Peki, iki sokağın kesiştiği yerde her durduğunuzda Dickens A Tale of Two Cities'e bir selam çakıyor muydunuz? Cevabınız evet ise Denise DENISE! Acabo'ya bir dahaki gidişinizde makaronlar benden. Değilse bir kese menekşeli şekerinizi alırım. Hiç darılmaca yok, iş başka arkadaşlık başka. Zaten diğer yarısı da abisinin karısınınmış. Servet aile içinde kalmış yani, uzağa gitmemiş. Size bir kutu şekerleme borcum var. Bir ara öderim."}
+{"text":"Geçen ay içerisinde yurtdışına çıkmam gerekince gitmem gereken günlerin öncesine ve sonrasına bir tatil paketi yerleştirip nicedir yapmak istediğim aktiviteleri ve görmek istediğim yerleri aradan çıkarttım. Yıllanmış bazı dilekleri yerine getirince seyahat düşündüğümden çok daha keyifli geçti. Son ana kadar yapabileceğime bir türlü emin olamadığım şey ise bir hollandalıdan modern sanatın başlangıç günleriyle ilgili birinin mutlaka görmesi gerek yorumunu duyduğumuz Kröller- Müller Müzesi'ni ziyaret etmekti. Planlarım doğrultusunda son güne bırakmaya mecbur kaldığım bu ziyaret hem diğer istediklerimi yetiştiremezsem riskine hem de gitmeden önce Internet'ten çıkardığım ve gözüme çok sürreal görünen yol planına kurban gidebilirdi. Ama ne mutlu ki gitmedi ve Kröller Müller, ayrıldığım anda geri dönmek istediğim nadir yerlerden biri oldu. Helen Kröller-Müller'in koleksiyonunun vefatından sonra müzeye dönüştürülmesi ile oluşan mekanda karşılaşacağımı bildiğim eserler beni bir hayli heyecanlandırıyordu ama esas orada olduğundan habersiz olduklarım ve müzenin ortamı beni büyüledi. Bunda mekana ulaşmak için sarf ettiğim gözyaşartıcı çabanın da bir etkisi olabilir. Eğer bir gün oraya gitmeye karar verirseniz ya bu işe soğuk ve yağmurlu bir kış günü girişmeyin ya da hiç tereddüt etmeden araba kiralayın. Ben Amsterdam'dan 2 saatlik bir tren yolculuğu ile önce Ode-Birşey istasyonuna ulaştım. Ardından açık havada 40 dakika civarında otobüs bekledim. Yirmi dakika yolculuğun ardından bu otobüsün beni bıraktığı yol üstünde başka bir durakta 25 dakika daha otobüs bekledim. Bunun sonucunda Otterlo isimli yerleşim birimine ulaştığımda kendimi Funny Games'te sanmam da hiç boşuna değildi. Otterlo neredeyse boştu, evler haftasonu gelip ata binmek için sıcak ve misafirsever görünüyordu. Bir otel ve ufak bir market de gördüm. Bu küçük ama çekici yerden geçerek Milli Park'ın kapısına vardım. Parka girince hemen sol tarafta hoş bir sürpriz var: Milli park içinde bedava kullanabileceğiniz beyaz bisikletler. Bu bisikletlerden birine atlayıp 20-25 dakika kadar ormanın içinde sürerseniz kendinizi Kröller-Müller'in önünde buluyorsunuz. Tüm bunları size fotoğraflarla anlatmak isterdim fakat o soğukta çekebildiğim tek kare aşağıdaki oldu. Milli Park'ın bisikletlerine ise şu flickr linkinden erişebilirsiniz. Ve müze: Hava muhalefeti sebebiyle beş ya da altı ziyaretçinin olduğu, girişteki odada Lipchitz, Moore, Picasso, Derain gibi sanatçıların heykellerinin yerleştirildiği, bir oda dolusu Charley Toorop'la saatler geçirilebilecek, Bart van der Leck'lerin içine düştüğüm, Mondrian, Gris, Braque, Gauguin, Renoir, Monet, Signac, Seurat gibi olmazsa olmazları bünyesinde bulunduran, nerede olduğunu bilmediğim ve merak ettiğim Leger İskambil Oynayan Askerler'le -sonunda- karşılaşabildiğim, Bayan Helen'in hamisi olmasından mütevellit Van Gogh koleksiyonunun büyüklüğü ve çeşitliliği ile göz kamaştıran, bir değil tam üç Odilon Redon tablosu ile bu kadar dediğim, tam bu kadar demişken James Ensor'ları görüp bir daha kalakaldığım o müze Kröller-Müller oldu. ve heykel bahçesi: Koşar adım Dubuffet'nin Jardin d'email'ini ziyaret ettikten sonra mutluluk içinde geri kalanı dolaşılan, ayrılırken bir daha geleceğime yemin ederim diye kendinize söz verdiğiniz koskocaman her yerinden sürprizler fışkıran o bahçe. Kröller-Müller tüm bu özellikleriyle bir değil, birkaç gidişi hak eden müzelerden biri. Üstelik mevsimine göre değişeceğinden emin olduğum ortamını da çok merak ediyorum. Lafın kısası, sizin anlayacağınız, bendeniz geçen Kasım bir yemin ettim ki dönememl. Charley Toorop'un kadın olduğunu öğrendiğimde çok şaşırmıştım. Bu şaşkınlığın sebebinin soyadı Bruegel olan aileyle kafamda yer etmiş Flemenk sanatındaki baba-oğul geleneği olduğunu zannediyorum. Kolayca tahmin edebileceğiniz üzere Kröller-Müller'de benim ilgimi kızı kadar cezbetmeyen Jan Toorop'un da eserleri sergileniyor."}
+{"text":"Fransız Teğmenin Kadını'nı ilk okuduğumda eserin filme uyarlandığını bilmiyordum. Daha sonraki yıllarda bu bilgiyi her nasılsa duyduğumda/öğrendiğimde ilk ve tek merak ettiğim Fowles'un filmde kendisini oynayıp oynamadığı oldu. Romanı okumuş olanlarınız biliyordur: Kitabın sonlarına doğru Charles trene biner ve bir süre Fowles ile birlikte seyahat ederler. O bölümü özellikle de Fowles'un Charles'a bakarak kendi kendine What the devil am I going to do with you? demesini severim. Senelerdir filmde Charles ve Fowles'un karşı karşıya oturup oturmadıkları ve Fowles'un anlamlı gözlerle adama bakıp bakmadığı nadir de olsa içimde bir şeyleri kemirse de bu konudaki gerçeği hiç öğrenmedim ve dahası öğrenmeye teşebbüs etmedim. Bu sabah ölümle ilgili ufak bir düşünceye dalmışken aklıma şöyle bir sahne düştü: Yıllar geçmiş, iyice yaşlanmışım. Yatağımda son nefesimi vermek üzere uzanmış bekliyorum. İlla ki beni seven biri elimi tutuyor. Elimi tutan şahsa yavaş hareketlerle biraz daha yaklaşmasını işaret ediyorum ve yüzlerimiz arasında çok küçük bir mesafe kalmışken kısık sesle John Fowles o filmde sahiden oynadı mı patron? diye soruyorum ve bu büyük gizemin cevabını öğrenemeden yaşama veda ediyorum. Fransız Teğmenin Kadınını kısa bir süredir okumaktayım ve korkarım kısa bir süre sonra da bitecek. Adından olsa gerek konusunu hep ağır, kasvetli bir şey sandım. Romanın yayımlanmasından bir on yıl sonra onun perdeye uyarlanması için boş yere çaba harcayanların önünde en büyük engeli oluşturan kuşkusuz Fransız Teğmeninin Kadını'nın anlatıcısıydı; Fowles'a göre Pinter ve Reisz için de büyük bir engel oluşturan bu durum, sonunda çözüme kavuştu. Ayaklı kütüphane Garrulous, gerçekte romanın ana kahramanıdır. Serüvenci okur için, romanın çekiciliğini ve verdiği zevki Garrulous karşılar. Oysa diğer okurlara göre o, romancının sanatsal hilelerini ve okurun bu aldanmadan kaynaklı incinebilirliğini açığa çıkarmak için sık sık öyküyü kesen itici bir kişidir. Bambaşka bir yerden lafa giriyor gibi olacağım : Tıvaytır'da bir şeyler takip etmeye başladığımdan beri ressamların, heykeltraşların, yazarların ve diğer önemli insanların doğum/ölüm günleri hakkında bilgilendirildiğimi fark ettim. Neredeyse her gün birilerinin doğum gününü kutluyor ya da ölümlerine üzülüyoruz. Daha birkaç gün önce de Waterstones ve türevleri John Fowles'u andılar. Ben de vay canına gideli sekiz sene olmuş. diye düşündüm. Bundan sonrası aramızda kalsın: Bir arkadaşımla öldüğü gün uzun uzun hakkında konuşmuştuk. O arkadaşımla o günden beri konuşmuyor olabilirim, o yüzden vay canına sekiz senedir konuşmamışız. Artık bir arasam iyi olacak diye de düşündüm. Benim de olmadığı bir şeyler sandığım için okumadığım çok kitap var. Seni çok iyi anlıyorum bu konuda. Geçen bölümün özeti: kendi bloguna yazamayacak kadar tembel bir varlık olan EST(35+) çareyi başka bloglara yorumlar yazmakta bulur... Elbet bir gün o da imrendiği bu bloglardaki gibi bir giriş yazacaktır. Bu beni hep şaşırtan bir şey yani ünlü/popüler olan birinin niyeyse başarısız olması gerektiğini düşünegelirim. Klasik müzikte mesela bu tam tersi, ama oyunculukta da -kimi zaman- öyle oluyor: Meryl Streep'in büyük oyuncu olması, sahiden de büyük oyuncu olduğundan olsa gerek ve bu garip geliyor (tabii bunda oynadığı nice nice dandik rollerin de etkisi vardır sanırım, ama Robert de Niro da, Al Pacino da, hangimiz bu günahı işlemedik ki şu ya da bu film de...). Başka? Aklımda bunlar var şimdilik, şimdi arkadaş aradı, pikniğe çıkıyoruz. Kitap çok büyük bir falso olmazsa hayatımın kitaplarından olacak, ben EST, 35+ yaşındayım, Ankara'dan yazıyorum. 1. Looking for Richard'ı izlemedim. Merak ettim, izleyeyim. Biraz baktım, bu filme benzeyen izlediğim en yakın şey A Cock and Bull Story idi. Ama çok da yakın değiller galiba. 2. Fransız Teğmenin Kadını'nı böyle giderse izlemem gerekecek, bu durumda bana ölmeden hemen önce kafaya takacak başka bir konu borçlu olacaksın. Şimdiden düşünmeye başlasan iyi olur diye baştan uyarıyorum. 3. Michael Cunnigham'ın The Hours'unda Clarissa yürüyüşe çıktığında bir film setine denk gelir ve tam o sırada karavanın kapısı açılır, dışarı Meryl Streep çıkar. Filmde Clarissa'yı Meryl Streep oynayınca durum ne kadar karışmıştır acaba diye düşünmüştüm. Dahası kapı açılsa ve karavanın kapısında Meryl Streep as herself olarak görünse yani Meryl Streep, Meryl Streep'i görse falan gibi hayallerim vardı. Olmadı galiba öyle bir şey. Hatırlamıyorum, olsa hatırlardım. 3) benim ölmeden önce değil de, öldükten sonra kafayı taktığım çok soru var, o yüzden hazırlıklı gidiyorum. 4) Kitabı dijital ortamda okuyorum ama aşırı şekilde bulundurmak istedim, (İngilizce yeni baskısı 27 TL idi), nadirkitap. com eliyle dijital sahaflara uzandım, bulamadım, sonra Fowles'un adını vererek arattım, FRENGH LIEUTENANT'S WOMAN adıyla kaydedilmiş bir tane buldum, 7TL idi ısmarladım, cuma geldi, Amerika'daki 1. baskı paperback, misler gibi de kokuyor. bu da çok büyük bir ihtimalle konu hakkındaki son yorumumdu, sevgiler, selamlar, sururi over & out. Dün yukarıdakileri yazıp yattıktan sonra, çok da lazımmış gibi ah! dedim, tren, yazarın kendisi, kurgunun açık edilmesi... Sebastian Knight'ın Gerçek Yaşamı'nı öne sürecektim hele de o son iki-üç bölümü.... Sen yanlış hatırlamıyorsam seversin Nabokov'u, ben sevmeme galiba. Bu olmadı, bir dahaki sefer yatıya bekliyoruz bu durumda."}
+{"text":"Meriç'le birlikte hazırladığımız Bir tablo, bir şarkı yazısını sizinle paylaştıktan sonra bu oyunu kendi aramızda oynamaya devam ettik. O yazının altından çok tablolar ve şarkılar akmasının ardından bu işi bir de fotoğraflarla denemeye karar verdik. Ben sevdiğim fotoğrafçıların bazı fotoğraflarını ve aslında o kadar da sevmediğim fotoğrafçıların çok sevdiğim fotoğraflarını Meriç'le paylaştım. Meriç de onlara uygun şarkıları benimle. Bu yazıyı yazmaya başlamam uzun vakit aldı. Bu sürede listedeki şarkıları onlarca kere dinledim ve her dinleyişimde fotoğraflara ne kadar uyduklarını düşünüp mutlu oldum. En sonunda bu mutluluğu sizlerle paylaşma zamanı geldi. Hazırsanız başlayalım. Ah bu fotoğraf öylesine dokunaklı ki. Eve Arnold altmışlı yıllarda dünyayı dolaşarak Çin, Rusya, Güney Afrika, Afganistan gibi ülkelerde gündelik hayata dair fotoğraflar çekmiş. Magnum'un sitesinde Arnold'ın ülkenin liselerinde, devlet binalarında, müzelerinde, hastanelerinde çektiği Rusya fotoğraflarına bakarken biraz sonra boşanma davaları görülecek olan bu çiftin fotoğrafıyla karşılaştım. Adamın yüzünü kaçırması, kadının gözlerindeki üzüntü beni çok etkiledi. Meriç'e fotoğraf seçerken ilk tercihim masaüstümde sakladığım bu fotoğraf oldu. Meriç, bu fotoğraf için The Cure'dan Apart'ı seçmiş. Bu şarkıyla birlikte dinlendiğinde Boşanma dokunaklılıkta bambaşka bir seviyeye ulaşıyor. Öyle büyük bir kahretme uyumu içindekiler ki fotoğrafa bakarken Apart'ı dinleyebilmek büyük bir cesaret işi. Bu cesarete sahibim diyenleri ve ilişkilerinde artık daha fazla yalan söyleyemeyecek olanları buraya alalım: Burası. Andre Kertesz, Voltaire Rıhtımı Üzerindeki Bir Pencere isimli fotoğrafı 1928 yılında Paris'te çekmiş. Bu fotoğrafı Kertesz'in diğer fotoğrafları gibi çok severim. Açıkçası Meriç'e gönderirken şarkısı olarak ne seçebileceğini tahmin edemediğimden biraz çekinmiş ama gene de dayanamayıp göndermiştim. Meriç bu fotoğraf için çok güzel bir şarkı seçmiş. Öyle güzel bir şarkı seçmiş ki fotoğrafı boşverip sadece şarkıyı dinlemeye odaklanabiliriz: King Crimson'ın Cirkus'ı. Cindy Sherman 1977 ile 1980 yılları arasında İsimsiz Film Sahneleri adında 69 fotoğraflık bir seri yapmış. Bu serinin 48 numarasında Sherman'ın babası Cindy'i karanlık bir kır yolunda bavuluyla bekleyen savunmasız bir genç kadın gibi çekmiş. Bu fotoğrafın şarkısı eğer bir albüm çok dinlendiği için ölünseydi 2007 yılında aranızda ayrılmama sebep olacak Tilt'ten Farmer in the City. Martine Franck'in park bankında uyuklayan bu çiftini çok seviyorum. Özellikle ayak uçlarının birbirine hafifçe dokunmasını. Ayrıca kadının uyuyakalma şeklini annemin akşamları koltukta uyuyakalan haline çok benzetiyorum. Bu fotoğrafın şarkısı kuş cıvıltılarıyla süslenmiş Cirrus Minor. O kuş cıvıltılarını fotoğrafa bakarken de duyabiliyorsunuz. Bir başka pek güzel fotoğraf da Saul Leiter'dan. Size bir itirafta bulunacağım: Ben Saul Leiter'ın fotoğraflarını çok seviyorum ve eğer bir şansım olsaydı o fotoğrafların içinde yaşamak isterdim. Böyle bir şansım yoksa ikinci şans olarak fotoğrafları çekmiş olmayı dilerdim. İşte bir başka güzel fotoğrafla birlikteyiz. Facebook'ta oluşturduğum Sen Bana Bakmıyorken albümü ve Twitter'daki paylaşımlarıma verdiğiniz tepkiler yüzünden bu fotoğrafı sizin de sevdiğinizin farkındayım. Zaten sevilmeyecek bir fotoğraf çekmemiş Robert Doisneau. Kendisi Güzelonlu'da ismini en çok andığım fotoğrafçı olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Ve bir Kertesz daha. Bu hayatta Andre Kertesz naifliği diye bir şey var ve her fotoğrafında bu naifliğe şahit olabiliyoruz. Yıllar önce, çok sevdiğim arkadaşlarımdan biriyle fotoğrafçının sergisini dolaşırken arkadaşım galiba birazdan bir sergide ilk kez ağlayacağım demişti. Bu fotoğrafın özelliği ise benim gördüğüm ilk Kertesz olması. Başka bir çok sevdiğim insan, en sevdiğim fotoğraf diye göstermişti bana Yolunu Kaybetmiş Bulut'u. Martin Parr'ın insanın halini tüm çıplaklığıyla yüzümüze vuran fotoğraflarından biri de bu sıkılmış çifte ait. Ben çektiğim benzer bir fotoğraf için The Phoenix Foundation'ın And the way you're keeping silent / Makes me think that I should be more quiet sözlerini seçmiştim. Meriç Buzzcocks'ın Boredom'ını seçmiş. Artık bu serideki fotoğraflara ne zaman baksam içimden boredom, boreeedom diye şarkıyı söylüyorum. Bu beden genç ama ruhum yaşlı. Küllerimi savur ve duygularımı yok et."}
+{"text":"Bu yazıya nasıl başlayacağımı bilmiyorum. Oysa anlatacak çok şeyim var. Galiba daldan dala atlayan bir yazı olmasından korkuyorum. Ama korkum bir şeye engel olamaz, bunun da farkındayım. İsterseniz her şeyin nasıl başladığını anlatarak başlayayım. Bir şeylere başladığımız anların anıları hep güzeldir ne de olsa. Orsay Müzesi'nde İhtişam ve Sefalet: Fuhuşun Resimleri, 1850 1910 isimli bir sergi açıldığını okuyunca bunun müzeyi tekrar ziyaret etmek için iyi bir sebep olduğuna karar verdim. Müzeye turist kalabalığına maruz kalmamak için uzun süredir gitmiyordum. Hem sergiyi gezerim hem de koleksiyondan sevdiğim eserleri bir kez daha görürüm diye düşündüm. Sevdiğim eserlerin bir kısmını sergilendikleri salonlar kapalı olduğu için göremedim. Sergiyle ilgili ise eksiksiz bir sergi hazırlamış olmalarına rağmen neden hayal ettiğim kadar zevk almadığımı size uzun uzun anlatmak isterim. Ama şimdi değil. Serginin benim adıma en güzel sürprizlerinden biri Edouard Manet'nin La Prune isimli tablosunun Washington'dan Paris'e ziyarete gelmiş olmasıydı. Böylece bu tabloyu ilk kez görebildim. Sergiden sonra da tablo ara sıra aklıma geldi ve onunla ilgili okumaya devam ettim. Bu okumalarım sırasında daha önce dikkat etmediğim bir şey fark ettim. Manet'nin Erik'ine poz veren model ile Edgar Degas'nın ünlü tablosu Absent İçenler'deki üzgün kadın aynı insanlardı. Çok yıllar önce bu kadınlar ne kadar çok benziyor diye düşündüğümü hatırlıyorum ama nedense aynı insan olmalarına ihtimal vermemiştim. Oysa üstteki ve alttaki tablolara bakarsanız kadınların aynılığının gün gibi ortada olduğunu göreceksiniz. Hem Degas hem de Manet'ye modellik yapmış bu kadının adı Ellen Andree. Andree, 1870'lerde ünlü ressamlara verdiği pozlarla ünlü olmuş. Ayrıca, natüralist tarzda oyunlar sergileyen bir tiyatroda da oyuncuymuş. Eğer İhtişam ve Sefalet: Fuhuşun Resimleri, 1850 1910 sergisini gezmeseydim, kadının sadece model ve oyuncu olduğuna inanırdım. Ama bu sergi bana 1850-1910 yılları arasında Paris'te model ve oyuncu olan çoğu kadının aynı zamanda hayat kadını da olduğunu öğretti. Bu durumun Andree için ne kadar geçerli olduğunu ise bilmiyorum. Olayı biraz daha ilginçleştirelim. Ellen Andree sadece Degas ve Manet'ye poz vermemişti. Dikkatli gözler, kendisini Pierre-Auguste Renoir'nın ölümsüz eseri Teknede Öğle Yemeği'nde de görebilir. Bu tabloda ortada bir dikişte kadehi bitirecek gibi görünen şapkalı kadın Andree'nin ta kendisi. Aşağıdaki tabloda kadını ayırt edemeyenler için özel bir gösterim hazırladım. Buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Andree bu üç ressama birçok kere poz vererek Paris'te ün kazanmayı başarmıştı. Örneğin Manet'ye verdiği pozların bazılarını aşağıda sizler için bir araya getirdim. Bana kalırsa, bu tablolardaki en ilginç şey kadının her resimde başka bir insanmış gibi görünmesi. Andree sadece üç büyüklere poz vermemişti. Henri Gervex, Andre Gill, Alfred Stevens ve Florent Willems gibi ressamlar da kadını model olarak kullanmışlardı. Gervex'in Alfred de Musset'nin uzun bir şiirinden esinlenerek çizdiği ve ilk sergilendiğinde skandal yaratan Rolla'sında yatakta çıplak uyuyan kadın Andree'dir. Musset şiirinde fakirliği yüzünden fahişelik yapmak zorunda kalan Marie isimli bir genç kızla tanışıp kıza aşık olan genç burjuva Jacques Rolla'nın üzücü hikayesini anlatır. Gervex'in çizdiği sahnede Marie yatakta uyurken pencerenin kenarında duran Rolla kızı izler. Rolla bir süre sonra zehir içerek intihar edecektir. Tablonun skandal yaratmasının sebebi Manet'nin Olympia'sının skandalının sebebiyle aynıdır. Sorun kadının çıplaklığında değil, çıplak kadının bir fahişe olduğunun tabloda vurgulanmasındadır. Gervex, bu vurguyu yatağın yanına yerleştirdiği korseyle yapmıştır. Paris Salonu jürisi tarafından ahlaksız bulunan tablo Olympia'nın aksine sergiye kabul bile edilmemişti. Andree, Gervex'in bir diğer tablosu Ameliyattan Önce'de ise hasta pozu vermişti. Yazının sonuna geldim ama bu sefer de nasıl bitireceğimi bilmiyorum. Aniden bitirmekten çok korkuyorum. Ama korkum bir şeye engel olamaz, bunun da farkındayım. En iyisi korkumun üzerine gidip pat diye bitireyim. Pat! Camille Claudel (1988) filminde ucundan da olsa değinir modellerin hayatına : bu bilgiler çok değerli eksik olmayın."}
+{"text":"Artık iyice yaşlandığımdan mı yoksa çalışmaktan sıtkım sıyrıldığından mı bilemiyorum ama ne Internet'te ne kitaplarımın arasında yeterince vakit geçirebiliyorum. Son bir ayda iki büyük Internet başarım var. - Jonathan Franzen'ın çok konuşulan makalesini yayımlandıktan üç hafta sonra sonunda okuyabildim. Geç kalmış olsam da tebrik etmek isteyenleriniz varsa kabul ederim çünkü önce konuşulanları duymuş sonra makaleyi okumuş biri olarak konuşanların büyük çoğunluğunun Franzen'ın uzun ve yeni bir şey söylemeyen makalesini bitiremediklerine emin gibiyim. - İnternet'i okumayıp resimlerine baktığım anlarda bugün bazılarını sizinle paylaşacağım çok güzel fotoğraflar buldum. İlk fotoğrafı, Martine Franck'ın 1993 yılında Prado Müzesi'nde çektiği bir dizi fotoğrafın arasında buldum. Goya'nın 3 Mayıs 1808 adlı tablosunu inceleyen ziyaretçi, dikkatini Fransızlar tarafından infaz edilmiş İspanyol direnişçilerine vermiş. Benim bu tablodaki en sevdiğim detay merkeze yerleştirilmiş beyaz gömlekli direnişçinin sol kolunun altındaki korkuyla ölümü bekleyen adamdır. Elliott Erwitt'in 1995 yılında gene Prado Müzesi'nde çektiği Giyinik Maya hemen yanında asılı Çıplak Maya ve izleyicileri fotoğrafı içinde barındırdığı mizah dolayısıyla tanınır. Oysa ben fotoğraftaki estetiği mizahından daha çok seviyorum. Bu arada Jacob Cohen isimli giyim markası Elliott Erwitt'in bu fotoğrafıyla birlikte birkaç meşhur eserini daha uyarlayarak yeni kampanyalarında kullanmış. Ağzımın sağ kenarıyla güldüm, isterseniz siz de şuradan bakıp gülebilirsiniz. Elliott Erwitt'in bir diğer Maya fotosunu buraya ekleyeyim ki kaybolmasın. Aşağıda fotoğrafı Harry Gruyaert 1993 yılında Prado Müzesi'nde çekmiş. Aranızda Prado Müzesi'ni gezeniniz olmuş muydu? Prado Müzesi'nin en değer verilmeyen köşesi olduğuna düşündüğüm Goya'nın halı desenlerinin olduğu en üst kattaki bu fotoğrafa rastlayınca sevindim. Ben gençlik zamanlarıymış, henüz amatörmüş, zaten pek derin de değilmiş gibi konulara hiç takılmadan ressamın halı desenlerini pek severim. Tarihin bu kadar naif çizimleri günümüze ulaştıracak kadar merhametli olması hoşuma gidiyor sanırım. Konusu açılmışken sorayım: Yıllardır bir sanat tarihçisi Goya'nın halı desenleriyle Jean-Baptiste Oudry'nin halı desenlerini karşılaştıran bir çalışma yapmış mıdır acaba diye düşünüp dururum. Bilginiz var mı? Böyle bir çalışmadan çok ilginç sonuçlar çıkacağına eminim. 1957 yılında evlerinde yeni yıl partisi veren tiyatro yapımcısı Gilbert Miller, sevgili eşi Kitty Miller ve arkadaşları Alfred Eisenstaedt tarafından fotoğraflanmış. Dörtlünün umursar görünmedikleri duvardaki tablo Goya'nın Don Manuel'i. Kitty'nin babası ölürken Don Manuel'i kızı ve Metropolitan Museum of Art'a bırakmış. O günlerde tablo yılın altı ayı Met'te, altı ayı ise Kitty'de kalıyormuş. Bu fotoğrafa duvarda bir Goya varmış yokmuş umrumda değilken kankalarımla şampanya yudumlama keyfi adını koydum. Ara sıra bakıp iç geçiriyorum."}
+{"text":"Ne zamandır gerçek bir güneyli hanımefendi gibi davranmadığımı fark edip üzüldüğümden bugün sizleri hü-hüü diye selamlayarak merhaba diyeceğim. Nedense uzun süredir Güzelonlu'ya yazmamış gibi hissediyorum. O yüzden bu satırları yazarken coşku doluyum. Güzelonlu bir süredir, 2009'dan beri süregelen dostlar kıraathanesi havasından çıkıp daha fazla insana ulaşmaya başladı. Daha fazla kişiyle ilişki halinde olmanın önceleri fark edemediğim avantajları varmış. Bunlardan biri de güzel öneriler duymak. Örneğin, eskiden Türkçe basılan sanat kitaplarından nadiren haberim olurdu. Oysa bir süredir çevremde bakın bir de bu kitap var diyen insanlar var ve ben bu sayede çok güzel kitapları Türkçe okuyabiliyorum. Okuduğum Türkçe sanat kitaplarıyla ilgili ayrıca bir yazı hazırlamak niyetindeyim. O yüzden bu konuyu uzatmayacağım. Bugün özellikle bir kitaptan bahsetmek istiyorum: Sel Yayınları'ndan çıkan Serge Guilbaut'ya ait New York Modern Sanat Düşüncesini Nasıl Çaldı: Soyut Dışavurumculuk, Özgürlük ve Soğuk Savaş. New York Modern Sanat Düşüncesini Nasıl Çaldı'nın ismini her tekrarladığımda kulaklarımda dan-dan-dan-dan diye Castle jenerik müziği çalıyor. Sanırım bu yüzden Avrupa kıtasının özellikle de Paris'in o güne kadar başarıyla el koyduğu sanatın merkezi olma ünvanının New York'a nasıl kaydığını anlatan bu kitabı bir polisiye okurmuş heyecanıyla okudum. Bu kitapta Hercule Poirot'nun elinde şu ipuçları vardı: Savaş döneminde fakirleşmiş bir Avrupa, kendini Almanlara teslim ederek büyük hayal kırıklığı yaratan bir Paris, tüm bu felaket döneminden öncelikle kahraman, daha önemlisi zengin olarak çıkmayı başaran Amerika Birleşik Devletleri ve parasını nasıl harcayacağını bilemeyen zengin Amerikan orta sınıfı. Kitabın son bölümüne geldiğimde heyecan doruktaydı. Gerçek Dandy'lerin Paris adına çalıştığı, Gerçek Skagenliler'in Paris-Londra etkisinden fazla ileri gidemediklerinin, Müthiş İtalyan grup Macchiaioli'lerin eğlenmekten başka derdi olmadığı ortaya çıkınca geriye sadece iki hırsız adayı kalmıştı. Yazar, beni İnanılmaz Gerçeküstücüler'in bu işi yapabileceğine inandırmayı başarmıştı ki çılgın bir twist ile hırsızların şu bizim Soyut Dışavurumcular olduğu ortaya çıktı. Ama beni en çok hayal kırıklığına uğratan Sel Yayınları oldu. Böylesi heyecanlı bir kitabın sonunda ortaya çıkacak hırsızı kitabın kapağına basmalarını çok ayıpladım. Tek kelimeyle rezalet, iki kelimeyle büyük rezalet! Yazıyı bitirmeden önce size biraz kitabı anlatmak istiyorum. Çünkü inanmazsınız, yazıyı yazmaya başlarken niyetim buydu. Guilbaut kitapta Modern Sanat'ın doğuşu ve sonrasında bu fikrin ABD tarafından kendi taraflarına çekilmesini, o günlerde dünyanın halini, bu fikrin ABD tarafından nasıl kabul edildiğini ve ABD'deki sanatçıların taklit edenden örnek alınana nasıl dönüştüklerini anlatıyor. Guilbaut, ABD devletinin bu konuyu bir devlet politikası olarak ele aldığını da vurgulamış. Her konuda dünyaya yön gösteren olma hedefinde olan ABD hükümetinin yarattıkları düşman karşısındaki silahlarından biri de sanat olmuş. Devletin desteği arkalarındaymış ama New York'un Modern Sanat düşüncesini çalabilmesinin esas iki önemli sebebi halkın birdenbire fena halde zenginleşmesi ve savaştan harap halde çıkmış Avrupa'nın parasını harcamak isteyen bu zengin Amerikalılara onların istediği yoğunlukta cevap verememesi olmuş. Kitapta çok sayıda ilginç detay da var. Örneğin, 1945 yılında, ABD'de ufak bir Rembrandt'ı 5000-6000 dolara satın alabiliyormuşsunuz. (Hangimiz 1945 yılında yaşayan ABDli bir orta sınıf birey olmak istemiyoruz ki?) Hatta içinde Rubens, Rembrandt gibi ressamlara ait eserlerin olduğu bir resim koleksiyonuna 130.000 dolara sahip olabiliyormuşsunuz. Kitabı okurken bana ilginç gelen bir diğer konu da şu oldu: Pollock, Kooning, Newman, Avery, Rothko gibi o dönemin Amerikan ressamları arasından bir seçim yapmam gerekse diğerlerinin çalışmalarını çok beğensem de her seferinde Rothko'yu seçerim. Genel kanının da bu yönde olduğunu zannederdim. Oysa Guilbaut'nun anlattıklarından Amerikalıların herkes bir yana Pollock bir yana tavrında olduğunu öğrendim. Kitabı okurken öyle bir nokta geliyor ki Pollock, Modern Sanat düşüncesini tek başına çalmış olabilir mi? diye düşünmeye bile başlıyorsunuz. Aranızda okumak isteyenler olabileceği için kitapla ilgili detayları uzatmasam iyi olacak. Ancak yazıyı sonlandırmadan önce sizlerle çok sevdiğim bir fotoğrafı paylaşmak isterim. 1952 yılında çekilmiş bu fotoğrafta Jackson Pollock, Clement Greenberg, Helen Frankenthaler ve Lee Krasner plajda poz vermiş. Bu fotoğrafı her gördüğümde kendimi eski aile fotoğraflarına bakıyormuş gibi hissediyorum. Ve bu çok güzel bir his. Başta da söylediğim gibi sanat kitaplarıyla ilgili yazmaya devam edeceğim. Görüşürüz. A-a kitabın sonunu hiç uyarmadan pat diye fütursuzca söylemeyi size hiç yakıştıramadım Bahar Hanım. :( evet ya oyle bir gizem varsa, keske hic soylemeseydiniz burada.."}
+{"text":"Bu ara Danimarka sanatıyla biraz fazla içli dışlıyım. Bu içli dışlılığımın Güzelonlu'ya yazı olarak yansıyacağının farkındaydım, ancak nasıl bir yansıma olacağını tahmin edemiyordum. Neyse ki bugün bir gizem daha aydınlığa kavuştu ve uzun süredir kendimden beklediğim Danimarka sanatı yazısını yazıyorum. Danimarka tarihin hiçbir döneminde sanat merkezi ol mamış bir ülke olmasına rağmen, olamamış diğer ülkeler arasında en şanslılarından biri. 18. ve özellikle 19. yüzyılda zenginleşen ülkelerde, sanatın farklı dönemlerinin etkisini yavaş yavaş görürüz. Oysa Danimarka sistemli bir çalışmayla 50-60 sene içerisinde bu gelişimi tamamlayıp 19. yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde günün akımlarını yakalayabilmiş. Bunda gerekli kaynaklara ulaşabilecek kadar zengin, haritada o kaynaklara yakın ve o kaynakların ne olduğunu fark edecek ve onlara değer verecek kadar ilgili olmalarının katkısı olduğunu düşünüyorum. Danimarka sanatına damgasını vuran bir ekip de ülkenin en kuzeyindeki Skagen kasabasında toplanan bir grup ressam olmuş. 1850'lerde Skagen'e sadece deniz yoluyla ulaşılabiliyormuş. Kasabaya demiryolunun yapılmasının ardından gelen ilk ziyaretçi ünlü Hans Christian Andersen'miş. Andersen buranın o kadar çok reklamını yapmış ki bir süre sonra sanat dünyası yazlarını bu ufak balıkçı kasabasında geçirmeye başlamış. Ünlü Skagen ressamlarından Anna Ancher ise Andersen'in Skagen'i ilk kez ziyaret ettiği günlerde kasabada dünyaya gelmiş. Grubun en ünlü ressamı Peder Severin Kroyer, Skagen'e ilk kez 1882 senesinde gelmiş. Skagen ressamları yazlarını kasabada geçirip kışları Fransa, İngiltere ya da Almanya'ya gidiyorlarmış. Bu yüzden de o döneme ait tüm yeniliklerden haberleri olabiliyormuş. Kroyer bir Paris ziyareti sırasında o günlerde şehirde yeni yeni popüler olmaya başlamış fotoğraf makinelerinden satın almış. Ressam bu makineyle sadece Skagen günlerini kayıt altına almakla kalmamış. Aynı zamanda resmini yapmak istediği temaların fotoğraflarını çekip fotoğraf üzerinden çalışmaya da başlamış. Benim bu fotoğraflardan daha önceden haberim yoktu. Fotoğraflara ve fotoğrafların yansıması olan tablolara birlikte bakmak o kadar hoşuma gitti ki sizi bundan mahrum bırakmak istemedim. Kroyer'in en ünlü tablosu 1888 tarihli Hip, Hip, Hurrah! olabilir. Bu tablo, Michael ve Anna Ancher'ın 1884 yılında evlerinde verdiği partiden bir anı betimler. Tablodaki kişiler soldan sağa Martha Moller Johansen ve eşi ressam Viggo Johansen, Norveçli ressam Christian Krohg, Kroyer, Anna'nın erkek kardeşi Degn Brondum, Michael Ancher, İsveçli ressam Oscar Björck, ressam Thorvald Niss, öğretmen Helene Christensen, Anna Ancher ve kızı Helga Hencher'dır. Burada ufak bir parantez açmak istiyorum. Peder Severin Kroyer'in eşi, ressam Marie Kroyer'in hayatını anlatan 2012 yapımı filmde bu sahne de canlandırılır. Orada masada Marie de vardır. Oysa tablonun yapıldığı dönemde çift henüz tanışmamıştı. Dahası P. S. Kroyer, Helene Christensen ile bir ilişki yaşamaktaydı. Bu tabloya ilham veren aşağıdaki fotoğraf benim çok hoşuma gitti. Kroyer, 1884'te başladığı ve 88'te tamamladığı tabloda Helga'yı büyütmeyi de ihmal etmemiş. Kroyer çifti Paris'te tanışıp aşık olmuşlar ve kısa bir süre içinde de evlenmişler. Bu evliliğin sonu Severin'in psikolojik rahatsızlıklar sebebiyle iyi olmamış ama evli kaldıkları süre boyunca Severin, Marie'yi pek çok tablosunda model olarak kullanmış. Hatta bu konunun bir Wikipedia maddesi bile var. Aşağıda Severin'in çektiği fotoğraf ve fotoğrafın ardından yaptığı tablo var. P. S. Kroyer'in Skagen sahillerini çizdiği tüm tablolar çok güzel. Bunların en ünlülerinden biri de Marie ve Anna Ancher'ı yürüyüş yaparken betimlediği bu tablo. Skagen ressamlarıyla ile ilgili beni en çok büyüleyen şey bir grup insanın kendi Cicely'lerini yaratmış olmaları sanırım. Ve tabii ki belirli şartlar altında insanın kendi Skagen'ini yaratabileceğine olan inancımın güçlenmesi. Skagen ile ilgili yazmaya devam edeceğimi zannediyorum. Bekleyip görelim. Bir de iki kardeş vardı dual painting yapan ama hatırlayamadım isimlerini. Akşam bakıp yazarım sana."}
+{"text":"Müzeleri ya da galerileri dolaşırken eğer kulağımda kulaklığım varsa orada gördüğüm eserlerin fon müziği o anda dinlediğim albümler olur. Oysa bazen de bir tabloya bakarsınız ve aklınıza birden bir şarkı gelir. Artık o tablonun şarkısı bellidir. İşte bugün sizi tam da bunu yaptığımız bir oyuna davet edeceğim. Bu yazı için kendisini Twitter'dan takip edebileceğiniz Meriç'le işbirliği yaptık. Ben ona sevdiğim tablolardan oluşan bir seçki yolladım. Meriç her tablo için aklına ilk gelen şarkıyı geri gönderdi. Bana soracak olursanız, sonuç hiç fena olmadı. Aşağıda seçkinin seçkisi bir grupla bu sonucu siz de değerlendirebilirsiniz. Tablolara bakarken altındaki oynatıcının oynat tuşuna basmanız yeterli. Eğer bir sorun yaşarsanız bana haber verin, ne yapabiliriz bir bakayım. Alman Romantik ressam Caspar David Friedrich'in Deniz Kenarındaki Keşiş tablosunu çok severim. Güzelonlu'da da bu tabloya daha önce değinmiştik. Yapıldığı dönem (1808), hakkında, ... biri bu resme baktığında, göz kapaklarının kesilip alındığını hisseder yorumu yapılan tablonun şarkısı Leonard Cohen'den Master Song. İsviçreli ressam Felix Vallotton'un Tiyatro Salonunda tablosunun şarkısı Just A Touch Away oldu. Benim aklıma gelmezdi ama tablonun şarkısının bu olduğunu okuduğumda çok da şaşırmadım. Sizlerle uzun süredir eserlerini paylaşmak istediğim ama fırsatını bulamadığım Polonyalı ressam Wojciech Weiss'in dağılmış bu çifti için Serge Gainsbourg söylüyor: Sana gidiyorum demeye geldim gözyaşların faydasız. Sırada Edward Hopper'ın ünlü tablosu Gas var. Bu tablo yüzünden, yıllar boyunca gözlerim, tahta kaplamalı minik benzin istasyonlarındaki yelekli ve bittabi kravatlı adamları boşuna aradı durdu. Bu kadar Amerikalı bir tabloya Frank Zappa'nın Wind Up Workin' in A Gas Station'ı yakışırdı. Edward Hopper'la yeterince Amerikanlaştıktan sonra en Fransızlardan Gustave Caillebotte'la devam edelim. Ressamın en ünlü tablosu Yağmurlu Bir Paris Günü'ndeki tüm ayrıntıları seviyorum. Zaten Caillebotte'un bütün eserlerini gereğinden fazla seviyorum. Öyle ki bazen farklı platformlarda ressamın eserlerini paylaştığımda umduğum kadar çok beğenilmezse büyük şaşkınlıklar yaşıyorum. Yağmurlu bir Paris gününe yağmurlu bir şarkıyla cevap gelmiş: Can She Brings The Rain. Eserlerini yeniden görmek için Budapeşte'ye gitmeyi çok istediğim Macar ressamlardan Tihamer Margitay'ın Kıskançlık tablosunun şarkısı Fairport Convention'dan One Sure Thing. İspanyol ressam Ramon Casas'ın kadın portrelerini farklı sebeplerden kendimle özdeşleştirebiliyorum. Meriç, Casas'ın bu güzel tablosu için çok özel bir şarkı seçmiş: Tindersticks Kathleen. Listemiz Ramon Casas'la sona erecekken İstanbul'a yağan ve herkesi çok heyecanlandıran karın şerefine, John Atkinson Grimshaw'ın Kar ve Sis ve bu tablonun şarkısı Nick Cave'den Fifteen Feet of Pure White Snow'u da buraya ekleyeyim. Bu tablo bana Semih Kaplanoğlu'nun Yumurtasının açılış sahnesini anımsatıyor. Umarım beğenmişsinizdir. Bu sefer beğenilerinizi müdüriyete iletmeniz önemli. Çünkü talep olursa devamı gelebilir. 2015'in ilk yazısı ne kadar harika oldu, değil mi? Herkese mutlu yıllar! Bu yazıyı bilerek sakin bir güne bırakmıştım, iyi ki de öyle yapmışım. Devamı olsa pek sevinirim. Kaç yıl oldu hala girer ilk defa gibi okurum, şarkısını da açar tabloya uzun uzun bakarım. Yine o anlardan biri. Çok güzel çok."}
+{"text":"Bir sene kadar önce, an itibarı ile son Fernando Meirelles filmi olan Blindness'ın afişlerini ilk kez gördüğümde tatildeydim. Kısa süre sonra İstanbul'da da gösterime gireceğini düşünmüştüm. Fakat festivali es geçip, kanuni olmayan yollarla eseri izlemeyi reddedince ancak geçen ay, vizyona giren filmi izlemek üzere sinemanın yolunu tutabildim. Blindness'ı merak etmesine ediyordum elbette ama yazarıyla aramızdaki ufak ironi tarzı anlaşmazlığı yüzünden de korkmuyor değildim. Neyse ki Saramago ile aramdaki bu tek taraflı rahatsız edici uyuşmazlık filmi vurmamıştı. Öte yandan didaktizmin doruklarında dolaştığımız anlar canımı sıkmadı dersem yalan olur. Esas enteresan olan Blindness'ın bana Alfred Hitchcock'un Birds'ünü fena halde anımsatması oldu. Hele bir de şu demin söylediğim didaktizm olmasaydı bu benzerlik ile ilgili daha uzun atıp tutabilirdim. Yine de susacağımı sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Hitchcock'un filminin ardından en çok sorulan soru kuşların ne manaya geldiği idi. Yönetmeni tarafından hiçbir zaman cevabı verilmeyen bu soruya farklı yorumlar geldi, gelecektir de. Burada dikkat etmemiz gereken husus hayvanların saldırılarının rastgeleliğidir. Blindness'ta da körlük insanlar üzerinde rastgele yayılır. Kuşların insanları cezalandırmak üzere tanrısal bir güç tarafından gönderildiğini iddia edenlere de bu rastgelelik sorulabilir. Nitekim, okul pikniğinde masum çocukların üzerine saldırırlar. Blindness'ta da masum küçük bir çocuğun kör kalması bizi tanrısal ceza yorumundan uzaklaştırıyor. Robin Wood'a göre Birds insanlar arasındaki iletişimsizliği ve gerilimi anlatmaktadır. Eğer bu açıklamaya katılacak olursak Blindness'ın da benzer bir temayı işlediğini söyleyebiliriz. Mark Ruffalo'nun canlandırdığı doktor ve eşi arasındaki sorunlar bunun en güzel örneği olabilir. Her şeye rağmen Birds kuşların açıklanamaz bir strateji ile hareket ettiği konusunda seyirciyi ikna etmek için çabalar. Ben benzer bir çabanın Blindness'ın hikayesinde olduğuna da inandım. Kuşların saldırısının tehlikesi anlaşıldıktan sonra evi tahtalara çivileyip içine hapsolmaları da birdenbire körleşen insanların tecrit edilmeleriyle benzerlik taşıyor. Her iki grup da hapsoldukları noktada ya uzlaşmak ya ölmek ya da mücadele etmek zorundalar ve seçim tamamen kendilerinin. Kuşların ani ve belirsiz saldırısı ya da birdenbire başgösteren körlük kurbanlarının içine tıkılı kaldıkları yerlerde yaşamın değerini anlamaları için bir fırsat oluşturuyor. Her iki filmin sonunda da insanlar birleşiyor ve ilişkiler yeniden şekilleniyor. Birds'te kuşlar kahramanların geçip gitmesine izin verirken yeniden toplanıyor gibidirler. Bir daha saldırıp saldırmayacaklarını asla bilemeyiz. Blindness'ın sonunda ise Julianne Moore'u gelecekte ne olacağı, bir daha kör kalıp kalmayacakları ve bir sonraki sefer olursa kendisine ne olacağını sorgularken bırakırız. Bunlar ve hatırlayamadığım daha fazla sebep beni iki filmi birlikte düşünmeye itti. Size de söylemiş bulundum. Belki tamamen haksızım. Bilmiyorum. Fakat, madem buraya kadar geldik yaşlı Bruegel'in Körler Meseli'ni de analım, tam olsun."}
+{"text":"Son David Lodge yazıma Kitap Notları'ndan BA'nın yazdığı yorum sonrasında uzun süredir ertelediğim Brideshead Revisited izleme planımı bu haftasonu gerçekleştirmeye karar verdim. Romanın ne 1981 yılında çekilen televizyon dizisi uyarlamasını ne de 2008'de çevrilen sinema filmini izleyebilmiştim. Sinema versiyonuna göre daha başarılı olduğu konuşulan TV dizisi için yeteri kadar vaktim olmadığından Julian Jarrold'ın yönetmenliğini üstlendiği filme yöneldim. Brideshead Revisited'ın baştan sona akıllıca yazılmış, derli toplu, anlatmak istediğini okuyucunun gözüne sokmadan verebilen, dahası okuyucuya aptal muamelesi de yapmayan, çok iyi bir roman olduğunu düşünüyorum. Film bu açıdan beni hayal kırıklığına uğrattı. Senaryo üzerinde eserin teması değişecek kadar oynanmış. Romanın o kadar güçlü bir öyküsü var ki bunu üçlü bir aşk hikayesine dönüştürmeye çalışmaya, histerik kıskançlık krizleri ile gerilim yaratmaya, sen beni satın aldın kavgaları çıkartmaya hiç gerek yoktu. Çünkü bunları izlerken dinin üzerlerinde yarattığı baskıyı türlü acayipliklerle yaşayan ve her biri farklı tepkiler veren baba ve çocuklarının esas öyküsünden uzaklaştım. Her şeye rağmen filmin ilk çeyreğindeki görüntüler hoşuma gitti. Keşke Jarrold, yukarıda sizinle paylaştığım görüntülerdeki platoniklikle ilerleyebilseydi, izleyicisine birazcık daha güvenseydi ve tüm olay örgüsünü Waugh kadar cesur yorumlayabilseydi. Ama olmamış. Romanda en sevdiğim şeylerden biri Sebastian'ın yaşadıkları karşısında yavaş yavaş yokoluşudur. Öyle ki bir noktadan sonra sadece insanların aralarında konuşurken bahsini geçirdikleri bir isim halini alır. Sonrasında tamamen unutulur. Romanı okurken bu yokoluşun her aşamasında derinden üzülürek Ah Sebastian! demiştim. Yukarıdaki son görüntü bana bu hissettiklerimi hatırlatan tek kare oldu. Vaktim olduğunda televizyon dizisini de izlemek niyetindeyim. Belki de Brideshead mevzusunu bir kere daha bu mecrada masaya yatırırız. Hazırlıklı olun! Filmin görüntüleri harika, insanda izleme isteği uyandırıyor. Ama şimdi roman daha incelikli deyince henüz Waugh okumadığıma iyice hayıflandım. Lodge'un Nice Work'unu sipariş ettim, o ve elimdeki Hard Times bitince kesin Waugh okuyacağım! Benim de bitirmeyi planladığım birkaç kitap var. Onlardan sonra ilk işim A Handful of Dust'ı okumak olacak."}
+{"text":"Aslında bugün buraya yazacak bir şeyim yok. Ama bir hafta önce yaptığım ufak bir hatadan dolayı blog'umu kaybettim ve ancak bu sabah yeniden kazanabildim. Bu sevinç bende bir şeyler anlatma ihtiyacı doğurdu. Eski zamanlarda yazdıklarımı takip edenler, ufakken yaşadıklarımı kaydetme tutkusuna yenik düşerek birkaç talihsiz gün geçirdiğimi hatırlar. Günümüzde bunu yapmanın, benim heves ettiğim günlere nazaran çok kolay olduğunu fark edince bir ay boyunca her anımı kaydettim ve bu albümün ismine baaaaranımın olağanüstü sıkıcı hayatı koydum. Elit yorumlarım ve en sevdiğim fotoğraflar özel hayatın gizliliği prensibine kurban gidince geriye yukarıdaki seçki kaldı. Pek çok insanın blogların sonunun geldiğini düşündüğünü biliyorum. Oysa ben bugünlerde blogların altın çağını yaşadığı kanaatindeydim. Bazen o kadar güzel şeyler okuyorum ki bu güzelliğin yanından bile geçemiyor olma kompleksim zaten çok sık hissetmediğim yazma hevesimi iyiden iyiye köreltiyor. Neyse tüm bunları boşverelim ve bu yaşasın Cuma! gününü her bir fotoğrafın başka türlü güzel/ilham verici olduğu şu blog yazısıyla kutlayalım: yaşasın cuma linki."}
+{"text":"27 Ocak 2009 tarihinden beri kimilerinin kısaca tuhaf olarak isimlendireceği bir his içindeyim. Çünkü bu tarihte Prado Müzesi resmi olarak Colossus'un Goya'ya değil, Goya'nın asistanlarından Asensio Julia'ya ait olduğunu ilan etti. Uzun süredir beklenen bir karar olmasına rağmen duyduğum an ifademi korumakta zorlandığımı itiraf etmek zorundayım. Goya'yı ilk tanımaya başladığım günlerde Colossus bana diğer eserlerine göre yabancı ve uzak geliyordu. Ben bu devin Goya'ya ait olduğuna inanamıyordum. Tamamen hissi olarak başlayan bu inancı zamanla bir mantığa oturtmayı da başardım. Her türlü tuhaflığı, acıyı, vahşeti olanca sadeliğine rağmen kendine özgü bir şekilde çizmeyi başaran Goya'nın Colossus'unu ressamın tarzına göre çok düz buluyordum. Çünkü Goya çizilmeyen dönemde dev çizerek farklılaşamayacak kadar farklı bir adamdı. Eğer bir dev çizecekse bu figürün kendisine ait olduğu bakıldığı an anlaşılabilmeliydi. Mesela, 1818 tarihli bakıra baskı Colossus, ressamın tüm karakteristiğini barındıran bir örnektir. Sadece bir dev değil, bir Goya devidir. Tabloyla ilgili yorumları meraklıların bildiğine eminim. Bunlardan en yaygını bu devin İspanya'nın altını üstüne getiren Napoleon'u temsil ettiğidir. Okuduğum en gerçekdışı yorum ise Goya'nın aşık olduğu iddia edilen 13. Alba Düşesi'ni dev olarak çizerek onun zengin, müsrif ve lüks hayatının çevresine verdiği zararı anlatmaya çalıştığı yönündeydi. Geçen sene her nedense esere bir şans daha vermeye karar verip biraz daha incelediğimde devden kaçan insan ve hayvan figürlerinin aslında gayet de Goya motifi olduğunu düşündüm. Hatta, kafamda Colossus'a haksızlık yapmış olabileceğim konusunda bir fikir oluştu. Belki de o çok fazla bir şey beklenmemesi gereken bir Goya şekliydi. Bu bakış açısı doğruysa tek olan Colossus'un ressamından yeterli ilgiyi görememesiydi. Ve şimdi tekrar başladığım noktadayım. Üstelik artık otoriterler de benim tarafımda. Fakat, isimlerinin yan yana durması üzerine bu kadar kafa yorduğum iki şeyin birbirlerinden sonsuza kadar ayrılmasından hoşnut olamadım. Garip bir şekilde Colossus gözümde babasından uzaklaştırılmış bir yetim gibi kalakaldı. 27 Ocak'tan beri Internet'te aramalar yapıp bu konuyu benim kadar önemseyen birilerini arıyorum. Örneğin, Prado Müzesi'ne giderek tablonun yan tarafında son kez Francisco Jose de Goya y Lucientes yazısının fotoğrafını çekmiş olanları. Ama henüz bulamadım. Oysa ben Madrid'de olsam veda etmek için gidip o yazıya ve tabloya bakar ve bu anıyı yaşamımın sonuna kadar arada sırada da olsa hatırlardım. Ne de olsa dünyanın en önemli eserlerinden biri için bir devir kapanıyordu. Söyleyecek tek bir söz kalıyor belki de. So long Colossus and thanks for all the contradictions."}
+{"text":"Aslında yıl sonlarında geçmiş senenin muhasebesini yapan insanlardan değilim. Geçen haftasonu bir arkadaşımla konuşurken 2011'i tanımlayabileceğim bir sıfat olduğunu fark ettim: 2011 benim kaybettiğim birçok eşeği bulma yılım oldu. İşte bu yüzden de sert ve yorucu geçti. Aşağıda yılın özetini çıkartmaya çalıştım. Anlık bir kararla yaptığım için önemli şeyleri unutmuş olabilirim ama madem muhasebe yapmayan bir insanım neyi unuttuğum neden umrumda olsun diyerek bu problemi geçiştiriyorum. 1. 2011'de Diane Arbus'u tekrar gündemime aldım, üzerinde düşündüm. 2. Bildik yerlerde kimseyle karşılaşmadan turlamayı gene çok sevdim, hep seveceğim. 4. Suşi yedim, suşiyi özledim. Akşamları Bunka'yı, öğlenleri Yukatu'yı reddedemedim. 5. Sevdiğim Julian Barnes'lar sevinince ben de sevinmiş sayıldım. 6. Geceleri yatağımda gizlice Masterpieces in Detail okudum. 7. İzlediğim filmler arasında en çok Bir Zamanlar Anadolu'da'yı beğendim. Hatta çok beğendim. 9. İngiliz versiyonunu izlerken çektiğim acıyı sevdiğim The Office'e Amerikalıların ne yaptığını gördüm. Michael Scott'ı geç tanıdım, erken kaybettim. Geçen seneyle ilgili üç fotoğrafla bu yazıyı sonlandırmak niyetindeyim. İlki aslında bir serinin elemanı. Kendi Gerhard Richter'lerimi çekip bunları Çağatay'a 5 milyon dolara satmayı planlarken şans eseri ortaya çıktı. Edvard Munch'un kamerayla yaptıkları hoşuma gitti. Hoşuma gittiği anı ölümsüzleştirmek istedim. Kimseyle paylaşmadığım, tuhaf saplantılarımdan biri Paris'i seven ABD'li kadınların Paris fotoğraflarıdır. Sevgileri ve bu sevgilerinin fotoğraflarına yansımasındaki aynılığı o kadar acayip buluyorum ki saatlerce bu insanların fotoğrafları arasında vakit geçirebiliyorum. Bu sıradanlığa erişebilmek için benzer fotoğraflar çekmeye çalışmadığımı da zannetmeyin. Ne kadar eğreti sonuçlar aldığımı tahmin bile edemezsiniz. O yüzden artık denemiyorum. Onun yerine size aşağıdaki benimPembeParisim isimli fotoğrafı sunayım. Bu da benim Paris sevgimin ifadesi olsun. Bu sene buralarda daha fazla olmayı planlıyorum. Ama yeni yılda yeni planlar yapabilen insanlardan da olmadığımdan söz vermiyorum. Sevgilililerle."}
+{"text":"2012 nasıl geçmiş diye notlarımı ve defterlerimi okuyup, fotoğraflara baktığımda fark ettim ki 2011'in aksine uzun bir yazıyla değil; tek bir fotoğrafla bu hesabı kapatabilirim. Geçen sene güzel şaraplar içtiğim, güzel yemekler yediğim, güzel yerlerde dolaştığım, birkaç eski arkadaşla görüşüp çok fazla yürüdüğüm bir yıldı. 2012 dendiğinde aklıma sevdiğimiz tüllerin sevdiğimiz pencerelerden uçuştuğu günler gelecek. Ve umuyorum ki 2013'te de o tüller o pencerelerde kalır. Sevdiğim her şey tam da sevdiğim şekilde kendilerini koruyabilir. Bu sene için birkaç hedefim de var : 1. Evde yemek yapmak 2. O güzel uçurumda tatil yapmak 3. Gitmediğim farklı ülkeleri görmek 4. Kardeşimi görmek 5. Daha fazla kitap okuyup daha fazla film izlemek 6. İnsanların özel günlerini zamanında anımsamak 7. Gizli hedef 8. Çok gizli hedef. Şubat bu kadar da yaklaşmışken daha fazla geç kalmadan hepinize iyi seneler, mutlu yıllar!"}
+{"text":"Şubat 2015: İnternet'te Christian Krohg'un Albertine Polis Doktorunun Muayenehanesinde isimli tablosuyla karşılaştım. Kısa bir araştırma sonrası adını ilk kez duyduğumu zannettiğim ressamın aynı zamanda bir yazar olduğunu ve yaşadığı dönemin şartları yüzünden hayat kadını olmak zorunda kalan bir kadının öyküsünü anlattığı Albertine isimli bir roman yazdığını öğrendim. Bu roman bende müthiş bir heyecan yarattı. Mutlaka okumam gerektiğine karar verdim. Krohg'un Albertine temasına sahip diğer tablolarını inceledim. Biraz zaman geçince bu kitabı neden mutlaka okumam gerektiğini sorgulamaya başladım. Biraz daha zaman geçince okumam gereken o kadar kitap varken Albertine siparişimi enikonu yersiz buldum. En sonunda Albertine ve Krohg aklımdan çıktı. Nisan 2015: Christian Krohg'u hiç düşünmedim. Haziran 2015: Christian Krohg'u hiç düşünmedim. Ağustos 2015: Christian Krohg'u hiç düşünmedim. Eylül 2015: Skagen Müzesi'nde ressamın Kızının Saçlarını Ören Anne isimli tablosuyla karşılaştım. Skagen tarzından farklı olan bu tablo hoşuma gitti. Ressamın adını ilk kez duyuyormuşcasına not ettim. Albertine'yi hatırlamadım. Eylül 2015 : Skagen Müzesi'nde bu sefer de Niels Gaihedes'in Öğleden Sonra Uykusu'nu gördüm. Bu benim kırılma noktam oldu. Tablo öyle büyüleyiciydi ki Krohg'u gündemime almaya karar verdim. Eylül 2015 : Krohg'u araştırdığımda zaten daha önce araştırdığım o adam olduğunu gördüm. Şaşkınlığıma sinirlendim, daha beter şaşkınlıklar yaptığım için çok üstüme gelmemeye karar verdim. Eylül 2015 : Ünlü Skagen ressamlarından Anna ve Michael Ancher çiftinin evlerini ziyaret ettim. Evi ve içindeki eserleri o kadar beğendim ki gerçek bir Japon turist gibi her ayrıntının fotoğrafını çektim. Eserlerin İngilizce açıklaması olmadığından kafamda yüzlerce soru işaretiyle evden ayrıldım. Ekim 2015: Sosyal medyada insanlarla değil, müzelerle arkadaşlık kurabilen bendeniz Bahar Malik, Anna ve Michael'ın Evi Müzesi'yle arkadaşlığı ilerlettim. Samimi bir anımızda, evi gezerken kafama takılan soruları arka arkaya soruverdim. Bu sorulardan biri de Edvard Munch'un ünlü tablosu Çığlık'ı anımsatan yukarıdaki komik portreyi kimin yaptığıydı. Cevabın Michael olduğunu düşünüyordum. Bu da şaşırtıcı bir şeydi. Çünkü Ancher ailesinin hiçbir bireyinde mizahi bir yaklaşımla karşılaşmamıştım. Ancher Evi'nin verdiği cevap ise tam bir sürprizdi. Bu otoportre Christian Krohg'a aitti ve yüksek miktarda alkol alınan bir Skagen gecesinin pişmanlık dolu sabahında çizilmişti. Dahası dostum Ancher Evi'nin söylediğine göre Krohg'un çalışmaları Munch'un ilk zamanlarında sanatçıya ilham kaynağı olmuştu. Bir anlamda usta çırağının eserini taklit etmişti. Size bir şey söyleyeyim mi? Bu bilgi muhteşemdi. Hemen en iyi arkadaşım Ancher Evi'ne sarılıp yanaklarından öptüm. Çünkü dostluk bunu gerektirirdi. Ekim 2015: Van Gogh Müzesi'nde açılan Munch/Van Gogh Sergisi'nde Krohg'un Uyuyan Anne ve Bebeği tablosunu gördüm. Küratörlerin Krohg'u atlamamış olması hoşuma gitti. Ekim 2015: Munch/Van Gogh Sergisi'nden aldığım kitabı okurken Munch ile Krohg arasındaki ilişkinin detaylarını öğrendim. Kitabın anlattığına göre Krohg, o günlerin genç ressamlara yardımcı olan, tavsiyeler veren, onlara yön gösteren tecrübeli ressamıymış. Krohg, gençlerin akademiye gitmesine karşıymış. Okulun sanatçıların yeteneklerini, özgünlüklerini ve yaratıcılıklarını körelttiğine inanıyormuş. Gençlerin kendi kendilerine çalışarak yeni sanatı doğurabileceğini iddia ediyormuş. Bir süre Munch ve Krohg çok iyi anlaşmışlar. Krohg, Munch'un yol göstericisi olmuş ve bu durum birkaç sene böyle devam etmiş. Ancak daha sonra her ne olduysa ikili birbirine tümden düşman olmuş ve bu düşmanlık ömürlerinin sonuna kadar sürmüş. Öyle ki fırsat buldukları her an birbirlerinin eserlerini kötülemişler. Bu bilgiyi öğrendikten sonra Krohg'un Çığlık esinlenmesi sizin de kafanızda bir yerlere oturdu mu? Krohg, arkasında büyük bir felsefe taşıyan ve saatlerce konuşulabilecek bir eseri fazla sarhoş olunmuş bir gecenin pişmanlık dolu sabahına indirgemişti. İzninizle güleceğim: Eheh! Böyle düşmanlıklara bayılıyorum. ? 2016: Krohg'la samimiyeti ilerletmek için Norveç'e gideceğime yemin ettim. Biliyorum gideceğim. Iitiraf etmeliyim ki yazinizin basligini gordugumde Bahar Malik Hanim, ne kadar firtinali bir iliski olabilir ki demistim ama yaziyi bitirdikten sonra lafimi yuttum."}
+{"text":"Bir gün birisi bana en sevdiğim yazarları sorsa o yazarların içinde mutlaka anacağım Julian Barnes'ın sanat üzerine yazdığı makalelerden oluşan bu kitapla kelimenin tam manasıyla birdenbire karşılaştığımda ufak çapta bir sevinç/coşku şoku yaşadım. Kitabın varlığına şaşırmam başlı başına şaşılacak bir durumdu çünkü daha sonradan hatırladığım üzere Ahmet Cihat Beyler bana bu kitabın çıktığından bahsetmişti. Ancak o an, daha önemli başka şeyleri de konuştuğumuzdan bu olay benim aklımdan çıkıvermişti. Bir yazar, herhangi bir mevzu hakkında nasıl bu derece zarif yazabilir, kabalığı bile nasıl hayranlık uyandıracak bir nezaketle ifade edebilir konularında beni hayrete düşüren Barnes'ın Fransız ressamlar hakkındaki yazılardan oluşan bu kitabı olağanüstü. Kitap, 10.5 Bölümde Dünya Tarihi'nde de okuyabileceğiniz Gericault yazısıyla başlıyor ve Manet, Degas, Cezanne gibi büyüklerin yanı sıra benim pek bir bayıldığım Redon, Vallotton, Bonnard, Vuillard gibi ressamlarla devam ediyor. Kitabı okudukça, Barnes'la bu kadar aynı düşünmemize ve onun bu düşünceleri benim asla beceremeyeceğim bir şekilde anlatmasına şaşırıyor/seviniyorum. Bunca yıllık Barnes okuyuculuğunun ardından neye şaşırıyorum ben de bilmiyorum ama seviniyorum çünkü Barnes'la aynı düşünmek, ergenlik zamanlarınızda, o günlerdeki platonik aşkınızla aynı müzik grubunu sevdiğinizi öğrenmek gibi bir şey benim gözümde. Bu kitabı mutlaka edinin, okuyun. Türkçesini bekleyeceğim diyorsanız Ayrıntı Yayınları'na baskı yapın ki, Serdar Rifat Kırkoğlu bir an önce çevirsin. Size söz veriyorum, okuduğunuza değecek. Değerli Bahar Malik, Julian Barnes'ın kitabı üzerine yazınızı ilgiyle okudum. Ben de merak ettim. on sanatçı hakkında Barnes'in düşüncelerini okumak isterim. Önerinizi yerine getirerek Ayrıntı Yay. Serdar Bey'e ricada bulunacağım. Biz sanat yapanlar/sanatseverlerin böyle özgün görüşler getiren kitapları okumamız ve kitaplığımızda bulundurmamız gerekiyor. Tabiki biraz da kitaba ve okumayı aşina olmak gerekir. Size okumanız için Doğu Batı Yay. yayımlanan France Farago'nun Sanat kitabını okumanızı öneririm. En derin sevgi ve selamlar. Çok teşekkürler Şener Bey. Ben de önerdiğiniz kitabı edinmeye çalışacağım. Sevgiler."}
+{"text":"Her şey Amsterdam'daki Stedelijk Müzesi'ni ilk kez ziyaret ettiğim gün başladı. Hayır, yalan söylüyorum, ikinci ziyaretimde başladı. İlk ziyaretimde müze restorasyondaydı ve limanın yakınlarındaki ufak bir binada bir fotoğraf sergisi ile ziyaretçilerini ağırlıyordu. İkinci gidişimde koleksiyonu sonunda görebileceğim için bir hayli heyecanlanmıştım. Bu ziyaretimle ilgili en ilginç nokta ise çıkışta aklımda en çok Jan Sluijters'in görkemli tablosu Bal Tabarin'in kalması idi. Bal Tabarin, bir zamanlar Paris'in en ünlü ve popüler barlarından biriymiş. Sluijters de bu barı en çok eğlenilen gecelerden birinde resmetmiş. Bal Tabarin kadar görkemli tablolardan genelde çok etkilenmem ama renkler ilgimi çekmişti, dahası örnekleriyle karşılaşmadığım böylesi bir tablonun ismini daha önce duymadığım bir Hollandalı'nın elinden çıkmış olması da bana enteresan gelmişti. Daha sonraki zamanlarda arada sırada aklıma Bal Tabarin geldi ama ne yalan söyleyeyim, çok da önemsemedim. Bir heyecandı, geçti diyelim. Olaylar şöyle geliştiği için görmemiştik: Van Dongen 1900'lerin başında Paris'e geliyor ve çok da şaşırmayacağımız üzere Montmartre'a yerleşiyor. Daha sonra da bu semtteki hayatı anlatan tablolar çizmeye başlıyor. Bu sırada açılan Bağımsızlar Sergisi'ne katılıyor. Bu sergiyi ziyaret eden birkaç eleştirmen onu Parisli bir ressam olarak tanımlamak yerine dışarıdan gelmiş Paris'i gözlemleyen bir ressam olarak tanımlamayı tercih ediyorlar Parisli olmak neden bu kadar mühim dediğinizi duyar gibiyim. Çünkü bir ressamın Parisli kabul edilmesi o dönemde değerini birkaç katına çıkartıyormuş. Van Dongen, Matisse veya Picasso gibi ressamlarla değil, şehre yeni gelmiş Rus ressamlarla birlikte anılıyor. Böyle olunca da eserlerini satamıyor. Sluijters, Bağımsızlar Sergisi'ni dolaşırken Van Dongen'in Le Moulin de la Galette isimli tablosuyla karşılaşıyor ve bu tablo Bal Tabarin'e esin kaynağı oluyor. Fakat bu tablo da diğerleri gibi satılamıyor. La Galette'e gelen eleştirilerden biri de boyutu. Çünkü 1,3 metreye 2 metre boyutlarında büyük bir tablo kendisi. İşte tüm bu olayların sonunda Van Dongen'in aklına dahice bir fikir geliyor. La Galette'yi altı parçaya kesiyor ve bu parçaları teker teker satmayı deniyor. Bu altı parça o günden sonra bir daha yan yana gelemiyor ve biz sanatseverlerin eseri bütün olarak görmesi için aradan yüz sene geçmesi ve bir küratörün tüm sahipleri ikna etmesi gerekiyor. Aşağıda bu iknanın sonucunu görebilirsiniz. Bitti mi? Bitmedi. Altı ayda bir yazıyorum. Anlatacağım daha, kimse beni engelleyemez. Bu sene başında Centre Pompidou'nun ana koleksiyonunun teması müzik olarak değiştirilmişti. Pompidou'nun küratörlerine bayılıyorum. Kendi koleksiyonlarını bile bizlere farklı farklı açılardan göstermeyi başarıyorlar. Müzeyi dolaşırken bir oda dolusu Bal Tabarin eseriyle karşılaşınca bu konu aklıma tekrar geldi. Odadaki en çarpıcı eserlerden biri Ladislas Medgyes'in Tabarin (1926) tablosuydu. Bal Tabarin 1904 yılında Rue Pigalle'e paralel bir sokakta açılmış. Sahibi besteci Auguste Bosc mekanı kadril dansları ve kan kan danslarının birleştiği bir yer olarak tasarlamış. Bu bilgiler bana yetmeyince karlı bir Paris sabahı ben kahvaltıya Montmartre'a gidiyorum diye yola çıkıp sinsice Pigalle'e kıvrıldım. Adrese ulaştığımda beni bir sürpriz bekliyordu. Bal Tabarin'in olduğu bina yıkılmış, yerine büyük bir apartman yapılmıştı. Nasıl yani, İstanbul mu burası? Böyle bir şeyi nasıl yaparsınız? isyanlarım boşunaydı. Bal Tabarin artık yoktu. Tüm kültürel varlıklarını özenle koruyan, bu özelliğini çok takdir ettiğim Paris'in Bal Tabarin'e şefkatle yaklaşmaması benim kafamda büyük bir soru işareti. Bu konu daha çok su kaldırır gibi sanki. Ben daha çok iz sürer, sizle de paylaşırım. Sevgiler."}
+{"text":"Kış bana çok zarar verdi. Kar yağdığında daha bon hiver diyemeden düşüp kolumu incittim. Geçen hafta ise soğuk algınlığı tüm bedenimi esir aldı. Fakat olaylara iyi yanından yaklaşalım. Bu cumartesimi günlerdir bakmadığım sitelerde dolaşarak geçirdim ve ne mutlu ki okuduklarımı sizinle de paylaşacağım. Harika, harika, harika! Guggenheim Müzesi'nin kataloglarını paylaşıma açmasının ardından Metropolitan Museum of Art da benzer bir uygulamaya geçmiş. İçlerinde öyle güzel kitaplar var ki heyecanım çok büyük. Kitapları online olarak okuyabileceğiniz gibi pdf'ini de indirebiliyorsunuz. Hadi hemen okumaya başlayalım. Sosyal paylaşım ortamlarında fazla vakit geçirmediğim için bıkılan bazı espriler bana komik gelebiliyor. Sanırım bu sebepten hem hipster playlist skecini hem de Instagram klibini sevdim. Gülmek demişken Ron Swanson'ın adı artık menülerde de geçiyormuş. The Royal Tenenbaums'taki kitaplar ve dergiler. J-Lawın Altın Küre ödül konuşmasındaki göndermesini anlamayanları buraya alalım. Bill Murray'nin gerçek bir gecekuşu olduğunu biliyor muydunuz? Justin Cozens biliyormuş. Live From New York: An Uncensored History of Saturday Night Live, as Told By Its Stars, Writers and Guests: Bu kitabı hediye ettiğimde sevinecek çok tatlı birini tanıyorum. Ve Murray'nin anlattığı şu hatıra, çok dokunuyor. Ufak bir duyuruyla sizlere veda edeceğim. Son zamanlarda beni heyecanlandıran yeni şarkılar dinleyemememe çok üzülüyorum. O kadar çok üzülüyorum ki seveceğim yeni parçaları benimle paylaşanların adreslerine ev yapımı harika cookie'ler gönderebilirim. Ben olsam bu fırsatı kaçırmazdım, şarkıları bekliyorum. Sevgiler."}
+{"text":"Her insan geriye baktığında hangi duygular ile başladığını sonradan kestiremediği bazı işlerle karşılaşabilir. Bir de bakarsınız neden çıktığınızı bilmediğiniz yollar, neden güvendiğinizi anlayamadığınız insanlar, neden güldüğünüze anlam veremediğiniz espriler, neden zevk aldığınızı bilmediğiniz gündelik alışkanlıklar yaşamınızda hatırı sayılır bir yer almış. Birkaç haftadır, biraz sonra size açıklayacağım yeni projemle ilgili olarak kendimle bir savaş halindeyim fakat sonunda bu işi yapmak için duyduğum çocukça heyecan ve karşı konulmaz heves ağır bastı. David Lodge sadece romanlarını sevdiğim bir yazar değil, aynı zamanda düşüncelerine değer verdiğim bir edebiyat eleştirmeni ve profesörü. The Art of Fiction ise onun bu konulardaki fikirlerini açıkladığı makalelerden oluşan kitaplarından sadece biri. Lodge, bu kitabın her bölümünde bir eserden örnek vererek kurgu romanın bir özelliğini inceliyor. The Art of Fiction'ı okumanın herhangi bir zorluğu olmadığına herhalde kimse itiraz etmez. Benim hedefim ise şu: Her hafta önce yazarın örnek olarak gösterdiği romanı ardından ise makaleyi okuyup bunu sizlerle paylaşmak. Böylece önümde toplam 50 bölümden oluşan kitabı bitirebilmek için 50 hafta oluyor. Bahsettiği kitapların bir kısmını okumuş olmama rağmen hepsini tekrar okumanın benim için bir sakıncası olmadığına karar verdim. Ancak Lodge'ın seçtiği kitaplardan bazıları benim vakit darlığımdan ötürü bir haftada bitiremeyeceğim kalınlıkta. Böyle durumlarda o haftayı daha önce okuduğum bir kitabın makalesi ile tamamlamayı düşündüm. Bugün konuyu anlattığım bir arkadaşım bana tek bir soru sordu: Neden? Bu işi duyurmadan önce benim de yanıtını en çok düşündüğüm soru bu oldu. Cevabı ise sanırım Nick Hornby'nin şu cümlelerinde saklı: Tutup genç erişkin zamazingoları okumak, genç erişkin olduğunuz dönemlere dönmek gibi bir şey: Vonnegut denilen adam iyi midir? Ya Albert Camus? Daha önce duyan var mı? Dünya birden daha büyük bir yer haline gelir. Anlayacağınız ben de tekrar genç erişkin hevesleri duymak ve o merakı hissetmek istiyorum. Bu tarz açıklamalarla ilgili en korktuğum şey yarıda bırakma riskidir. Bu projede ise böyle bir endişem yok. Çünkü bu işe iki hafta devam etsem dahi bunun benim için faydalı olacağının farkındayım. Projeye sizi dahil etmemin sebebi ise bana bu işten vazgeçmememi sağlayacak gücü vereceğinize inanmam. 30 sene sonra geriye dönüp baktığımda bu yaptığımla ilgili ne düşüneceğimi merak ediyorum ama tahminlerle vakit kaybetmeye niyetim yok. Nitekim bu 30 sene sonranın mevzusu. Şimdi ise projemin ilk kitaplarıyla haşır neşir olmak üzere sizlerden ayrılıyorum. Jane Austen'in Emma'sı ve Ford Madox Ford'un The Good Soldier: A Tale of Passion'ı ile Lodge bana bir romanın başlangıcı nasıl olmalı onu anlatacak. Böyle şeyleri pek söylemem, o yüzden ciddiye alın ve bana şans dileyin. İlk yorumu yazma şerefini yakaladım galiba. Azmin karşısında saygıyla eğiliyorum. Bunu tanıdıklar arasında yapsan yapsan sen yaparsın. sonuna kadar da götüreceğini biliyorum. Bu yolda sana bol şans. Sen oku ki biz de yorumlarından faydalanalım. Belki aradan bazıları bizim de aklımızı çeler, biz de okuruz. bu hırs, bu azim ve bu kararlılık ve bu sanat aşkı bende vücut bulacaktı; ortamların sanat güneşi olurdum. Bu değerli kişisel projenin toplumsal hale gelmesi kaçınılmazlığına ısrarla vesile olacağı konusunda kuşku duymayarak bu projenin bu saatten sonra artık kişisel düzeyde kalmasını olanaksız hale getirmiş takipçilerden biriyim. Destek için hepinize teşekkür ederim. Bir de güncelleme yapayım: Tender is the Night'ı ve makaleyi bitirdim ama yazıyı henüz tamamlayamadım. Umarım yarın ikinci hafta yazısını eklemiş olacağım. Sevgiler. genç erişkin hevesleri, bu laftan çok etkilendim, evet bunu yaşamak müthiş olsa gerek. Ama şunu düşündüm, neden bu müthiş fikri 50 hafta ile sınırlayasın kuzum? Mesela yılda iki kitap okusan 30 yıl genç erişkin takılırdın yahu. Bu arada, okuyamadıklarım yerine başka kitap okuyacağım olayı da hoş bi kaçış olmuş, ama söylemek zorundayım ki bir genç erişkin böyle kaçış noktaları oluşturmazdı kendisine. şimdi bu projeyi çok dahiyane bulup seninle birlikte bu kitapları okumak isteyenler olacaktır, diyeceğim şudur; listeni yayınla, bilelim neler okunacak, tuğlalar hangileri, vs. vs. Ayrıca doğru söylüyorsun, kitapların listesini yazmalıydım. Umarım Internet'te bulabilirim. Yoksa da kendim yazarım. Ama bu gece değil. Not: Tüm kitapları okuyacağım. Sadece bazılarını okumam bir haftadan uzun sürebilir, o haftalarda geçmişte zaten okuduğum bir kitabın makalesini okuyabilirim demek istemiştim. Üstelik kimse bana Charles Dickens'ın Bleak House'unun 1500 sayfa olduğundan bahsetmemişti. Ben bu konudaki tek problemimin Ulysses ve tam bir centilmen olan Tristram Shandy beyefendi olduğunu sanıyordum. her hafta için bir okuyan insan resmi bulabilecek misin, bu da kulislerdeki ayrı bir merak konusu. Resim konusunda bana güvenin demekten başka elimden bir şey gelmiyor şu anda. Bana güvenin."}
+{"text":"İnsanın Louvre Müzesi'nde yaşayabileceği en önemli tecrübelerden birinin Fransız ressam Theodore Gericault'nun Medusa'nın Salı tablosunu görmesi olacağına inanıyorum. Bu dev tabloyla ilgili ufak anımı sizlerle daha önce paylaşmıştım. 2014'ün benim açımdan en şanslı zamanlarından biri ise başka yerlerde dolaşırken fırsat yaratıp Ghent'teki Gericault: Merhamet Parçacıkları sergisini ziyaret edebilmem oldu. Sergi Gericault'nun neden korku, acı, delilik ve ölümün ressamı olarak anıldığını bizlere göstermek için hazırlanmış gibiydi ve sergilenen resimler, çizimler, dokümanlar kesinlikle bu amaca hizmet ediyordu. Bugün sizlere anlatmak için seçtiğim konu Medusa'nın Salı değil. Daha önce de söyledi��im gibi Julian Barnes, 10.5 Bölümde Dünya Tarihi isimli kitabında tabloyu öyle güzel anlatır ki benim bir daha böyle bir işe girişmem için hiçbir sebep olamaz. Ama Gericault'nun Medusa'nın Salı kadar etkileyici Deliler serisi hep gözden kaçar. Bu yazıda bu konuya eğilerek kendi adıma Deliler'e haklarını teslim etmek istiyorum. Gericault, Medusa'nın Salı'nı 1819 yılında tamamladı ve tablo o yılın Paris Salonu'nda sergilendi. Fransız halkının çok beğendiği tablo, ressamın ününün İngiltere'ye kadar yayılmasına sebep oldu. 1820'de Londra'ya davet edildi ve Medusa'nın Salı bu şehirde de sergilendi. Ressam Paris'e 1821 yılında döndü. Aynı yıl stajyer doktor Etienne-Jean Georget Paris'teki bir akıl hastanesinde farklı sebepler yüzünden yatan on hastanın portrelerini yapması için Gericault'ya sipariş verdi. Bu on hastanın da derdi ilk kez 1810 yılında Fransız psikiyatrist Jean Etienne Esquirol'ın ortaya attığı bir terim olan monomania idi. Monomania, tek bir şeye karşı duyulan abartılı ve takıntılı ilgi/coşku manasına geliyor. 1. 1819'da sinir krizi geçiren ve depresyona giren ressamı doktorun tedavi ettiği. Ailesinde de bu tip hastaların olduğu, hatta büyük babası ve amcasının rahatsızlıkları sonucu öldüğü bilinen Gericault, on tabloyu da tamamladı. Ancak günümüze beş tanesi ulaşabildi. Yukarıda gördüğünüz tablonun adı Bir Kleptoman'ın Portresi (1822). Bu tablo, benim Deliler serisinden gördüğüm ilk eser. Adamın suratına baktığınız anda bir sorun olduğunu anlıyorsunuz. Ama sorunun ne olduğu portrenin isminde belirtilmese tam bir gizem. Bu portrede öyle bir belirsizlik var ki bu belirsizlik hem insanı rahatsız ediyor hem de eseri beğenmenize sebep oluyor. Bu serinin en meşhur tablosu ise Kıskançlık Takıntısından Muzdarip Kadının Portresi. Bu kadına uzaktan baktığınızda hiçbir anormallik fark etmiyorsunuz. Ancak yeteri kadar yakına geldiğinizde bakışlarındaki sertliği ve hırçınlığı görebiliyorsunuz. Sıradan yaşlı bir kadınla karşı karşıya değilsiniz, bu kadının sorunları var. Gözleri ağlamaktan kızarmış, ten rengi bile sağlıklı değil. Bu tablonun ismi ise Çocuk Alıkoyucusunun Portresi. Kayıtlarda tablonun ismi dışında modelle ilgili bir bilgi yok ama isimden bu adamın pedofili olduğunu anlıyoruz. Adamın izleyenin gözüne bakmaması ve mutsuz görünmesi dışında kendi elini veren bir yönü yok. Hatta portreye daha çok baktıkça Gericault'nun hasta adamı yargılamamızı istemediğini sonucunu çıkartabiliriz. Bu kadının takıntısı ise kumarmış. Louvre Müzesi'nde görebileceğiniz bu tablodaki kadın kıskançlık acısı çeken kadına nazaran daha iyi görünüyor. Ama kaybolmuş bir hali var. Son tablodaki adamın rahatsızlığı ise oldukça bilindik: Kendini Napolyon zannediyormuş. Kimbilir, belki de tarihte kendini Napolyon zanneden ilk adama bakıyoruzdur şu anda. Sanat tarihinde daha önce de delileri konu eden ressamlar olmuştu. Fakat bu çalışmalarda delileri hareket halinde, bir olayı yaşarken betimlenmişti. Gericault ise hastalarına bir arka plan dahi yaratmamıştı. Resimlerde hastane, doktor ya da bu insanların akıl hastanesinde olduğunu gösteren hiçbir ipucu göremiyoruz. Ayrıca hastalıklarını gösteren hiçbir eylem içinde de değiller. Gericault, o güne kadar süregelen standart deli prototipinden çıkıp tablolarında akıl hastası bireyler yarattı. Yukarıdaki bütün portrelerde, ressam, modellerin yüzlerini ön plana çıkartıp bedenlerini arka planda bırakmış. Örneğin hiçbirinin ellerini göremiyoruz. Bunun sebebi de Gericault'nun hastalıkların beyinle ilgili olduğunu; bedenleriyle ilgili bir sorun olmadığını vurgulamak istemesi. Tabloları yaptığı kanvaslar farkı boyutlarda da olsa, Gericault bütün kafaları doğal boyutlarında çizmeyi tercih etmiş. Gericault, Paris Salonu'nda ünlendiğinde sadece 27 yaşındaydı. Yakışıklı, kendine güvenen genç bir adamdı. Resim kariyeri boyunca tek bir şeyi hedefledi: Ne kadar ileri gidebilirim? Ressam, bu yüzden acı çeken insanlara yöneldi. İzleyicilerin acı çeken bu insanlara, kendilerini rahat hissettikleri uzak bir noktadan, hissedilenlere dahil olmadan bakmasını istemiyordu. Ordu tablolarında bile generalleri, imparatoru ya da diğer yüksek rütbeli askerleri değil, trajedinin gerçek kurbanları olarak gördüğü erleri çizmeyi tercih etti. Sanırım başardı da. Medusa'nın Salı'nı gören Delacroix, burada hepimiz tek ayağımız suyun içinde dikiliyoruz demişti. Gericault, 27 yaşında Paris Salonu'nda kazandığı büyük başarıdan sadece 5 sene sonra 32 yaşındayken öldü. Ölmeden önce yaptığı son otoportresi önceki tüm çalışmalarından daha şok ediciydi. Bakanda korku ve merhameti aynı anda hissettiren bu otoportresi gözlemlediği/hissettiği tüm acıları kapsıyor gibi."}
+{"text":"Ben demiştim demekten kim hoşlanmaz? Bugünlerde Cengiz Çekil ve On Kawara bir sergide buluşmamış mı? Buluşmuş. Ben dememiş miydim? Demiştim. . Ben demiştim demekten kim hoşlanmaz? Bugünlerde Cengiz Çekil ve On Kawara bir sergide buluşmamış mı? Buluşmuş. Ben dememiş miydim? Demiştim. . Bir de şimdi Robert Morris'in konuyla ilgili nasıl bir eseri var ki bunlar bir araya toplanmışlar diye merak ediyorum. İz peşindeyim."}
+{"text":"Dört bilemedin beş senede bir aklımdan Bülent Ortaçgil'i canlı dinlemek geçer. Bu fotoğraf bir önceki geçişin hatırası. Ortaçgil mahallede konser verince kalkıp gitmiştik. Çağatay'dan Fed 5'i yeni aldığım günlerdi. Sonucun ne olacağını kestiremeden fırsatını bulduğum her an kullanıyordum. İlk filmden çıkan en sevdiğim fotoğraflardan biri bu olmuştu. Yırtıkları özellikle seviyorum. Konsere katılım kısıtlı olduğundan misafir odasında gibiydik. Ön sıralarda oturan bir beyefendi King Crimson'dan istek yapmıştı. Çalmayacaklarından o kadar emindim ki Ortaçgil kısa bir tereddüt yaşayınca tarihi bir ana tanıklık edeceğimi zannedip heyecanlandım. King Crimson çalmadılar. Aramızda kalsın, dünyada en korktuğum şeyler onlar."}
+{"text":"Yakın arkadaşlarımdan biri dövme yaptırmaya karar verince dövme konusu gündemimize bomba gibi düştü. Birbirlerinin hareketlerini taklit eden ergen çocuklardan farkımız olmadığı için birdenbire hepimiz birer dövme sevdalısı kesildik. Bu olayın bana etkisi ise aslında ne zamandır 'şöyle' ufak bir dövme yaptırmak istiyordum. Tam da rast geldi şeklinde oldu. Internet'te istediğim figür için dövme desenleri ararken aşağıdaki komik fotoğrafla karşılaştım. 1950 yılında Paris'te yapılan En Güzel Dövme Yarışması'nın fotoğraflarını Robert Doisneau çekmiş. Yarışmaya katılan insanların ne kadar eğlenmiş olabileceğini düşünürken Doisneau'nun bu konuda başka fotoğrafları var mı diye de bakındım. Ve tahmin edin sonuç oldu? Elbette ki vardı. Bu aralar aynı anda birkaç kitap birden okuyorum. Bu kitaplardan biri de Francine Prose'un Lovers at the Chameleon Club: Paris, 1932'su. Prose bu kitabı Macar fotoğrafçı Brassai'nin Le Monocle'deki Lezbiyen Çift fotoğrafından (1932) esinlenerek yazmış. Her ne kadar arada yirmi sene ve büyük bir savaş olsa da Prose'un anlattığı ortamla aşağıda eğlenen iki adamı bağdaştırabildim. Doisneau, yukarıdakilere nazaran daha gerçek görünen dövme fotoğrafları da çekmiş. Örneğin, deniz kızı dövmesiyle gurur duyan bu kadın gibi. Son fotoğraf ise Büyük Dövmeli Adamın Arkadan Görünüşü. Doisneau, tüm bu fotoğrafları 1950 ile 1955 arasında çekmiş. Benim bulabildiklerim beş tane olmasına rağmen sayıları daha fazla olmalı diye düşünüyorum çünkü Lyon'daki Musee Nicephore Niepce'de 2010 yılında fotoğrafçının dövmeli çalışmalarıyla ilgili bir sergi açılmış. Daha da acayibi sanki Doisneau fotoğraflarıyla ilgili başka yazılar yazacak gibi de hissediyorum. Bakalım gelecek günler bize ne gösterecek, hep birlikte yaşayıp göreceğiz. Sevgiler. Not: Paniğe gerek yok, sırtıma kocaman el sallayan bir adam dövmesi yaptırma niyetinde değilim."}
+{"text":"Kısa süre önce Glokom-net. org'dan Halil Bey'le Edvard Munch hakkında bir sohbetimiz olmuştu. Bu haftasonu Tate etc.'da konuyla ilgili bir makale görünce Munch'un göz rahatsızlığının ayrıntılarını merakla okudum. 1930 yılında Munch'un sağ gözünün içinde kanama başlamış ve ressam bu sorunuyla ilgili Norveç'in önde gelen göz doktorlarından Johan Raeder'e başvurmuş. Doktorun notlarında sanatçının sol gözünde yıllardır sorun olduğu yazıyormuş. Sağ gözündeki bu kanamanın ardından ressamın görüş yeteneği iyiden iyiye azalmış. Raeder Munch'a uzun süreli bir yatak istirahati tavsiye etmiş. Bu süre boyunca ressamın yazılı ya da sözlü hiçbir şekilde rahatsız edilmemesini istemiş. Ressamın hastalığı pek çok açıdan enteresan. Her ne kadar sanatçıyı çok korkutmuş olsa da meslektaşları Mary Cassatt, Georgia O'Keeffe ya da Edgar Degas'da olduğu gibi kariyerinin sonlanmasına sebep olmamış. Dahası tüm bu hastalık süreci boyunca Munch, gördüklerini görebildiği şekilde resmetmeye devam etmiş. Ressamın aylar boyunca süren sistemli çalışması geriye hem doktorlara büyük bir kaynak hem de sanatseverlere coşkuyla bakabilecekleri tablolar bırakmış. Yukarıda Munch'un 1930 tarihli Ressamın Retinası adlı çalışmasını sizlerle paylaştım. Aşağıda ise gene 1930'da çizdiği Bozuk Görüş isimli tablosu var. Bu hastalığın Munch'u derinden etkilediği ve çok korkuttuğu açık. Kendisini yatakta dinlenirken çizdiği aşağıdaki tablosu bu ölüm korkusunun bir kanıtı gibi. Munch yatakta uzanmış ve eli ile gözünü kapatmışken ön tarafında bir kurukafa ressama eşlik ediyor. Neyse ki bu hastalık Munch'a kalıcı zarar vermemiş ve sanatçı 1931 yılında yeniden eski çalışmalarına geri dönebilmiş. Böylece hem o sevdiğimiz tablolarını yapmaya devam etmiş hem de benim gizli gizli beğendiğim fotoğraflarından ve filmlerinden çekmiş. Ben Munch'un deliliğinden her zaman etkilenmişimdir. Sizler ressam hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorum yapmadan önce Munch'un gözlerinin içine bir kere daha bakın ve ona göre cevap verin lütfen! Korkuyor, tüm hayatından ve gelecek hayatından korkuyor, zamanın onu bulmadan çekip gitmesini bekliyor. Her hastalık sonrası orada olmak ve hala o bedene sahip olmak, geçerken-diğerini beklemek; tüm bu hikaye taşınması zor bir yük olmalı. Le musee Marmottan Monet'de açılan Hodler, Monet, Munch sergisinde yukarıda bahsettiğiniz resimleri görmek mümkün (http://www. marmottan. fr/fr/Exposition_en_cours-musee-2576). Sergi 22 Ocak 2017'ye kadar açık."}
+{"text":"Burada uzun zamandır kitaplardan bahsetmiyorum. 2013'ün en iyi kitaplarından bir kısmını okuyup o kadar da iyi olmadıklarına karar verdikten sonra bu yılbaşında 2014'ün en iyi kitapları yazısı hazırlamayı es geçmeye karar verdim. Bugün onun yerine size 2014'te satın aldığım bazı kitaplardan bahsedeceğim. Nathaniel P. Beyefendi'nin gönül maceralarını okumama Tumblr'da takip edip nedensiz sevdiğim Brooklynli bir kadın sebep oldu. Okumaya karar verdiğim an bile romanla ilgili umudum yoktu ama Waldman beni şaşırttı. The Love Affairs of Nathaniel P. eli yüzü düzgün bir roman. Türkçe'ye hala çevrilmemesini şaşkınlık verici buluyorum. Lena Dunham'a kayıtsız kalamamaya devam ediyorum. Kitabını çıktığı hafta almam, ilk 50 sayfasını okuyup sonra okunacak kitaplar rafıma sessizce bırakmam hakkında ne düşünürsünüz bilemiyorum. Oysa geçen sene böyle bir kitap alacaksam Amy Poehler'ınkini almalıydım. Desperate Characters gibi minik hazineler bazen gözden kaçabiliyor. Paula Fox'un 1970'te yayımlanmış bu romanı Jonathan Franzen gibi günümüz popüler yazarlarının da başucu kitabı. Popüler yazarların bir kitap hakkında konuşması iyi ve kötü sonuçlar doğurabiliyor. O yüzden Desperate Characters'i okumaya karar verdiğime çok memnunum. David Gilbert'ın & Sons'ıyla ilgili bir itirafım var: Bu romanı neden aldığımı hatırlamıyorum. O yüzden de kitapla ilgili şu an anlatacak bir şeyim yok. Belki okuduktan sonra bu romandan bir kere daha bahsederim. Emily Gould'un Friendship'ini okumak için büyük bir heves içindeydim. O günlerde Gould'u Twitter'da takip etmeye başladım. Yazdıkları bana o kadar itici geldi ki romana başlayamadım. Artık Gould'u takip etmediğimden birkaç ay içinde romanı okumak için hazır hale gelirim. Benim için geçen yılın en büyük hayal kırıklıklarından biri Joanna Rakoff'un otobiyografik kitabı My Salinger Year oldu. Rakoff'un 1996'da Harold Ober Associates'te çalıştığı dönemi anlattığı bu anı kitabının neden bu kadar olay olduğunu anlamakta zorlandım. Doksanlı yıllarda New York'ta yaşamanın ne demek olduğunu anlatan birçok kitap var -ki zaten derdim bu olsa oturur Friends izlerim. Kitabın ismi ve Salinger'dan bahsediş şeklini de yanlış buldum. Gerçi ben de Salinger'la üç kere telefonla konuşsam büyük ihtimalle o zamanlarımı Salinger günlerim diye anardım ama bir kitaba bu ismi vermek daha büyük bir olay. Yıllardır bu işlerin içinde olan Rakoff'un da bunun farkında olduğuna eminim. Öte yandan kitabın kapak fotoğrafına vuruldum. Daha hızlı ulaşabilecek başka bir versiyonu varken birkaç hafta daha bekleyip özellikle bu kapaklı olanını alacak kadar vuruldum. Rakoff'un bende yarattığı tüm tepkiye rağmen Robinson Crusoe'da J. D. Salinger: The Escape Artists'i görünce dayanamayıp aldım. Ama kalbim bir hayal kırıklığını daha kaldıramayacağından henüz okumadım. Size bahsedeceğim son kitap Lovers at Chameleon Club, Paris 1932. Francine Prose bu romanı yazarken Macar fotoğrafçı Brassai'ın aşağıda görebileceğiniz Le Monocle'deki Lezbiyen Çift (1932) isimli fotoğrafından etkilenmiş. Brassai benim sevdiğim bir fotoğrafçı. Annemle babam bir seyahat dönüşlerinde bana fotoğrafçının Paris resimleri kitabını hediye etmişlerdi. Bu kitaptaki fotoğraflar tam da romanın geçtiği Paris'i anlatıyor. İçinde bir tek aşağıdaki fotoğraf yok. Dün akşam tekrar karıştırırken romanın karakterlerinden biri olan Lulu'nun yukarıdaki fotoğrafını buldum. Daldan dala atladığım bir kitap yazısının daha sonuna geldik. Kitap yazılarının bu daldan dalalığını özlemişim, bu sene daha çok yazayım. Sizin okuma planlarınız var mı? İlginizi çeken kitaplar neler? Anlatın ki haberim olsun, kıskanayım sizden önce okuyayım. Evet, kırmızı şemsiye konusunda yakalandım :) İmkansızın Şarkısı ve Hayalperestleri okumuştum. İkisi de iyi seçimler. Diğer iki kitabı ben de merak ediyorum. Bir de bir arkadaşın tavsiyesiyle Şule Gürbüz okuyacağım. O konuda da meraklardayım."}
+{"text":"2013 ün en iyi kitapları listelerinin listesi yazısına düşündüğümün çok ötesinde bir ilgi oldu. Sizlerin 2014'teki okuma planlarınız nedir bilemiyorum ama kitap listeleri arasında bu kadar dolaşmak benim monoton okuma alışkanlığımı kırdı. İki haftadır şehrin sevdiğim kitabevlerini ve sahaflarını dolaşıyorum ve çok güzel kitaplar/dergiler toparladım. Onbeş gün gecikmeyle de olsa artık Sana hazırım 2014! diye bağırabilirmiş gibi hissediyorum. Tallinn'deki ikinci el İngilizce kitaplar satan şeker Slothrop's'ta nelerin satılıp nelerin satılmadığını merak ediyorsanız cevabı aşağıdaki satırlarda gizli. Blogunuzu uzaklardan da olsa ilgi ile takip eden bendeniz Tallinn'de İngilizce kitaplar üzerine uzmanlaşmış bir sahafta ikamet etmekteyim. Dediğim gibi yazılarınızı bugüne kadar büyük bir şevkle okurken bir anda böyle bir liste ile karşılaşmak beni her ne kadar mutlu ettiyse bile bize sormamış olmanız biraz moralimizi bozdu. Her ne kadar size net bir liste veremeyecek olsak da gerek Amazon olsun ya da başka sitelerdeki Brown ya da Grisham hayranlığını biz geçen senenin başında fark etmiş ve stoklarımıza birkaç kopya eklemeyi ihmal etmemiştik. Tamam... Dürüst olalım... Eğer o bunak İngiliz gelip başımızı Grisham, Grisham diye yemeseydi biz de merak edip almazdık. Kitaplar, sekiz aydır burada ama daha soran çıkmadı. Şu an yalıtım malzemesi olarak cam kenarında iyi iş görüyorlar. Konu yalıtımdan açılmışken, evet, bu kitapçı Winter Is Coming şakasının komik olmadığı bir coğrafyada. Buna rağmen bizim gözümüzde fantastik edebiyatın en büyük trollerinden biri olan Martin'e inanılmaz bir talep var. Ya da bizim fiyatlar çok absürd. Bilemedik şimdi. Malum bir sahaf olduğumuz için yeni çıkan kitaplardan ziyade klasik yapıtlara öncelik veriyoruz. Sizle gözümüze çarpan enterasan noktaları paylaşmak isteriz. - Herhangi bir Orwell kitabı raftaki yerini aldıktan ortalama 8 saat sonra satılıyor. Rekor tabi ki 34 dakika ile okunmayacak olsa bile eve kız atıldığı zaman raftaki varlığı ile sahibine artı puan kazandıracak 1984'te. Sonuçta, Slothrop's olarak müşterilemizin farklı edebi ihtiyaçlarına karşılık verebilmeliyiz. - Kerouac, Palahniuk ve Bukowski de 24 saat içinde kesin satıyor. Ama özellikle On The Road kitabının filmi çekildikten sonra o derinlikte beat kuşağından bir kitap tavsiye etmemizi isteyen genç arkadaşların kalbini kırmamaya çalışıyoruz ve kendi hallerine bırakıyoruz. - London, Sovyetler Birliği zamanında kitaplarının basılmasına izin verilmiş ender batılı yazarlardan, o yüzden burada ona karşı beslenen olağanüstü bir sempati var ya da en azından biz öyle düşünüyorduk. Son 6 aydır elimizde muhtemelen basılmış olan en güzel London derlemesi ben bu yazıyı kaleme alırken mahsun bir şekilde raftaki yerinde durmakta. - 2013 senesinde gelip bize Fifty Shades of Grey kitabı ile takas kabul eder misiniz diye soranlara olabilecek en yavşak gülümsememizle Hayır! demek şirket politikamız haline geldi. - More ya da Hume'u eleştirip Nietzsche satın alan insanları biz genelde tanrıya havale ediyoruz. - Canımız sıkılınca kitapları renklerine göre ayırıp raflara öyle diziyoruz. Evet, serde biraz mazoşistlik var ama kitap kapağı tasarlayan arkadaşlara sevgimiz de sonsuz. Şu an kitapçımızda bulunan mevcut kitapların listesine buradan ulaşabilirsiniz. Uzun lafın kısası bizde de durum böyle, Bahar Malik Hanımcım. 2013 de böyle geçti. Blogunuzun tutkulu bir takipçisi olduğumu hatırlatır, bizlere etmiş olduğunuz ikinci yemininizi en kısa zamanda yerine getirmenizi temenni ederim. Slothrop's'a çok teşekkürler. İlk kez konuşan bir kitabeviyle karşılaştım, benim için heyecan verici bir tecrübeydi. Yukarıda anlattıklarıyla Türkiye'deki sahafların satışları ne kadar kesişiyor, merak ettim. Belki bu konuda fikir sahibi birilerine ulaşabiliriz. Yeminler ise yerine getirmek içindir sevgili Slothrop's. Bir bahar sabahı tekrar karşılaşabiliriz bence. Slothrop's fotoğrafları Jacques-Alain Finkeltroc'a ait."}
+{"text":"Bugün Paris'te olsam sırf can sıkıntısından Grand Palais'deki Felix Vallatton sergisine giderdim. Sorsalar, yapacak bir şey bulamadım, o yüzden geldim derdim. Bugün Paris'te olsam sırf can sıkıntısından Grand Palais'deki Felix Vallatton sergisine giderdim. Sorsalar, yapacak bir şey bulamadım, o yüzden geldim derdim. Öylesine yapacağın şeylerin bile çok güzel olduğu bir şehirde yaşamak isterdim. Bence de var. Manzara tabloları da bana Agatha Christie romanlarındaki plajları, otelleri ve kırsal alanları anımsatıyor."}
+{"text":"Bir önceki yazıyı hazırlarken fark ettim ki geçen sene izlemeyi planladığım birçok yeni filmi vakitsizliğime ya da tembelliğime kurban vermişim. Listenin uzunluğu beni o kadar üzdü ki kendi kendime challenge accepted! dedim ve bir haftalık film maratonu düzenlemeye karar verdim. İlk aşama için de aşağıdaki 2010/2011 yapımı filmleri seçtim. Maratona 11 Ocak 2012 Çarşamba sabahı başlamayı ve 18 Ocak 2012 Çarşamba akşamı bitirmeyi planlıyorum. Bu post üzerinde aşağıdaki alanda güncellemeler yaparak sizleri son durumdan haberdar edeceğim. 16 Ocak 2012 Güncellemesi: Projemde planlarımın gerisinde kaldığımı üzülerek bildiriyorum. Şu ana kadar yedi film izleyebildim: Drive, Martha Marcy May Marlene, Bill Cunnigham New York, Super, The Trip, The Tree of Life ve Meek's Cutoff. Çarşamba gününe kadar en iyi ihtimalle üç film daha izleyebileceğim. Bunların da Loong Boonmee raleuk chat, Jane Eyre ve Melancholia olacağına dair içimde bir his var. Bu üç filmi de tehlikeye atmamak için şimdiden Cuma'ya uzatma ihtimalini konuşmaya başlamak istemiyorum. 25 Ocak 2012 Güncellemesi: Geçen sürede listeme Melancholia ve Jane Eyre'ı ekledim. Diğer filmleri birlikte izlemek için bazı arkadaşlara söz verdiğimden beklemedeyim. Mart güncellemesi: Güncellemeyi unutmuş olsam da önce Uncle'ı sonra We Need to Talk About Kevin'ı izledim. Beni ulaşmak ve izlemek konusunda en zorlayan film olan A Separation'ı da izlememle maratonum sona erdi. Finali bu filmle yapmam iyi oldu. Yarış havası yaratmak istemem ama bence listenin en iyisiydi. Şimdi yeni bir maraton planım var. Böylesi sarsılmamıştım ben uzun süredir! Bu listeyi oluştururken uzun uzun araştırdım. Aslında iki katı sayıda aday çıkartıp listeyi iki aşamada eritmeye karar verdim ama bu ilk maratondan bu kadar az verim alacağımı hiç düşünmemiştim. A Separation'ı hala izleyemedim ama gerisi için yorumum : acelesi yokmuş. Kesinlikle önceki filmlerinden farklı bir alana girmiş. Bu filmi izlemeden önce hiç bir yoruma yahut değerlendirmeye bakmamıştım. Kişisel sebepler sınırsız çeşitlikte olabiliyor etkilenmek için. Ama bana sorarsan Malick bu filmde -basit bir benzetme olacak ama- kendi Solaris'ini çekmiş. Sahneler görkemli hale geldikçe, görüntüler karşısında küçüldüğümü hissettim. Tüm o görüntüler bir metafizik, ontolojik hesaplaşmanın peşinden gittiğinden rahatsızlık vermedi. Bir de şiire sırtını dayamış bir hali vardı filmin. Ama Sean Penn kısımları biraz sıkıntılıydı. Sanki oynarken de acı çekiyomuş gibi bi hali vardı rolünden gayrı! http://www. newyorker. com/online/blogs/movies/2011/08/sean-penn-vs-terrence-malick. html. Belki o yüzden de göze battı bilemiyorum. Önce youtube videosunu izleseydim, yorumu onaylamayabilirdim :) Diğer bazı challenger arkadaşlardan da tepkiler geldi. Ama şöyle düşünün: Siz bir kısmını izlediniz, ben hepsini izledim. Drive çok nostaljik bir filmdi değil mi? Hiç böyle bir şeyle karşılaşacağımı düşünmemiştim. Drive belki de geç çekilmiş bir film. Fatih Özgüven'in dönem filmiyleriyle ilgili güzel bir yazısı vardı. Oyuncuların saç modeli, gülümsemesi, duruşu, tavrı, oturuşu vs ile o döneme ait olmalarının ne kadar zor ama önemli olduğundan bahsediyordu. Ryan Gosling 1950'lerde geçen filminde 2000'li yılların insanının halinde tavrındaydı. Oysa günümüzde geçen Drive'da yetmişlerin sonu seksenlerin başına ışınlanmayı çok iyi başarmış. Gelişme var, kendisini tebrik ediyorum. Biraz ciddi bir cevap oldu ama birbirimizi anladık kanısındayım:) Daha da devam etsem büyük oyuncu koçu Bahar Malik Acabo olarak o yaptığı kasların ne kadar yanlış olduğunu sebepleri ile detaylı anlatacaktım. Kendimi tuttum."}
+{"text":"Bir süredir Internet ve onu kullanımım ile ilgili soru soran insanlara tek bir cevabım oluyor: Ben artık Internet'i okumuyorum sadece resimlerine bakıyorum. Bu cümlemde az da olsa kendime haksızlık etsem de çoğunlukla haklıyım. Bu Cuma gününde sizlerle geçen hafta Internet dünyasında gözüme takılan birkaç şeyi paylaşmak istiyorum. Senelerin bizleri Cuma'yı iple çeken o insanlar haline getirmesi sizi de üzüyor mu? Ben biraz üzülüyorum. Sonra geçiyor. Bu fikir kimi zaman bana çok doğru geliyor. Salinger'ın yayınlanan ilk hikayesi ile ilgili bir madde. Bored to Death iptal olmuş. Yaşasın Cuma! diyerek sizlere veda ediyorum. Sevgililerle. I've been on a white wine regimen. O chart'i gorunce aha dedim benim iliskim sanirim bu. Hayat bence bazi gunler soyle. Agzimla icemedigim icin ben, bazen ise boyle olamiyor benim icin. Bence kabul edilmese de herkesin ilişkisi böyle. Reklamı izlememiştim, yazdığını okuyunca demin youtube'dan izledim. Senin o işi hallederim ben, sen oldu bil o işi. Ben yıllarca hep Peggy Bundy kılığına girmek istedim. Son zamanlarda ise Holden Caulfield kostümü istiyorum. Gerçi o şapka ve paltoyu giymem için Halloween olması gerekmez. Paul Newman'la Steve Macqueen'i hep karistirdim zaten. Ne guzel resimleri var, siyah beyaz olmasinin etkisi buyuk. Yok, maalesef :( Alpay diye bir arkadaşım var. Deniz de tanıyor. Onda siyahı var. Taksim'den bir yerlerden aldığını söylüyor ama koordinatlarını bir türlü öğrenemedim."}
+{"text":"İspanya Hanedanı daha çirkinlerini görmemiş olsa gelmiş geçmiş en çirkin kral olabilecek III. Carlos ve çirkinlikte onunla yarışan oğlu IV. Carlos maalesef Goya'nın patronlarıydı. Habsburg'larla başlayıp Bourbon'larla devam eden saltanattaki bu uğursuzluk hakkında saatlerce konuşabildiğimi daha önce kanıtladığım için bunu bir kez de burada tekrarlamayacağım, korkmanıza gerek yok. Sadece bu muhabbetlerden birinin sonucunda II. Carlos'un portrelerine baktığımız Baykal'ın bu adamın kral olduğuna emin misiniz? Kaynak gösterir misiniz? tepkisini sizinle paylaşmamın konuyu kapatmak için yeterli olduğu kanısındayım. Goya'ya III. Carlos döneminde sarayı süslemek üzere yapılacak duvar halılarının örnek kartonlarını hazırlama görevi verildiğinde ressamın bundan büyük bir mutluluk duyduğuna eminim. Çünkü Goya'nın o günlerdeki amacı sanatını arzu ettiği gibi icra edebilmek değil, saraya bir şekilde kapağı atabilmekti. Bu işe IV. Carlos tahta geçtikten sonra dahi devam ediyor olmasının yani duvar halısı işinden daha fiyakalı bir göreve atlama yapamamış olmasının ise onda biraz moral bozukluğu yarattığını ben değil tarih yazıyor. Çoğunluğun aksine ben bu örnek kartonları sever, ara sıra ilgi gösterir, detaylarında kaybolmaktan hoşlanırım. Onların Goya'nın başyapıtları olduğunu iddia edecek değilim, elbette. Fakat çalışmaların bütünündeki ön-goyaca halin güzelliği hoşuma gider. Bir halı için desenler de çizse, bir fresk de tasarlasa, dünyanın en çirkin saltanatının portrelerini de yapsa Goya hep kendidir zaten. Bence olmuşlardır. Madem konuyu buraya getirdim, bir ekleme daha yapayım. Hem Janis Tomlinson hem de Robert Hughes aşağıdaki resimle ilgili ufak bir ayrıntıya dikkat çekerler. Güzelce bir gelin kızın çirkin bir adamla evliliğini konu alan tabloya baktığınızda ilginizi ilk çeken kızın gerginliğinin ve heyecanının muazzam bir şekilde ifadesi oluyor. Oysa Tomlinson ve Hughes düşman misali kızcağızın ayaklarına takılmışlar ve diyorlar ki Dikkat edecek olursanız gelin ayakkabılarını ters giymiş. Goya'nın bu bilinçli hareketinin sebebi ise alt tabakadan gelen gelinin daha önce hiç bu tarzda pabuçlarının olmadığını vurgulamaktır. Ressamın bu tarzda ironik detaylara yönelebilecek karakterde bir insan olduğuna gönülden inansam da bu yorumu biraz abartılı bulduğumu, insan saygı duyduğu kişilerin katılmadığı fikirlerine karşı çıkarken ne hissediyorsa işte o hislerle söylemek istiyorum: Robert Bey, Janis Hanım tüm saygımla belirtmek isterim ki bana kalırsa bu yorumunuzda biraz abartıyorsunuz. Son olarak Ne olacak senin bu Goya'ya olan takıntın? diyenler için son çalışmam Goya! Adını taşlara kazıdığım adam gelsin mi? Hadi gelsin de bu yazı da burada bitsin. Hem siz kurtulun, hem ben. krallarin tarifsiz cirkinligi aklima amerikalilarin cok sevdigi bir kufuru getirdi: inbreed. :) Zaten II. Carlos'un son Habsburg İspanyol kralı olmasının sebebi adamdaki zeka geriliğinin onu kimseyle çiftleştiremeyecek kadar beter durumda olmasıymış. Ailenin portrelerine kronolojik olarak bakmak akraba evliliklerinin adım adım ne yarattığını gösteren bir belgesel gibi. Neymiş bu Carlos diyor ve ekliyorum, bence bu II., III., IV., V. ve bilimum Carloslara bazı laflar hazırladım. Onlara şöyle sesleniyorum beni gene öldüremedin yılanoğlu yine geliyorum, ben öldükçe çoğalırıııııımmm. Sonuç don paça köye elleri bağlı şekilde yürüyerek gelmektir."}
+{"text":"İspanyol sanatçı Jose Manuel Ballester Gizli Alanlar ismini verdiği serisinde klasik tabloların fotoğraflarını çekmiş ve dijital ortamda bu tablolardaki insanların hepsini silmiş. Böylece resimlerde insan figürleri yüzünden arka planda kalan tüm gizli alanlar görünür hale gelmiş. Fikir çok orijinal olmasa da ortaya çıkan sonuç bir hayli enteresan ve ilk bakışta çarpan cinsten. Ballester'in bu çalışmalarıyla ilk kez geçen sene karşılaşmıştım. Ama o günlerde İnternet'te konuyla ilgili fazla kaynak bulanamıyordu. Bilboa'daki Guggenheim birkaç eserini satın alınca Ballester de o gizli yerinden çıktı ve İnternet'te görünür oldu. Daha fazla uzatmadan sizi sanatçının Gizli Alanlar serisinden örneklerle başbaşa bırakacağım. Sizce en çarpıcısı hangisi? Ben Goya'nın Üç Mayıs'ı ile Bosch'un Dünyevi Zevkler Bahçesi arasında gidip geliyorum. Nedimeler tablosu çok hüzünlü... 'Kıyamet sonrası dünya' gibi! Hissettirdiği eksiklik duygusu da şaşırtıcı bence."}
+{"text":"Geçen Cumartesi Pera Müzesi'nde açılan Goya: Zamanının Tanığı sergisini bir kez daha ziyaret ettim. İlk ziyaretimde sınıf birincisi ilkokul öğrencileri gibi sürekli bir şeyler söylemek istediğim rehberli tura katıldığım, ikincisini ise kısıtlı zamanda tamamladığım için üçüncü gidişim en içime sineni oldu. Serginin açılacağını ilk duyduğum günden beri gizli kalp çarpıntıları içindeydim. Türkiye'de açılan sergilerin içeriğini şöyle bir düşündüğümde kendimi fazla heyecanlanmamak için telkin ediyordum. Ancak gene de gelen Goya'ydı ve ne olursa olsun hayal kırıklığına uğramayacağıma inanıyordum. Uğramadım da. Rehberli turda öğrendiğime göre müze bu sergi için iki senedir uğraşıyormuş. Pera Müzesi'nin üç katına yayılmış Zamanının Tanığı'nda iki ana başlık var: Yağlıboya tabloları ve gravürler. Çoğunuz fark etmişsinizdir, Türkiye'deki sergilerin ana problemi ressamların tablo sayılarındaki azlık olur. Sergi bu sorunu sanatçının beş-altı tane portre çalışması ve Çocuk Oyunları serisi ile aşmış. Dahası Goya'nın usta olduğu konu olan gravürler o kadar güzeller ki sergiyle ilgili eksiklik duygusu hissetmiyorsunuz. Aynı anda hem kalp yaralayıcı hem de dahice olmayı başaran Savaşın Felaketleri başta olmak üzere Kapriçyolar, Atasözleri ya da Zırvalar ve benim temasını pek de sevmediğim Boğa Güreşi gravürleri arasında çok güzel saatler geçirebilirsiniz. İlle de her şeyiyle Goya! diye tutturanlardansanız Madrid biletinizi alıp Prado Müzesi'ni ziyaret etmeniz gerekiyor. Ama Pera Müzesi'nin ressamın olağanüstü gravürcü yanını başarılı bir şekilde yansıttığı bu sergiyi bence es geçmeyin ve 29 Temmuz'a kadar mutlaka ziyaret edin. Üstelik eğer orada ondokuzuncu yüzyıl İspanya'sının aşk, ihtiras, aldatma ve siyasi dedikodularıyla çevresine rahatsızlık veren biriyle karşılaşırsanız sessizce yaklaşıp Merhaba diyin ki size Pera Cafe'de 21. yüzyılın çağdaş sanatçılarının Goya'dan ne kadar da çok etkilendikleri hakkında uzun bir nutuk çekebilsin. Ben olsam bu fırsatı kaçırmazdım! Sevgiler."}
+{"text":"Hiçbir bilimsel ölçümlemeye dayanmayan bir tezim var: Bana kalırsa dünyanın en sevilen ressamı bundan 125 yılı önce yeryüzüne veda etmiş olan Vincent Van Gogh. Bu tezimi bilimsel olarak ispatlayamamam anılarımla destekleyemeyeceğim manasına gelmiyor elbette ki. Mayıs başında Twitter'da Van Gogh'un yeni fotoğrafı bulunduğuna dair bir haber okudum ve bu fotoğrafı ben de büyük bir heyecanla paylaştım. Aşağıda görebileceğiniz bu fotoğrafla ilgili duyduğum heyecanın sebebi sadece Van Gogh değil. Fotoğrafta Van Gogh, yakın arkadaşı olan ressamlar Emile Bernard ve Paul Gauguin ile bir içki masasında görülüyor. İlgi duyduğum tarihi kişilerin böylesi gündelik ama aynı zamanda özel anlarına şahit olmak beni her zaman heyecanlandırır. Soldan üçüncü sırada piposuyla poz veren Van Gogh, hemen solunda Emile Bernardve en sağdaki beyefendi ise bildiğiniz Gauguin. Geçen haftalarda bu fotoğraf Türkiye'de bir anda popüler oldu. Bu paylaşımlar yanlış bir bilgiyle birlikte yayıldı. Öncelikle bu yanlışı düzeltmekte fayda var: Yukarıda gördüğünüz fotoğraf Van Gogh'un tek fotoğrafı değil. Van Gogh'un yetişkinliğine ait yüzünü görebildiğimiz tek fotoğrafı. Kişisel fikrimi soracak olursanız Van Gogh çizdiği otoportrelere göre çok daha yakışıklı bir adammış. Buyrun, siz de yakından bakın ve kendiniz karar verin. diye yazmış. Ressam bilinen iki fotoğrafından birini beş yaşında, diğerini ise 18 yaşında bir kitapçıya işe girerken çektirmiş. Bu fotoğraf mevzusuna son verip sizlere veda etmeden önce en sevdiğim Van Gogh fotoğrafından da biraz bahsetmek isterim. Bu fotoğrafta Van Gogh ve Emile Bernard, Seine kıyısında oturmuş sohbet ederlerken görülüyor. Fotoğraf sevmediğini artık bildiğimiz Van Gogh bizlere sırtını dönmüş, Bernard'ın ise yüzünü görebiliyoruz. Aralarındaki masanın üzerinde ne olduğu görünmüyor ama arkada kalan duvarda şarap yazması ikilinin şarap içtiğini düşündürüyor. Anca okuyabildim ve yine bilgilendim sayende, tişkürderim. Öte yandan Van Gogh'un dünyanın en sevilen ressamı olduğuna emin gibiyim ama sebebini tam olarak çözebilmiş değilim."}
+{"text":"1856 yılında Londra'daki South Kensington Müzesi ya da şimdilerde bildiğimiz adıyla Victoria & Albert Müzesi yöneticisi Henry Cole, yukarıda eşiyle birlikte görebileceğiniz Charles Thurston-Thompson'ı müzenin resmi fotoğrafçısı olarak işe aldı. Tarihteki ilk müze fotoğrafçısı ünvanını kazanan Thompson'ın görevi müzenin koleksiyonunu kayıt altına almaktı. Thompson işine başarıyla devam ederken umulmadık bir engelle karşılaştı: Aynalar. Fotoğrafçının tek arzusu müzenin koleksiyonunu en iyi şekilde belgelemekti. İşte bu yüzden tarihi aynalarla karşılaştığında ne yapacağını şaşırdı. Çünkü birbirinden güzel bu aynaları kendisini ve makinesini göstermeden nasıl çekeceğini bir türlü bulamıyordu. Fotoğrafçı bu iş için kendine bir ekip kurmuş mu yoksa kendi başına mı debelenmiş bilmiyorum. Gene de fotoğraflarda gördüğümüz adamın kendisi olduğuna dair içimde çok güçlü bir his var. Fotoğraf makinesinin görünmesini engelleyemeyecekken fotoğrafçının kendini saklama çabasının Thompson'ın işini ne kadar ciddiye aldığının bir kanıtı olduğunu biliyorum. Yine de bu fotoğraflara bakarken gülmemi engelleyemiyorum. Özellikle de fotoğrafçının otoportresi olarak anılan aşağıdaki gizemli fotoğrafa bayılıyorum. Baktığımız şey tarihin en müthiş otoportrelerinden biri olabilir. Konuyu aynalardan ve otoportrelerden açtığımıza göre son söz yerine de Diane Arbus'un 1945 yılında çektiği otoportresini paylaşayım. Çünkü bilen bilir, Diane Arbus paylaşma fırsatlarını asla kaçırmam. Diane Arbus'un otoportresi hariç fotoğrafları Victoria & Albert Müzesi'nin web sitesinden aldım. Diane Arbus'un otoportresinin telif hakları sanatçıya aittir ve Güzelonlu'da bilgilendirme amaçlı kullanılmıştır."}
+{"text":"Biraz önce bu sitede güzel şeyler adında yeni bir kategori oluşturdum. Bundan sonra hoşuma giden şeyleri sizlerle bu kategori altında paylaşmayı planlıyorum. Bu kategorinin ilk konusu ise uzun zamandır biriktirdiğim dünyanın farklı ülkelerindeki müzelerin ziyaretçilerinin fotoğrafları olacak. Daha önceki bir yazımda bahsettiğim blog'da bu konuyla ilgili bir yazıyla karşılaşınca bu işi daha önce yapmadığım için biraz pişman oldum. Ama çok da geç kalmadığıma içten içe inanıyorum. Bugün sizler için yedi fotoğraf seçtim, beğenmeniz durumunda devam edebilirim. Bu sayının kaçlara çıkabileceğini tahmin bile edemezsiniz. İlk fotoğraf Sunderland Müzesi'nden. 1913 yılında müzenin küratörlerinden John Alfred Charlton Deas şehirdeki körler okulunda okuyan çocuklar için koleksiyondaki heykelleri dokunarak hissetme seansları düzenlemiş. Bu seanslar o kadar başarılı olmuş ve memnuniyet yaratmış ki Deas, kör yetişkinleri de davet ettiği yeni seanslar başlatmış. Benim gizlice Herkes İçin Sanat ismini taktığım bu fotoğraf da o günlerden birinde çekilmiş. Elliott Erwitt'in 1975'te Versailles Sarayı'nda çektiği fotoğraflardan biri olan aşağıdaki çalışması beni çok eğlendiriyor. Boş çerçevede duran tablonun kime ait olduğu, neyi anlattığı ve şu an nerede olduğu bazen çevrenizde varolan bütün eserlerden daha önemli olabiliyor. Birkaç kere Bir müze eğer tek X'i varsa onu kimseye ödünç vermemeli diye ortalığı yıktığımdan bu fotoğraftaki insanların sükunetlerini korumayı başarmalarını ayrıca takdir ediyorum. Gotthard Schuh, Londra Ulusal Galerisi'nde bir grup oğlan çocuğunun Agnolo Bronzino'nun Allegory with Venus and Cupid'ini merakla incelemesini kaçırmamış. Bu fotoğrafın çekiliş tarihi 1937. Ne demişler? Boys will be boys. Daha önce Tumblr'da da birkaç fotoğrafını paylaştığım Alecio de Andrade'nin Louvre'da çektiği fotoğraf serisini seviyorum. Yukarıdakiyle uyumlu olması için seçtiğim aşağıdaki fotoğraf bana Charlotte Brönte'nin Villette'indeki David Lodge tarafından defamiliarization örneği olarak verilen bölümünü anımsatıyor. Vaktiniz olursa 1970 tarihli bu serinin hepsine göz atmanızı tavsiye ederim. Alfred Eisenstaedt'ın 1950'de gene Louvre'da görüntülediği aşağıdaki sahnede favori müze ziyaretçilerim var. Bu fotoğrafı her gördüğümde aklıma Louvre'da bir tablonun karşısında otururken yanımda uyuyakalan adam geliyor. Bu uyuyan adamı, Yanımda oturan beyefendi uyuyakaldı. Şimdiye kadar bir müzede neden hiç uyumadım? diye defterime kaydederek ölümsüzleştirmiştim. Son zamanlarda özellikle alabildiğine büyük, aynı zamanda sessiz ve sakin Alman müzelerinde tatlı bir şekerleme yapma arzusuyla doluyum. Biraz daha yaşlandığımda bunu başaracağımı şimdiden hissediyorum. Olympe Aguado'nun Admiration isimli fotoğrafını sizinle twitter'da da paylaşmıştım. Bu fotoğrafın ilgimi çekmesinin sebebi soldaki adamı Edgar Degas'ya benzetmemdi. Fakat araştırmaya devam edince aynı modellerle çekilmiş başka fotoğraflara rastladım. La Lecture isimli şu fotoğraf bu arkadaşın Degas olmadığını anlamamı sağladı. 1860'ların Paris'inde çekilen bu çalışmayı gene de seviyorum. Ben bu yazıyı pek bir zevkle okudum, inceledim, devamını isterim. Ama baştan söyleyeyim, senin yorumların olmazsa olmaz. Yorumların, açıklamaların olmayınca benim gibi cahiller için tadı olmuyor. Çok teşekkürler Özlem, gene konuşuruz umarım."}
+{"text":"İki ay öncesine kadar Tom Palumbo'nun adını duymamıştım. Bugün bile hakkında çok fazla şey bilmiyorum. 1921 yılında doğmuş ve 2008'e kadar yaşamış bir moda fotoğrafçısıymış. Kitapların gücüne inandığım için hakkında yazılan bir şeyler var mı diye araştırdım ama maalesef sonuç elde edemedim. İki ay önce Palumbo birdenbire hayatıma girdi çünkü 1962 yılında Les Halles'de çektiği fotoğrafları gördüm. O günden beri zaman zaman bu fotoğrafları düşünüyorum. Her şeyiyle bir seti andırmasına ve elli bir sene önce çekilmesine rağmen bugünden ve çevremdeki her yerden daha gerçekmiş gibi görünmeleri beni çok etkiledi. Many scenes around Les Halles. -Tom Palumbo 1971'de Les Halles yıkıldı ve yerine Forum des Halles yapıldı. O çirkin yapı y��zünden Les Halles Paris'in en sevmediğim bölgesidir. En son uğradığımda Forum'u yıkmaya karar vermişlerdi ve yerine başka çirkin bir şey dikmeye hazırlanıyorlardı. Bu sene Paris'e gittiğimde oralarda fazla dolaşmadığımdan sonucun ne olduğunu göremedim. Oysa Les Halles'i 1960'larda görsem sevebilirmişim. Demin kitapların gücü dedim ya bir süredir sevdiğim, saydığım bazı insanların John Waters'ın If you go home with somebody, and they don't have books, don't fuck 'em! sözünü sık sık alıntıladıklarını görüyorum. Bunu garip buluyorum, cevap veresim geliyor ama sonra susuyorum. Her neyi önemsiyorsanız buna değmez diyesim var. Belki bir ara derim. ne kadar güzel resimlermiş. yazının sonunda döndüm bir kere daha inceledim. olay fransa'da geçince bu fotoğraflar benim aklıma louis malle'ın le feu folletfilminden yemek sahnesini getirdi. hafıza ve çağrışım ne kadar ilginç şeyler. Dün vakit bulup cevap yazamadım, yorumu onaylayabildiğimden bile emin değildim. Çağrışım benim için Internet'te fark etmeden nasıl saatlerimi geçirebildiğimin tanımı herhalde. Oradan oraya, oradan başka bir yere dolaşıp durabiliyorum. Bu arada konuk yazar olarak bir güzel şeyler yazısı hazırlamak istersen her zaman blog'un kapısı açık. Aklında olsun."}
+{"text":"Sıcaklarla aranız nasıl? Benim çok kötü. Geçen haftayı Kış gelse de palto giysem hayalleri kurarak ve kar fırtınası sesleri dinleyerek geçirdim. Sonra aklıma Saul Leiter'ın fotoğrafları geldi. Özellikle de kışın çektiği sokak fotoğrafları. Fırtınayı dinlerken uzun uzun Leiter'ın fotoğraflarına baktım. Fotoğrafçının çalışmaları ilk gördüğüm günden beri çok hoşuma gidiyor ama bu sefer daha da hoşuma gitti. Fotoğraflarla bu kadar vakit geçirmek, Leiter'ın hepsi birbirinden güzel birçok şemsiyeli fotoğraf çektiğini fark etmemi sağladı. Bugün, üçüncü güzel şeyler yazısında bunları sizinle paylaşmaya karar verdim. Çünkü öyle güzeller ki bunları görmemenize gönlüm razı olmadı. Leiter'ın, özellikle, farklı zamanlarda çektiği kırmızı şemsiyeli fotoğraflarını çok seviyorum. Mesela aşağıdakini. Ama en çok aşağıdakini seviyorum. Bu fotoğraf size Tabaklar yazısında bahsettiğim, üzerinde bana Holden Caulfield'ı anımsatan kırmızı şapkalı çocuğun olduğu tabağı anımsatıyor. Tüm bunlarla ilgilenirken fark ettim ki 2013 yılı sonunda kaybettiğimiz Leiter'la ilgili bir belgesel çekilmiş. Belgeselin ismi başlı başına güzel bir şey: In No Great Hurry. Bu kadar güzellik sizce de çok fazla değil mi? Artık çirkin hayatlarımıza ve umutsuz savaşlarımıza geri dönebiliriz. Sevgilerle. Yazı güzel, fotoğraflar güzel. Özellikle kırmızı şemsiyeli olanlara bayıldım ben de. Maalesef bugüne kadar ismini duymadığım bir sanatçı idi artık biliyorum. Teşekkürler. Bu sıcaklarda çok iyi geldi bu yazı:) Ayrıca temmuz ayında iki farklı yazı okumuş olmak da keyifli. Fotoğraflarda bir gizem gizli sanki korkutan bir his var.."}
+{"text":"1866 yılında Dresden'de doğan Alman-Avusturyalı fotoğrafçı Heinrich Kühn'ün izlenimci ressamların tablolarını anımsatan fotoğraflarını ilk gördüğümde, bakanda düş görüyormuş izlenimi uyandıran renkleri nasıl elde ettiğini anlamadım. Kısa bir Internet araştırması sonucunda Kühn'ün patenti Lumiere Kardeşler'e ait olan autochrome yönteminin öncü kullanıcılarından biri olduğunu öğrendim. Kühn'ün tarihsel önemi de büyük. Fotoğrafları, fotoğrafçılığın başlı başına bir sanat kabul edilmesinde büyük rol oynamış. Aşağıda sizler için seçtiğim fotoğraflarını göreceksiniz. Güzelliklerini kaçırmanızı istemediğimden aralarda uzun uzun müdahale etmeyeceğim. Kühn, tıp eğitimine Viyana Fotoğrafçılık Kulübüne üye olmasının ardından son vermiş ve ilk fotoğraflarında gum bichromate metodunu kullanmış. Doğru anladıysam bu yöntemde negatifler fırçayla istenen renkte boyanmış bir karta yapıştırılıyor ve birkaç dakika güneş ışığında bekletiliyor. Kühn'ün fotoğraflarının izlenimci tablolarla karşılaştırıldığını daha önce söylemiştim. Örneğin aşağıdaki kadın fotoğrafı benim aklıma Monet'nin kadınlarını getirdi. Kühn'ün modelleri çocukları, eşi ve çocuklarının dadısı Mary Warner imiş. Çoğunlukla gündelik yaşamlarını fotoğraflamış. Gündelik hayatımın bu tonlarda geçmesini çok isterdim. Eğer aşağıdaki çiçekler aklınıza Manet'nin Menekşe Buketi isimli tablosunu getirdiyse misyonumu yerime getirdim ve artık Manet ile ilgili tek satır yazmama gerek yok demektir. Böylece bir yazının daha sonuna geldik. Arayı bu kadar açmamamı ve bir sonraki yazıyı gelecek hafta yayımlamamı istiyorsanız iki kere göz kırpın."}
+{"text":"Anketlerden çok korkarım. Birisi bana en sevdiğim romanı, yazarı, ressamı, müzisyeni sorarsa diye ödüm kopar. Bu tip soruların beni bu kadar dehşete düşürmesinin sebebini önceleri anlayamıyordum. Ama zamanla fark ettim ki değişik dönemlerde birbirinden çok farklı konulara takıntılı bir şekilde yaklaştım ve bu takıntılarımdan herhangi birinin bir müsabakada galip gelmesini istemiyorum. Pek çok güzeli çok sevmeme rağmen her zaman bir rüya takımım da oldu. Samuel Beckett de bu takımın en önemli üyelerinden biri. Rüya takımımdaki insanlara karşı o kadar farklı şeyler hissediyorum ki örneğin onlardan alıntı yapamıyorum ya da isimlerinin sonuna -ciğim ekleyerek konuşamıyorum ya da onlara olan sevgi ve saygımı fazla dillendirmiyorum. Ama gizlice seviyorum onları. Sinsi sinsi seviyorum. Kahve içtiklerini bildiğim bir kafede oturmak hoşuma gidiyor, sevdikleri yazarları okumaktan zevk alıyorum, bazılarının mezarlarını ziyaret edip sonra bir mezarlıkta ne yapacağını bilemeyip mezartaşlarının karşısında meyveli yoğurt yiyorum. Geçen haftalarda rastlantı eseri Beckett'in daha önce görmediğim fotoğraflarıyla karşılaştım. François-Marie Banier'in çektiğini sonradan öğrendiğim bu fotoğrafların doğallığını o kadar sevdim ki açıp açıp yeniden baktım. bu fotoğraflar sayesinde Beckett'in olağanüstü yazarlığından bağımsız olarak olağanüstü bir adam olduğuna kanaat getirdim ve sonunda bu fotoğrafları sizlerle de paylaşmaya karar verdim. Yakında yeniden görüşeceğiz. O güne kadar sevgiler. François-Marie Banier de bildiğin stalker'mış yahu."}
+{"text":"1970 doğumlu Amerikalı fotoğrafçı Gail Albert Halaban'in Vis-a-Vis Paris isimli Paris binalarını ve o binalarda yaşayan insanları konu alan fotoğraf serisini ilk gördüğüm zaman o ana kadar Paris'te çektiğim bütün fotoğrafları çöpe atmaya karar verdim. Neyse ki sonra biraz sakinleşebildim de anılarım benimle kaldı. Paris Manzaraları'ndaki Edward Hoppervari havanın ne kadar da hoş olduğunu düşünürken bir de ne göreyim, fotoğrafçının Hopper Redux isimli bir serisi daha var ve o serisi de Paris fotoğrafları kadar heyecan verici. Daha uzun yazmaya maalesef vaktim yok ama vaktim olduğunda size çok daha güzel şeyler anlatacağıma söz veriyorum. Görüşürüz."}
+{"text":"Geçen haftalarda, Nan Goldin'in ismini hatırlayamadığım bir fotoğrafını farklı farklı anahtar kelimelerle arayarak bulmaya çalışırken David Hamilton'ın bu yazıda sizinle paylaşacağım fotoğraflarıyla karşılaştım. Fotoğrafçının eserleri beni o kadar etkiledi ki aradığım şeyi bir kenara koyup bu fotoğraflara daldım. Hamilton'ın 1984 yılında çıkardığı Homage to Painting or Images isimli kitap ünlü ressamların en az kendileri kadar ünlü tablolarından esinlenerek çektiği fotoğraflardan oluşuyor. Bu ressamlar arasında Vermeer, Degas, Ingres, Rafael ve Boudin de var. Kitaptan gördüğüm ilk fotoğraf yukarıdaki Vermeer'e Saygı isimli çalışmaydı. Fotoğrafın ismini okumadan ne kadar Vermeervari bir büyüleyicilik diye düşünmem Hamilton'ın başarısının bir kanıtı olsa gerek. Bu fotoğrafı Twitter'da paylaştığımda akla ilk İnci Küpeli Kız geldi, oysa ben fotoğrafı gördüğümde Süt Döken Kız'ı düşünmüştüm. Hamilton aynı modelle bakana Vermeer'in tablolarını anımsatan iki fotoğraf daha çekmiş. Genç kız fotoğraflarıyla meşhur olmuş bir fotoğrafçının tablolara ve ressamlara saygı projesinde Edgar Degas balerinlerinin olmaması beklenemezdi. Hamilton, Degas'yı yok saymamış ve ressamın balerin tablolarını hatırlatan fotoğraflar da çekmiş. Jean Auguste Dominique Ingres'nın çıplakları da Hamilton'ın projesinde yer almış. Hamilton çalışmaları arasında Boudin'i de görünce hele de böyle etkileyici bir fotoğrafla görünce ne kadar sevindiğimi anlatamam. Eugene Boudin'in sahil tablolarına karşı saf bir sevgi duyuyorum. Bu içimde duyduğum sevgi o kadar büyük ki bir keresinde bir duvar dolusu Boudin tablosuyla karşılaştığımda benim o güne kadar kafamda yarattığım Boudin tablolarının daha etkileyici olduğuna karar vermişliğim bile olmuştu. Böylece Hamilton'ın fotoğraflarına saygı yazımızın sonuna geldik. Gelecek yazının pek heyecanlı bir şey olduğunu söylemek istiyorum. Takipte kalın. Sevgiler."}
+{"text":"Dün öğlen çekilişi noter huzurunda yaptık. Ancak akşam doğum günü kutlamalarını fazla kaçırdığımız için sonuçları yayımlayamadım, özür dilerim. Son olarak, çekilişi çok karıştırmamak için yazdığınız yorumlara cevap yazamadım ama hepsi çok güzel ve anlamlıydı. Altıncı yaşa büyük bir coşkuyla ve yazma arzusuyla girmemi sağladılar. Çok teşekkürler. :) 59. da olabilirdin. Bir dahaki sefere hediyeler senin olacak bence."}
+{"text":"Güzelonlu'ya ilk yazıyı ekleyeli tam altı sene olmuş. Oysa daha dünmüş gibi geliyor. Bu yıl bir değişiklik yapayım ve blog'un yeni yaşını sizlerle kutlayayım istedim. Malum, kutlamaların olmazsa olmazı hediyelerdir. Ben de madem Güzelonlu artık altı yaşında, neden okuyucularına ufak bir hediye vermiyorum? diye düşündüm. İşte bu yüzden, bu yazıya yorum yapacak kişiler arasında yapacağım çekilişte, kazanana aşağıda paylaşacağım kitap gruplarından istediği bir tanesini hediye edeceğim. Çekiliş, Güzelonlu'nun doğum günü olan 27 Ocak 2015, öğlen 12'ye kadar devam edecek. Yorumlarınızda burada yayımlanmış en sevdiğiniz yazının hangisi olduğunu da paylaşırsanız çok sevinirim. Bol şans!"}
+{"text":"Bir doğum gününün daha sonuna geldik. Dün akşam yaptığımız pastalı kutlamada 7. doğum günü çekilişini de gerçekleştirdik. Çekiliş yazısının yorumlarını çok karıştırmamak için hiçbirinize cevap yazamadım ama tüm güzel sözleriniz için çok teşekkür ederim. Beni mutlu ettiniz. Bu yıl geçen seneye göre çok daha fazla katılımcı olmasına rağmen bir değişiklik yapıp katılımcıların isimlerini kağıtlara yazıp bir fanusun içinden kazananı bizzat ellerimle seçtim. Fatih'e lezzetli pastamızdan da ikram etmek isterdim. Bunu yapamadığımız için kitaplarla birlikte kendisine ufak bir sürprizim olacak. Hep birlikte daha nice yaşlara. Gelecek sene görüşürüz!"}
+{"text":"Günlerim çok yoğun geçtiği için bu yıl henüz kitapların fotoğrafını çekemedim ama vereceğim. Sözüm söz! Çekiliş, Güzelonlu'nun doğum günü olan 27 Ocak 2016, akşam 22'ye kadar devam edecek. Güzelonlu'da kendi hoşlandığım şeyler hakkında yazıyorum ama sizin beğenilerinizi de merak ediyorum. O yüzden burada ne gibi yazılar görmek istediğinizi de yorumunuza eklerseniz çok sevinirim. Bol şans! O zaman artık büyük doğum günü partisi başlasın! Cok ayip olacak ama ben sizin blogunuz olduğunu bilmiyordum. Sizi önce twitter sonra da instagram dan takip etmeye başlamıştım. Iyi oldu burayı gördüğüm."}
+{"text":"Sonunda sessiz kumsalların, yeşil parkların, sıcak gecelerin, sarı tarlaların ve kocaman karpuzların yazı geldi. En sevdiğim dördüncü mevsimin bu ilk günlerinde sizinle bazı linkler paylaşmak isterim. Londra'da geçen filmler maratonundan sonra Bruges'de geçen filmler 100 metre koşusu düzenlemeyi düşünüyorum. Bakanel'in yazdığı çoğu şeye hak veriyorum. Çoğunuzun berberi okumadığının farkındayım. Ama bu videoyu kaçırmanızı istemiyorum. Hepinize iyi yazlar. Umarım en yakın zamanda tekrar görüşürüz."}
+{"text":"Ani bir kararla geçen haftasonunu deniz kenarında geçirmeye karar verdim. Çoğunluğun yağmur korkusuyla dışarı çıkmadığı günleri tercih ettiğim için minik tatilim düşündüğümden daha keyifli geçti. Kumsaldaki sessizliğin üstüne havanın tam da istediğim gibi olması neşeme neşe kattı. Denize girmek dışında sadece müzik dinlemeyi planlamıştım. Fakat zamanımı uzun yürüyüşler yaparak ve kitap okuyarak geçirdim. Bir gece ise bacaklarımı uzattım ve Hatice'nin verdiği Lost in Austen isimli dört bölümlük mini diziyi izledim. Saklayacak değilim, dizinin bazı sahneleri gerçekten komikti. Sahilde bu küçük tırtıllardan o kadar çok vardı ki. Dayanamayıp bir tanesinin bikinili fotoğraflarını çektim. Balıkçılıkla ilgili hiç şiir bilmiyorum, siz biliyor musunuz? Sadece şu tablo geldi aklıma birden."}
+{"text":"Merhaba. Ben Bahar. Güzelonlu'da hoşlandığım şeylerden ve kişisel gündemimden bahsediyorum. Yazılanların çoğunun sanatla ilgili olması belki tesadüftür, belki de değildir. Bu sayfayı hakkımda bir şeyler yazmak için oluşturdum. Ama görünen o ki hakkımda ne yazabileceğime dair hiçbir fikrim yok. . . . . . . . . . . . . . En çok istediğim şeylerden biri buraya daha kısa aralıklarla gelip yeni yazılar eklemek. Herhangi bir anda kafamda en az 10 yazı fikri oluyor. Ama hayatımın geri kalan kısmı gereksiz bir şekilde yoğun ve aşırı yorucu olduğu için maalesef gerçekleştiremiyorum. Eğer talebinizde ısrarcıysanız ve bana gerekli zamanı yaratmakta destek olmak istiyorsanız yukarıda verdiğim e-posta adresinden ya da twitter'dan benimle iletişime geçebilirsiniz. - Kazuo Ishiguro'yla yan yana bir oyun izlemem. - Aksaray'ın arka sokaklarındaki bir kebapçıda fotoğrafımın asılı olması. - Olur da bir gün Komet en sevdiğim ressamları sorarsa diye en sevdiğim on ressam listemi çoktan hazırlamış olmam. Benim de emekleme düzeyinde bir blogum var, berbat bir şey, tuttuğum notları paylaşıyorum, hem sanat konusunda hem de blog konusunda senden öğreneceğim çok şey var. Bilgiyi sunuş biçimin ve mizahi yönün için tebrik ediyorum. Lisansını merak ettim. Kesinlikle sanat tarihçisi veya sanat dışı bir şey okuduğunu düşünüyorum. Sağlıcakla kal. Çok teşekkürler güzel sözler için. Podcast'i hiç düşünmemiştim. Bir düşünmeye başlayayım bakalım. Urfa veya Adana'ya yolum düşerse sözünüzü hatırlatırım :) Teşekkürler, kolay gelsin. Fatih'in dinlemek için sanat ile ilgili farklı konularda hazırlayacağım mp3'leri kastettiğini düşünüyorum. Tabii yoldayken video izleyebilecek süper güçlere de sahipse o zaman belki videoyu da kastetmiş olabilir :) Keşke daha fazla vaktim olsa da hazırlayabilsem. Böylece yanımdaki insanların başını şişirmek haricinde bir işe yarar sanatla ilgili konuştuklarım :) Sevgiler. Nereden nereye. Ama galiba ben bu tesadüfleri seviyorum. Ingar Johnsrud un Takip Edenler kitabını okurken Skagen sahilinr rast geldim. Kuzey hayranı olduğum belki de saatimin markası olduğundan google a sordum. Karşıma bir yerlerde bu güzel yazınız çıktı. Ben de gezdiğim yerlerden kalanları bir yerlere not düşüyorum. Yazarken yazarken istediğimin, gittiğim yerleri okuyuca sadece tanıtmak değil, oraya gitme isteği uyandırmasını istediğimi fark ettim. İşte sizin yazınız bende aynen bunu uyandırdı. Bir sonraki durağımın Mutlaka Skagen i içine alan bir Danimarka kırsalı olması için planlar yapmaya başladım. Ellerinize sağlık. Yazılarınızı takip etmekten büyük keyif alacağıma eminim. Merhaba Bahar! Öncelikle yazdıklarını gerçekten büyük bir keyifle okuyorum. Merak ettiğim şey sanat hakkında bir eğitim aldın mı ve sanat birikimini neler yaparak arttırdın? Çok teşekkürler! Merhaba. Çok teşekkürler güzel sözlerin için. Sanatla ilgili bir eğitim almadım. Uzun yıllardır bu konuyla ilgileniyorum. Okuduklarım ve gördüklerimi paylaşıyorum. Sevgiler."}
+{"text":"Bu yazının taslaklarda saklandığı tarih 2014'ün Aralık ayı olduğuna göre Halfdan Egedius'a ait yukarıda gördüğünüz Hayalperest isimli portreyi ilk kez 2014 yazında görmüş olmalıyım. O günlerde bu yazının başlığı olarak Halfdan Egedius'un Acıklı Yaşam Öyküsü'nü uygun bulmuşum. Bugün bu isim bana fazla sert geldi. Çünkü ressamın yaşamına ait bildiğimiz tek acıklı durum 21 yaşında bu dünyadan göçüp gitmesi. Egedius'un kendisi gibi ressam olan yakın arkadaşı Torleic Stadskleiv'i çizdiği yukarıdaki portreyle ilk kez karşılaştığımda bu tablonun çağdaş bir sanatçının eseri olduğunu düşünmüştüm. Bu yüzden tablonun yapılış tarihinin 1895 olduğunu öğrendiğimde çok şaşırmıştım. Aslına bakacak olursanız iki arkadaş karşılıklı birbirini çizmişti ama ne kadar ararsam arayayım Standskleiv'in çizdiği Egedius portresini bulamadım. Yaşlanmayı başaramayan Halfdan, Telemark'ta manzara tabloları yaptığı 1898 yazında hastalanmış, iç organlara saldıran bakteriyel bir enfeksiyona karşı fazla mücadele edememiş ve 22 yaşına giremeden vefat etmiş."}
+{"text":"Yıllar içinde bazı sanatçıları takıntı haline getirip vaktimin büyük kısmını onların eserlerine, yaşamlarındaki ufak detaylara, esinlendiklerine veya etkiledikleri diğer sanatçıları verdim. Mesela Rothko, mesela Stael, mesela Vallotton, mesela Morandi ile böyle günlerimiz oldu. Kiminle olmadı? diye sorarsanız söyleyeceğim isimlerden biri Henri Matisse olurdu. Olurdu diyorum çünkü Henri Bey'in son bir senedir sinsi sinsi, gizlice hayatıma sızdığını geçen gün aniden fark ettim. Matisse'in eserlerini her zaman sevmiş ve sanatına kayıtsız kalmamıştım ama bu bir yılda gördüklerim ilişkimizi başka bir boyuta taşıdı. İsterseniz hikayeyi en baştan anlatayım. Daha önce size anlattığım Cote d'Azur gezimin yıldızlarından biri Matisse'ti. Kendisi o bölgenin farklı noktalarına farklı eserler bıraktığından bu çok da garip bir durum değildi. Matisse'in Matisse olarak ilgimi ilk defa çekmesini ise Andre Derain'e borçluyum. Nice'teki Matisse Müzesi'nde Derain'in Matisse portresini gördüğümde senelerdir hiç düşünmediğim ve fark etmediğim bir şeyle yüz yüze geldim: Henri Matisse kızıl bir adamdı. Matisse gördüğüm tüm fotoğraflarında yaşlıydı ve daha önemlisi bu fotoğraflar siyah beyazdı. Bu yüzden bu kızıllık daha önce hiç dikkatimi çekmemişti ve ilk anda üzerimde babasını ilk defa sakalsız gördüğünde şok olan bebek etkisi bıraktı. O kadar çok şaşırdım ki çevremdeki insanlar benim bu kadar şaşırmama şaşırdılar. Bu olaydan birkaç gün sonra görmeyi çok istediğim Matisse Şapeli ziyaret ettim ve ziyaret ettiğime çok memnun oldum. Açıkçası seyahatten döndükten sonra Matisse'i unuttum. Yılbaşında gene size önceki bir yazıda anlattığım Modern Sanatın Simgeleri: Shchukin Koleksiyonu sergisinde bir kere daha Matisse aklıma düştü. Shchukin, zamanının çok ötesinde bir vizyonla sanatçının eserlerini satın alıp Rusya'ya götürmüştü. O günlerde Rus iş adamının Matisse tutkusunu diğer Ruslar küçümsemiş ve kazıklandığını söyleyerek dalga geçmişlerdi. Ama tarih haklı olanın Shchukin olduğunu ortaya çıkardı. İş adamı sanatçının 43 tablosunu satın alıp hem o günlerde ressamın geçinebilmesine büyük katkıda bulunmuş hem de Rusya'nın en önemli Matisse koleksiyonuna sahip ülkelerden biri olmasını sağlamıştı. Sergide ikili arasındaki ilişkiyi anlatan güzel bir video da vardı. Son zamanlarda her şeyi kaydeden bir insan olarak bu videoyu neden kaydetmemişim anlamadım. Elimde olsaydı şimdi sizinle de paylaşırdım. Bahar geldiğinde yoğun ve yorucu geçen günlerimde kendimi kısa süre için bile olsa rahatlatacak ve dinlendirebilecek ne yapabilirim diye düşünüp sanat belgeselleri izlemeye karar verdim. İnsanlar böyle durumlarda uyumayı veya yoga yapmayı seçebiliyorlar ama ben de maalesef böyle bir insanım işte. Hiç ummadığım bir şekilde bu belgesellerin de yıldızı Matisse oldu. Konuyu biraz daha ilginçleştirelim. Matisse'i düşündüğümüz zaman aklımıza dünyanın kötücüllüğü, felaketler, savaşın ve yaşamın getirdiği acılar gelmez. O yüzden aşağıdaki Matisse tablosu beni çok şaşırttı. Bu tabloda ressam oğlunu piyano çalarken resmetmiş. Ama hem renkler her zamanki Matisse renklerinden çok farklı hem de oğlunun yüzü bize bir şeylerin ters gittiğini söylüyor. İşin aslı ressam bu tabloyu Birinci Dünya Savaşı sırasında yapmış. Sanatçı kullandığı renklerle ve daha da önemlisi oğlunun suratını yüzü parçalanmış bir askere benzetmesiyle savaşın kendi üzerinde yarattığı acıyı ve mutsuzluğu bizlerle paylaşmış. Bir Goya ya da Otto Dix olmadığının farkındayım ama bu tablo Matisse için çok özel ve çok büyük bir şey bence. Yeri gelmişken Matisse'in 1914 yılında yaptığı şu penceresini de konuşalım. Matisse'in bu tablosunu gördükten sonra sadece Rothko değil, tüm soyut dışavurumcular üzerinde bir etkisi olup olmadığını konuşabiliriz belki de. Sözlerimi gülerken güldüren, ağlatırken gene güldüren bir anla bitirmek istiyorum. İnsanlara gülmek hoş değil biliyorum ama kendime engel olamıyorum. Alistair Sooke'un Matisse Şapeli'ni ziyareti sırasında gözyaşlarını tutamayıp ağlamasından bahsediyorum. Bu nedir Alistair, bu nedir lütfen bir söyle :) Alistair'e böyle gülmenin affedilir tarafı yok belki ama o da benim Prado Müzesi'nde Kara Resimler odasında aşırı heyecandan gözlerimin dolmasıyla dalga geçebilir. Sinirlenmeyeceğime söz veriyorum. Görüşmek üzere."}
+{"text":"Beş altı sene evvel Fin ressam Hugo Simberg'i kafaya takıp adını Internet'te arattığımda karşılaştığım şey kocaman bir hayal kırıklığı olmuştu. Bunun üzerine hakkında yazılmış bir kitap alabilir miyim diye bakınmıştım. Ama bu noktada da Fince bilmeme engeline takılmıştım. 1. Kitap ve kataloglar çok pahalı olduğu için almamaya karar vermiştim. Hugo Simberg'in en sevilen ve bilinen tablosu Yaralı Melek için Ateneum'da özel bir oda var. Ressam, 1903 yılında tamamladığı bu eser için çalışmaya 1898 yılında başlamış. Üç modelinin hem stüdyoda hem de Helsinki'deki Elaintarha Parkı'nda fotoğraflarını çekmiş. Dahası, fotoğrafta görünen yol bugün hala varlığını sürdürüyor. Simberg hastalanınca çalışması aksamış. Hastaneden çıktıktan sonra eseri üzerinde çalışmaya devam etmiş ve 1903 yılının yaz aylarında Yaralı Melek'i tamamlamış. Tamamlar tamamlamaz da isim koymadığı bu tabloyu Fin Sanat Topluluğu'nun sonbahar sergisi seçmelerine göndermiş. Yaralı Melek odasında daha önce görmediğim, çok hoşuma giden bir ön çalışmayla karşılaştım. Sizinle paylaşmak isterim. Ziyaretim bittiğinde müzenin dükkanında Yaralı Melek defterleriyle karşılaştım. Defterin üzerinde Simberg'in stüdyosunda çektiği model fotoğrafları vardı. Artık bu kadar kemer sıkma yeter diyerek çok hoşlandığım bu defterlerden satın aldım. Bir gün defteri kitaplıklarımdan birinde sergilenirken buldum. Demek ki, kardeşimin hayatta en fazla özlediğim ve yokluğunu hissettiğim insan olduğunu iddia ettiği birisi de defterin kapağını sevmiş. Hoşuma gitti, bozmadım. Yaralı Melek, popüler kültürde de kendine yer bulmuş. Eser, 2007 yılında halk tarafından Ateneum'daki en sevilen tablo seçilmiş. Bugün Internet'te dolaşırken aşağıdaki tablo esintili reklamla karşılaştım. Dün akşam ise Finli bir grup olan Nightwish'in Amaranth isimli şarkısının Yaralı Melek temalı klibini izledim. Ben Hugo Simberg'i aşağıda gördüğünüz otoportresiyle tanıdığımdan kendisiyle ilgili ciddi bir ressam önyargım vardı. Oysa en afacan halimle ifade etmem gerekirse Alllakassı yokmuş. Kız kardeşi Blenda'yla olan bu fotoğrafları favori iki kardeş pozlarımdan biri haline geldi. Canım kardeşim, sana çok güzel bir haberim var. Bu sene -sonunda- reddedilmedim. Laf aramızda jüri aşırı kastırdı. Kendimi çok büyük bir şey başarmış gibi hissediyorum. Gallen onu ciddiye almamı zorlaştıran bir heyecan içindeydi. İlk yaptığı şey çalışmamı övmek oldu. Tablom onda ormanın ortasındaki küçük bir kulübede yalnız kalma ve dış dünyayı resmetme hissi uyandırmış. Söylediğine göre sergideki başka hiçbir eserde benimkinde gördüğü huzur ve uyum yokmuş. Huysuz Edelfelt'i bilirsin. O bile bana iltifat etti, gerisini sen düşün. Yazıyı Simberg'in Yaralı Melek için kullandığı mekanlarda yaptığı suluboyalar ve çektiği fotoğraflardan oluşan slayt gösterisi ile bitiriyorum. Bu yazılanlar bana yetmedi diyenleriniz olabilir. Bu kişilere, eğer bana fahiş fiyatlı Simberg kitaplarını alırlarsa, ressamla ilgili her türlü sunumu hazırlayacağıma söz veriyorum. Anlamam biraz zaman aldı ama yokluğu şu an çok hissediliyor."}
+{"text":"Birkaç haftadır bu sene hangi filmleri izlemek istediğimin listesini çıkartıyorum. Tahmin edebileceğiniz üzere liste çoktan karman çorman bir hal aldı. Gelecekte merak ettiğime pişman olacağım ya da çok seveceğim ve belki de arkasından ağır konuşacağım otuzdan fazla filmin ismini bir köşeye not ettim. Harry Dean Stanton: Partly Fiction ve Jiro Dreams of Sushi'nin fragmanları ise çok hoşuma gitti. Lütfen Jiro oğlunu çok seviyor ve mutluluğunu istiyor ol. Listem açık olduğu için sizlerin önerilerinizi de duymak isterim. Bu sene izlemek istediğiniz filmler var mı? Örneğin ben yukarıdaki belgeseller dışında What Maisie Knew ve Much Ado About Nothing uyarlamaları, Renoir'da ne anlatıldığı ve her şeye rağmen malum çiftimizin bu sefer neler konuşacağı dahil bir dolu şeyi daha merak ediyorum."}
+{"text":"İlk film maratonumun ardından ikincisine dair güzel planlar yapmıştım. Bitiremediğim 2011 filmlerini tamamlamak ve bir arkadaşımın Mubi'deki favori filmlerini izlemek gibi amaçlarım vardı. Günler hızlı bir şekilde geçerken bunların hiçbirini gerçekleştiremedim. Bu haftasonu aniden aklıma Londra'da geçen filmleri toplu halde izleme fikri düştü. Kısa bir araştırmadan sonra bu yeni maraton fikrimin en büyük dezavantajını fark ettim: Londra merkezli birçok filmi zaten izlemiştim. Gene de vazgeçmedim ve kendime dokuz filmlik kısa bir liste hazırladım. Bu filmlerin yedisini hiç izlemedim. Bir tanesini tekrar izlemek istediğim için diğerini ise Patrick Marber'in yazdığı esere bir şans daha vermek için listeye ekledim. Last Orders'ı ise ne zamandır izlemek istiyordum. Listeye son anda Bu filmin de Londra'da geçmesi gerekmez mi? diye sorgulamam sayesinde girdi. Bu vesileyle aradan çıkmış olacağı için mutluyum. Maratonuma gelecek Pazartesi günü başlayacağım. Bir sonraki hafta başında tamamlamayı hedefliyorum. Merak edeceğinize emin olduğum için bu blog yazısını güncelleyerek sizleri gelişmelerden haberdar edeceğim. 30 Mayıs güncellemesi: My Beautiful Laundrette ve Sliding Doors'u izledim. Niyeyse Sliding Doors'u bir türlü izleyemediğim çok iyi bir film zannediyordum. Değilmiş. Dün gece gene Londra'da geçen 2011 yapımı The Deep Blue Sea'yi de sadece şu sahneyi görerek listeme ekledim. Film bittiğinde ani kararlar almama kararı aldım. 3 Haziran güncellemesi: Beautiful People, Closer, Last Orders ve Dirty Pretty Things'i izledim. Closer'ı ilk izlediğimde beğenmemiştim ama şimdi daha ılımlı yaklaşıyorum. Metin tiyatro oyunluğundan sıyrılabilseymiş keşke. Last Orders'la ilgili bambaşka umutlarım vardı, yanılmışım. Beautiful People ve Dirty Pretty Things birbirine benzeyen filmlermiş Sadece Naked ve Match Point kaldı. Galiba bu sefer maratonumu zamanında bitirebileceğim. Ben bunlardan Match Point ile Closer'ı izledim sadece. Closer'ı biraz overrated bulmuştum. Match Point heyecanlıydı. Londra'da geçen film denince benim aklıma nedense ilk Cassandra's Dream geliyor. Match Point'i de severim. Diğer özellikleri bir tarafa herhalde seçtiğim filmler arasında Londra manzarasını en güzel şekilde sunacak olan Match Point'tir. Kesinlikle Naked! En sevdiğim filmler diye bir sıralama yapmak benim için imkansız ama öyle bir şey yapacak olsam Naked arasında yer alır. Bunu bir film için demek benim açımdan zor ama Naked gerçekten çok sevdiğim bir film. Mike Leigh'in de en iyi filmi olduğunu düşünüyorum. İzledikten sonra sizin yorumunuzu öğrenmek isterim. Özellikle birkaç nokta var ki düşüncelerinizi paylaşırsanız güzel olur ama spoiler olmasın diye oralarını söylemiyorum. Londra çok gözükmese de ve burdaki seviyeyi biraz da düşürmek için: reign of fire... ejderhalı falan böyle... en süperinden.. Bu arada High Fidelity'nin film versiyonunun Chicago'da geçmesine de şaşırdım. bahsi görüyorum ve arttırıyorum... Notting Hill... Benim için 28 Weeks Later kadar etkiliydi.. :) Ha ama 28 Days Later, tercih sebebidir.. Ben o dönem çekilmiş bazı filmleri birbirine karıştırıyorum. Notting Hill hangisiydi? . Bu filmler için araştırırken Four Weddings and a Funeral, A Fish Called Wanda vs. gibi bir yığın filmi de izlemediğimi fark ettim. Evet evet, Ain't No Sunshine When She's Gone tabi değil mi? Niyeyse Meg Ryan'lı bir şeydi diye varsaydım bir an. Tekrar seviyeyi yukarı çekiyorum : Önce The Elephant Men sonra Blowup diyerek çekiliyorum. Londra filmleri denildiğinde bir de Emma Thompson ve Helena Bonham Carter'lı binlerce roman uyarlaması/dönem filmi var. Es geçmeyelim. :) Ben melekleri romantik değil korkutucu buluyorum. Çünkü kanatları var. Eastern Promises deyince Cronenberg'in yeni filmi Cosmopolis vizyona ne zaman giriyor? Gerçi başrol oyuncu seçimi enteresan ama önyargılı yaklaşmak istemem. Londra deyince aklıma 2 film geliyor: Withnail and i ile Beautiful Thing.."}
+{"text":"Yukarıdaki fotoğrafı bir zamanlar sıkı takipçisi olduğum modern nostalgic isimli blog'da görüp günün aslan berberinde paylaştığımda acaba devamı var mı? diye düşünmüştüm. Benim bu devamı var mı düşüncelerim beraberinde bazı gizli klasörler ve çoğunlukla yıllar sürecek iz sürmeler getirir. Bu sefer de öyle oldu. Bugün baktığımda sorumun üzerinden üç buçuk sene geçtiğini ve elimde heykellere sevgilerini gösteren insanların olduğu fotoğrafların biriktiğini gördüm. Ne zaman bir şey biriktirsem, buraya koşup sizinle paylaşmama artık şaşırmıyorsunuzdur herhalde. Bu fotoğraflardan ilki öpmenin en yakıştığı heykel. Çünkü bu antik yüz aynı zamanda çeşme olarak kullanılıyor. Fotoğrafı kim çekmiş bilmiyorum ama bu durum ona duyduğum sevgiyi azaltmıyor. Heykellerin öpücüklere boğulması fikri en çok moda fotoğrafçılarının hoşuna gitmiş sanırım. Aşağıdaki üç fotoğrafta örneklerini görebilirsiniz. Bunlardan ilkini Belçikalı Serge Leblon çekmiş. Leblon'un deri eldiven tanıtmaya çalıştığını düşünüyorum ama elimde konuyla ilgili hiçbir kanıt yok. Şehvetine karşılık bulamayan bu hanım kızımızı ise 1986 yılında Sheila Metzner, Fendi için fotoğraflamış. Kürk ayrıntısı canımı sıktığından bu fotoğrafı hızlı geçmeyi teklif ediyorum. Aşağıdaki romantik kızımız ve mert bir delikanlı olduğu her halinden belli oğlumuzla birkaç ay evvel karşılaştım. Öpüşmelerinin sebebi Paloma Wool diye bir kıyafet markasının reklamı. Üstelik bu reklam 1986'ya değil 2014'e ait. Bu cümlemle de sizlere heykel öpmenin evrenselliğini ispatladım. Bu konuda daha fazla kafa yormazsınız artık. Size ateşli bir hareketli resimle veda ediyorum çünkü bu blog'un okuyucuları bu ateşliliği hak ediyor! Umarım, en yakın zamanda tekrar görüşürüz. Hoşça kalın. -İlahi eskimez bu dudaklar durma öp beni"}
+{"text":"Birkaç ay evvel Londra'ya gitmem gerekince birden neşeyle doldum. Neşeyle doldum çünkü 1. Londra'yı çok severim. 2. Uzun süredir gidemediğim için bu şehri çok özlemiştim. Orada geçireceğim boş saatler x 50 saatlik bir plan yapıp kendimden emin bir şekilde yola çıktım. Kimileri bu kendimden emin tavrıma bir anlam veremedi. Çünkü 1. Yapmayı planladığım her şeyi yapamayacağımı ve hatta bu kadar çok plan yaptığım için her şeyi birbirine karıştırıp hiçbir şey yapamayacağımı düşünüyorlardı. 2. Sürekli kaybolan bir insan olarak Londra'da nasıl, ne şekilde ve hangi şartlar altında kaybolacağımı düşünmek bile istemiyorlardı. Nitekim uçaktan indikten sonra yanlış trene binip Londra yakınlarında bir köyde trenden indiğimde beklentileri boşa çıkartmamanın haklı gururu içindeydim. Gene de şunu söylemeliyim ki bu hamlem beni bir daha kaybolmamak konusunda çok hırslandırdı. Dikkatli oldum, harita kullandım, hatta hem kağıttaki hem cep telefonundaki hem de canım otelimin hediye ettiği mobil aletteki haritaları kullandım, kesin Monument'ten geçiyordur bu otobüs diyerek bilmediğim otobüslere atlamadım, google'da akıllı aramalar yaptım ve bu sayede harikulade anılarla Londra'dan ayrıldım. Londra'yla ilgili sevdiğim şeylerden biri de sokaklarında dolaşmaktır. Bunun için vaktim olmadığı ortaya çıkınca bir önceki paragrafta bahsettiğim muhteşem hırsımla şöyle bir çözüm buldum: Sabah dört otuzda kalkıp beş gibi gezmeye başlarsam nereden baksak 2-2,5 saatlik bir dolaşma vaktim daha olacaktı. İnanmayacaksınız ama bunu da yaptım. Sabahları dolaşmanın en güzel yanı gittiğiniz yerlerde sadece sizin olmanız. Sabahları dolaşmanın en kötü yanı ise gittiğiniz yerlerde sadece sizin olmanız. Bugün sizinle sabah beş-yedi otuz fotoğrafları ismini verdiğim bir grup fotoğraf paylaşacağım. Bunlar benim 2017 Londra gezimin en güzel anıları değil belki ama kesinlikle hatırlanmayı hak ediyorlar. Londra'nın en sevdiğim yanı her yanından mew fışkırması. Bu şehir tam olarak benim gibi aaa acaba burada ne varmış? bebek içgüdülerine sahip insanlar için yaratılmış. Yürüyüşlerimde görmediğim mew kalmayacak sloganıyla hepsine tek tek girdim. Bu sayede gördüğüme çok memnun olduğum bir sürü yapı gördüm. Sabah kapalı halini görüp akşam gitmeyi planladığım yerler oldu. Biscuiters'a çok istememe rağmen gidemedim. The Churchill Arm'a daha çok istemiş olmalıyım ki gidebildim. Ve sonra başka güzel evler, başka güzel sokaklar gördüm. Bize zorla unutturulan bir şehirde yaşamaktan zevk almanın ne demek olduğunu hatırlamaya çalıştım. Bir de yanlışlıkla önünden geçtiğim bazı ünlü mekanlar oldu. Ama en çok Lina Stores'u görünce mutlu oldum. Her şeyin bu kadar güzel olması canımı sıksa mı diye düşündüm ama sonra hayatta canımı sıkacak daha korkunç şeyler olduğunu hatırladım. Londra'daki bu başıboş yürümelerim o kadar hoşuma gitti ki artık nereye gitsem sabah erkenden kalkıp boş boş yürümeyi planlıyorum. Hatta geçenlerde İstanbul için böyle bir şey düşündüğümü fark edince olayın kontrolden çıktığını anladım. Londra'da şaşırmayacağınız üzere çok güzel sanat eserleri de gördüm. Ama sanırım bu başka bir yazının konusu olmalı. Yine de size şu mutlu haberi vereyim. Artık Whistler ile ilgili düşünmüyorum. Çünkü Whistler ile ilgili düşünülebilecek son şeyi de düşünüp Whistler hakkında düşünülebilecek her şeyi bitirdim. Şimdi gerçek bir tüketim çılgını olarak fikirlerimi yazmak yerine fikirlerimi çoktan yazmış birilerinin makalelerini arıyorum. Sonuçta Whistler'la ilgili her şeyi ilk düşünen ben olamam, illa ki birileri yazmıştır. Ayrıca ben yazamam çünkü çok tembelim. Neyse. Bir seyahat yazısı yazmayalı ne kadar uzun zaman olmuş. Şimdi yazınca hoşuma gitti. Aslında anlatacak daha çok şey var. Ama şimdi gitmem lazım Umarım bu yazma hevesim bir süre daha benimle olur. Görüşürüz. görünce çok sevindim, çok özlemişiz Bahar Abla. Umarım en kısa zamanda tekrar görüşürüz :) selamla."}
+{"text":"En kolay soruyu cevaplayarak başlayalım. Jean Veber, 1864 yılında Paris'te doğmuş ve 1928'te yine Paris'te ölmüş Fransız karikatürist ve ressamdı. Yaşamıyla ilgili en çılgın sayılabilecek noktalardan biri 50 yaşındayken gönüllü olarak askere yazılması ve Birinci Dünya Savaşı'na katılmasıydı. Zehirli gaza maruz kalıp hastalanarak 1918 yılında ordudan terhis edilmişti. Neler olduğunu araştırınca, şaşırtıcı bir sonuçla karşılaştım. Kadın dövüşlerinin tarihi Antik Yunan'a kadar uzanıyor. Bu dövüşler, izlediğimiz filmlerin ve televizyon dizilerinin bilinçaltımıza fark ettirmeden kabul ettirdiği gibi estetik ya da erotik değildi. Örneğin, Spartalılar sadece erkeklerde değil, kadınlarda da zindeliği ve cesareti ödüllendiren bir sistem kurmuştu. Erkekler savaşa gittiğinde yerleşim yerlerinde kalan kadınların güç gerektiren işleri yapabilmesi ve kendilerini savunabilmeleri gerekiyordu. Bu yüzden kadın dövüşleri sportif aktivitelerde yer buluyordu. On altıncı yüzyılda ise kadın dövüşleri eğlence amaçlı yapılmaya başlanmıştı. O günlerde dövüşen erkeklerin asıl amacı güç gösterisi yapıp ünvan, madalya ya da kemer elde etmekti. Oysa dövüşlere katılan kadınların hepsi çok fakir insanlardı ve tek gayeleri ailelerini besleyebilmek için birkaç kuruş kazanmaktı. O dönemde kadınlar üst bölgeleri tamamen çıplak halde dövüşüyorlardı. Bugünlerden o günlere baktığımızda bunun erkekleri heyecanlandıracak bir faktör olarak kurgulandığını düşünebiliriz. Oysa durum acıklıydı. Muhtemelen üstlerindeki kıyafet bu fakir kadınların sahip oldukları tek giysiydi. Kanlı ve kirli dövüşlerde kıyafetlerinin zarar görmesi riskini göze alamazlardı. Veber'in resimleri üzerinde Devonshire yazısını gördüğümden, ressamın bu resimleri İngiltere ziyareti sırasında yaptığını düşündüm. Sanatçının çizimlerinden anladığım kadarıyla yıllar geçtikçe dövüşler daha da acımasızlaşmış, şartlar ağırlaşmış, durum insanlık dışı bir hal almıştı. On dokuzuncu yüzyıl sonlarına doğru bu vahşilikten rahatsız olanlar durumu düzeltmek için yeni kurallar getirmişler. Bu kuralların arasında çıplak dövüşmemek ve eldiven takılması da varmış. Ancak para kazanmak amaçlı eski stil dövüşler gizlice devam etmiş. Bu gizlilik hem kadın hem de erkek ölümlerinde artışa sebep olmuş. Veber'in eserlerinin çoğunun Musee Carnavalet'nin koleksiyonunda yer aldığını öğrenince Şöyle bir Marais'de yürüyüş mü yapsak? diye etrafı yoklayıp ağıma düşürebildiklerimle müzeyi ziyaret ettim. Müzede resimlerin kötü ışık ve düzenlemeyle sergilenmesine üzülmemin dışında Veber'in yalnızca aşağıdaki tablosunu görebildim. Temsilciler Meclisinde Jean Jaures isimli Daumier çizmiş deseler inanacağım bu tabloyu görebilmek için o kadar yukarı bakmak zorunda kaldım ki sonunda boynum ağrıdı. İnanmak istemesem de Veber müzenin pek umrunda değildi, kendisiyle ilgili yazılmış bir kitap da yoktu. Veber çılgınlığımın İnternet'e mahkum olduğunu fark edince bu ortamda biraz daha araştırma yaptım ve aşağıdaki resimleri buldum. Bu resimler Veber'le ilgili hevesimi kaçırmadı, aksine kendisini daha da merak ettim. Ancak ne yazık ki başka bir bilgiye ulaşamadım. Gene de Veber'in ismini kalbime yazdım ve ne zaman duysam antenlerimi açmak üzere ayarlarımı değiştirdim."}
+{"text":"Ben Movember'ı, bir grup erkeğin bıyık bırakmak için ürettikleri bahane olduğunu zannediyordum. Oysa bu isimle kurulan bir vakıf varmış ve bu vakıf erkeklerin prostat kanseri gibi çeşitli sağlık problemlerine dikkat çekmeyi kendine görev edinmiş. Kasım ayı boyunca bıyık bırakan erkeklerle bu hedeflerine ulaşmaya çalışıyorlar. Geçen sene çevremdeki erkekler gizlice organize olarak tüm ayı bıyıklı geçirmişlerdi. Bu yıl böyle bir organizasyon olmadı. O yüzden benim movember'ımın nasıl geçtiğini merak edenlere cevabım hazır: Traşlı geçti. Ben de movember'ı kazasız belasız atlatmamı kutlamak için çeşitli ressamların bıyıklı insanları konu ettiği çalışmalarını sizlerle paylaşmaya karar verdim. Sizinle yukarıda paylaştığım ilk çalışma Marcel Duchamp'in Mona Lisa'ya bıyık yapıştırdığı L. H. O. O. Q'su. Ve Edvard Munch. Seçtiğim tabloları arasında iki otoportresi de var. Bu bıyık yazısını hazırlamaya karar verdiğimde aklıma ilk gelen ressam John Singer Sargent oldu. Sargent'ın yaşadığı zamanın tam bir bıyık dönemi olduğuna dair önyargım var. Tablolarını taradığımda yanılmadığımı gördüm. Sargent'ın kimleri çizdiğini merak edenler için: Robert Louis Stevenson, Abbott Lawrence Lowell, Robert Brough, adı bilinmeyen bir bıyıklı, adı bilinmeyen İtalyan bir bıyıklı, John Singer Sargent'ın bizzat kendisi, adı bilinmeyen genç bıyıklı, Sir Edmund Gosse ve adını bulamadığım diğer bıyıklı. Aşağıdaki potpuri bıyıklılarımızı sırasıyla bıyıkların efendisi Anthony van Dyck, Edgar Degas, Manet, Kees Van Dongen ve Edouard Vuillard çizmiş. Son bıyıklı grubumuzu ise Frans Hals, James McNeill Whistler, Edward Talbot, Hans Holbein, gene James McNeill Whistler ve Hans Eworth çizmiş. Sorduğuma göre artık son sözümü söyleyebilirim. Bol bıyıklı günler! Yaşasın bıyık! Bıyık oley! Umarsızca Frida Kahlo demek istedim ama değil. Ha bu vesile ile şundan haberim oldu ve bi nebze rahatladığımı itiraf ediyorum. tesla bu bıyıkla günümüzde ve ülkemizde yaşasaydı elektrik idaresinde üst düzey bir yönetici koltuğuna oturtulurdu. Yoruma ekleyeyim, bir dahaki Kasım'da kullanırız."}
+{"text":"Dünyadaki sanat açık arttırmalarını takip eder, sanki girecek ve hatta eserleri satın alacakmış gibi heyecanlanırım. Şimdilik küçük bir koleksiyoncu olmaktan öte başarım olmamasına rağmen hangi eserin tabiri caizse kaça gittiğini bilmek, kimlerin neye ilgi gösterdiğini öğrenmek hoşuma gider. Belki de ancak böyle davranınca oyunun içinde kaldığımı hissediyorum. Kimi zaman insanın ilk dört yüz bin sterliniyle ne yapacağını bilmesi de ayakları yeren basan bir plana sahip olması manasına gelebilir. Sanat eserlerinin bu kadar pahalı olması eserler adına iki handikap yaratıyor. Birincisi onları elde etmek için hırsızlığa başvuran çok fazla insan oluyor. İkinci ise tehlikeli grupların para yerine kullandığı bir araç haline gelebiliyorlar. İki sene önceki kitap fuarına gittiğimizde kalabalıktan korkup sığındığımız Yapı Kredi standından iki kitap almıştık. Bunlardan biri Simon Houpt'un Kayıp Eserler Müzesi'ydi. Bu kitabı bir sanatseverin duygulanmadan/etkilenmeden okuyabileceğine inanmam çok zor. Eserde birbirinden ilginç kayıp ve hırsızlık vakaları anlatılıyor. Örneğin, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi'lerin katlettiği resimler var. Adolf Hitler'in toplum için faydalı olmayan tüm sanat eserlerinin yok edilmesini istemesinden sonra Avrupa'da büyük bir hareketlenme oldu. Bir yandan Almanlar olanca güçleri ile eserleri toplarken diğer taraftan sanat severler, koleksiyoncular ve müzeler eserleri saklamaya çalıştılar. Pek çok tablo Almanlar'ın elinden kurtulamadı. Alman hükümeti topladığı eserlerden Yoz Sanat isimli bir sergi açtı ve halkın bu berbat ürünleri görüp neyin sanat olmadığını anlamasına yardımcı olmaya çalıştı. Tarihin gelmiş geçmiş en büyük Modern Sanat sergisini milyonlarca Alman gezdi ve yozluğun ne demek olduğunu öğrendi. O dönemde kaybolan binlerce eser var. Bunların bir kısmı yok edildi, bir kısmının ise yerleri bilinmiyor. Örneğin, Gustave Courbet'nin Koltuktaki Çıplak Kadın'ı son olarak muşambaya sarılmış halde bir Sovyet kamyonunun arkasında görüldü ve ancak 2003'te bulunabildi. Böylesi bir savaşta can kayıpları ve insana uygulanan vahşet o kadar büyük ki konuşma sırasının sanat eserlerine gelememesi normal karşılanabilir. Sait Faik'in müze yanarken küçük bir çocuğu mu yoksa çok değerli bir sanat eserini mi kurtarmak gerektiğini sorgulayan benzer temada bir öyküsü vardır. Geçen sezon İstanbul'da yine bu konuyla ilgili bir oyun da sergilendi: Bana Bir Picasso Gerek. Tiyatro sevdamızla yerin altına inip, oyunla uyum içindeki sahnesinde Picasso'nun yakılması için üç eserinden birini seçmeye zorlanmasını izledik. Anlatılan en ilginç hırsızlık olaylarından biri ise Henry Moore Vakfı'nın bahçesinden çalınan Moore'un Uzanan Figür'ü. Bir insanın Moore gibi ünlü bir sanatçının yaklaşık iki ton ağırlığındaki heykelini çalması için nasıl bir cürete sahip olması gerektiğini hayal edemiyorum. Düşünmek istemediğim şey ise satılması ve saklanması neredeyse imkansız olan bu heykelin eritilmiş olması. Kitaptaki diğer ilgi çekici hırsızlık vakalarını zaman zaman anlatabilirim. Ancak biri var ki beni bir hayli yaralamıştı. 1960'lı yıllarda bir koleksiyoncu, San Lorenzo Kilisesi'nde asılı olan Caravaggio'nun İsa'nın Doğuşu isimli tablosunu çalmaları için iki hırsız tutuyor. Hırsızlar soygun sırasında oldukça büyük olan tuvale bir hayli zarar veriyorlar. Resmi koleksiyoncuya ulaştırdıklarında tablonun bu halini gören adam gözyaşlarına boğuluyor ve almayı reddediyor. Şu günlerde mafyanın elinde olduğu zannedilen tahmini değeri 25-30 milyon avro olabilecek bir Caravaggio mucizesi işte böyle harcanmış oluyor. Bu olayı ilk okuduğumda titrediğimi ve o koleksiyoncuya hala kızgınlık duyduğumu açıklamak isterim. Bütün bunları tekrar düşünmeme sebep olan bu hafta izlediğimiz bir televizyon dizisi oldu. Diziler konusunda zayıf bir insan olarak, bölümde kilisenin duvarına asılı Caravaggio'nun Kuşkucu Thomas'ını gördüğümde bir hayli heyecanlanıp daha bilgili olduğum ressam ve eseri konusunda ahkam kesmeye giriştim. O sırada tablonun sadece bir dekor olmadığı ortaya çıktı ve oyuncular da tablo hakkında konuştular. Beni Caravaggio ile tanıştıran, ilk gördüğümde donakalmama sebep olan ve ancak orijinalini görerek ne olduğu anlaşılabilecek bu tabloyu misafir eden National Gallery'den tek beklentim eğer onu ben alamayacaksam başkalarının da almasına izin vermeyecek kadar iyi korumalarıdır. Buradan duyurmak isterim."}
+{"text":"Internet'te takip ettiğim birçok sitenin ve blog'un hayranlıklarını gizlemedikleri ve her bölüm sonrası derin analizler yaptıkları Girls, son ödüllerden de eli boş dönmeyince televizyondaki tek güzel şeyin Mad Men olduğu yargımın yanlış olup olmadığını görmek için diziyi izlemeye karar verdim. Merak edenler için sonucu baştan söyleyeyim: Bence televizyondaki tek güzel şey hala Mad Men. Yine de Girls'te neyin bu kadar beğenildiğini anlamanın huzuru içindeyim. Üstelik bölümler ilerledikçe bu kızlar evrenine de alışıyorsunuz. Dizinin sürprizlerinden biri de gelen konuk oyuncular. Önce Chris O'Dowd'un daha sonra ise Donald Glover'ın varlığı hoşuma gitti. Bu iki oyuncuyu görmek, kendi kendime kimler Girls'e konuk oyuncu olarak gelmeli? oyunu oynamama sebep oldu. Çok da ayrıntılı düşünmeden, ilk aklıma gelen isimleri sıraladım. 1. Aklıma gelen ilk isim Aubrey Plaza oldu. Bunda kısa süre önce Plaza'nın son filmi Safety Not Guaranteed'in tanıtımını izlemiş ve oyuncunun değişmeyen tavırları üzerine düşünmüş olmamın etkisi büyük. Plaza, kızların en olmadık yerde ortaya çıkan tuhaf arkadaşı olabileceği gibi Adam'ın evine yerleştirilmiş dekoratif bir bitki olarak da diziye katılabilir. Yadırgamam. 4. ve 5. Hem Edith Crawley'nin hem de Daisy Mason'ın Shoshanna'yla paylaşacak çok şeyleri var bence. 6. Böyle bir dizi çekeceksiniz ve Jason Schwartzman'ı oynatmayacaksınız. Hayret! Unutmayın ki bu diziler Schwartzman için icat edildi. 7. Girls'e Chris O'Dowd'dan daha çok yakışacak tek insan Richard Ayoade olabilirdi. 8. Richard Ayoade demişken Submarine'in iki kahramanı Jordana ve Oliver'ı diziye yerleştirsek hiç sırıtmazlardı. Ve diğerleri: Alison Brie ve Vincent Kartheiser'ı New York'lu, zengin, şımarık, 2000'li yıllar çifti olarak, Tony Hale, Paul Dano ve Michael Cera'yı herhangi biri olarak Girls'te izleyebiliriz. ... deyip bırakacaktım ama içim elvermedi sayın Malik bunca döktürmüş diye. Kötü değil ama abartılan bir dizi olduğunu düşünen azınlıktanım. internette her yerde karşıma çıkmasından ötürü merakıma yenik düşüp ben de yakın zamanda girls'e başladım. hatta başlamadan negatif önyargım vardı ve sanki neyle karşılaşacağımı biliyorum gibi düşünüyordum. maksat kafa dağıtmak olsun diye başladığım dizinin, aslında hiç de komediyle alakası çıkmadı. girls'ün beklediğim gibi çıkmamasından ötürü memnun oldum. hani demişsiniz ya, Girls'te neyin bu kadar beğenildiğini anlamanın huzuru içindeyim, işte ben de düşüncelerimi bu şekilde ifade edebilirim. sinir olduğum bazı şeyler olsa da kendimi izlemekten alıkoyamadım. mesela hannah'nın sevgilisi adam'ın bölümler ilerledikçe derinleşen karakteri cidden hoşuma gitti. üstelik ilk bölümlerde kendisini sevmezken, şu anda sevdiğim bir karaktere dönüşmesi beni şaşırttı. ayrıca lena dunham'ın da dizilerdeki mükemmel vücutlu kadın imajının aksi olması beni içten içe memnun ediyor. hatta daha da ileri gidip şunu diyebilirim, vücuduyla barışık olduğunu her bölümde yer alan bir giyinme-soyunma sahnesinde görünce aslan lena falan gibi şeyler diyesim geliyor. bu diziden sonra kendisinin bir de tiny furniture filmini izledim, orada da girls konsepti vardı ve hoşuma gitti. sonuç olarak bence lena dunham samimi bir yazar ve bu samimiyetini, içtenliğini diziye aktarabiliyor. bütün bunların ardından şunu da demek isterim ki bence de tv'deki en iyi şey hala mad men. Girls'ü komedi kategorisinde değerlendirmelerinin sebebi süresinin kısalığı herhalde. Yoksa ben de komik bir şey göremiyorum. Marnie'yle ilgili izlediğim son bölüm sonrasında Demek ki Kate Middleton her ortama yakışmayabiliyor, sürekli aydınlık bir gülümsemeyle umut saçamayabiliyor diye, Adam için ise gene 2x02 sonrası Dizinin en antipatik karakteri zaman geçtikçe ancak bu kadar başarılı bir şekilde milyonların sevgilisi olabilirdi. diye düşündüm. Adam'ı ben de seviyorum :) Birinci sezon sonrası yazılan yüzlerce makaleden bir kısmında Amerikalı diversity düşkünü, politically correct yazarlarımız Hanna'nın neden zenci arkadaşı olmadığına takmıştı. Çeşitlilik adına mutlaka bir zenci, bir Çinli ve bir eşcinsel arkadaş istiyorlardı Bu yazılara biraz kızmıştım açıkçası. Çünkü yazarın kurgunun doğasına ve dahası yaratıcılığına politik sebeplerle sekte vurmasını kabul edilebilir bulmuyorum. Bu yüzden Glover'ı sevsem de ikinci sezon başındaki eğreti girişinde Dunham baskılara yenilmiş, yazık diye düşünmüştüm. Ama gördüm ki ikinci bölüm bu tepkilere bir cevap gibi yazılmış. Dunham biraz toparladı. Gene de yazdıklarına eleştiri endişesi bulaşmasaydı daha iyiydi. Dunham'la ilgili nerde olduğunu hatırlamadığım bir şey okumuştum, hoşuma gitmişti: Diğer kadınlar gibi vücudunda kusur olduğu iddia edilen şeyleri takıntı yapıp, kompleks altında bunalsaydı şu anda yaptığı hiçbir şeyi yapmaya vakti olmazdı. Doğru şeyleri kafaya takıp geri kalanı umursamadığı için ben de arkasındayım. Bir de esas Girls'ten sonra ne yapacağını çok merak ediyorum. şu çok hoşuma gitti: demek ki kate middleton her ortama yakışmayabiliyor :) doğru bir tespit. hatta ilk sezonda marnie'ye jackie o. diyen bir karakter vardı. hannah ile karşılaştırınca marnie daha ne istediğini bilmeyen bir tip ve buna sinir oluyorum. muhakkak her dizide bir tane antipati duyacağım karakter olacak ve bu kesinlikle marnie gibi görünüyor. gerçi lena dunham'ın adam hamlesinden sonra kesin konuşamıyorum. bir şey olur da marnie'ye sempati besler miyim? biraz zayıf ihtimal. ben adam'a bayılıyorum! hatta nefret noktasından gelip de nasıl bu kadar dizideki favorim oldu anlayabilmiş değilim. bence dunham, adam karakterini sağlam bir şekilde derinleştirdi. mesela diğer karakterlerin altı bu derece dolu beğil bence ama adam iyi yazılmış bir karakter. ben bugün 2x03'ü izledim ve eğer izlemediyseniz diye yorum yapmıyorum. sadece diyebildiğim, girls'ü hbo'dan başka kaldırabilecek amerikan kanalı yok sanırım. bence, tv için nispeten daha cesur olarak adlandırılacak şeyler girls'te yumuşak bir geçişle aktarılıyor. gerçi altın küre'de tina fey lena dunham'a çok fazla nudity var gibi bir şeyler dedi ama bence o kadar da rahatsız edici değil. ne bileyim, cidden birinin günlüğünü okuyor gibi hissediyorum ve bu dizi biraz da insanların başkasının hayatını gözetlemesisi üzerine kurulu, buna hizmet ediyor gibi. glover'ı ben de sevmedim. çok zorlama geldi. lena'ya gelen eleştirilerden haberim yoktu ama sezon başı pek de beklediğim gibi başlamadı açıkçası. amerikan dizilerindeki bu zorlama karakterler cidden çok sıkıcı. olayın, kurgunun akışı içerisinde kendiliğinden değil de politically correct olmak için sokulmuş karakterler hemen kendini belli ediyor. şu düşünceyi de çok doğru buldum: diğer kadınlar gibi vücudunda kusur olduğu iddia edilen şeyleri takıntı yapıp, kompleks altında bunalsaydı şu anda yaptığı hiçbir şeyi yapmaya vakti olmazdı. dunham'ın özgüveni hoşuma gidiyor. şişirilmiş bir şekilde değil de cidden başkalarını umursamadan yazdığı/oynadığı belli. tv ekranında standard güzellik anlayışının dışındaki kadınların da soyunabileceğini gösterdiği için kendisine sempatim var, sırf bunun için bile. mesela ben de internette bunu eleştiren şeyler okudum ve çok sinirlendim. hatta daha da ileri gidip, marnie niye soyunmuyor da hannah soyunuyor? gibi şeyler okudum. Adam gerçekten iyi geliştirilmiş bir karakter. Mesela ben dizinin ilk bölümlerinde Jessa'dan ümitliydim ama o karakteri çok gelişine bıraktılar gibi hissediyorum şu anda. Shoshanna'yı bile ondan daha çok tanıyor ve anlıyoruz. Son bölümü izlemedim. Açıkçası bu ara dizi/film elde etme yollarında alıştığım metodlar artık engellendiği için bir sıkıntım var ve diğer yolları denemekte tembellik ediyorum. Ama yakın zamanda izlerim."}
+{"text":"Oh the snow the beautiful snow filling the sky and earth below. Over the house tops and over the streets, over the heads of people you meet. Oh the snow the beautiful snow filling the sky and earth below. Over the house tops and over the streets, over the heads of people you meet. bu fotoğrafa yorum yapmak istiyorum, çünkü ciddi şekilde rahatsız olmuş durumdayım. ve tam bu noktada sayın Bahar Malik sen, bu keşfin ruhuna ihanet ederek tamamen hareketsiz bir fotoğraf çek. Yahu bari rüzgar esmesini bekleseydin, rüzgarın fotoğrafını çekmiş olurdun. Hiç olmazsa. Hm. şunu söyleyebilirsin sanırım, bu makina o kadar muhteşem dizayn edilmiş ki aynı zamanda hareketsizliğin fotoğrafını da çekiyor, ben de onu çektim. Sevgili Emre, yazdıkların hakkında çok düşündüm. Dikkat edersen sol tarafta yeşil yanan bir trafik ışığı var, bu fotoğraf bazı çevrelerce o yeşilin kırmızıya dönmeyi bekleyişinin mini bir öyküsü olarak yorumlandı. Fakat, sen yabancı değilsin. Durumu sana açıklayacağım. Aramızda kalsın ama: Haklısın, haklıyım."}
+{"text":"Uzun zamandır buraya Gustave Moreau ile ilgili bir şeyler eklemek istiyorum. Bir gece, vapurun sıcak kaloriferine yaslanıp büyük heves ve heyecanla uzun bir yazı bile kaleme aldım. Fakat güzellememi bir kere daha okuyunca alkolün verdiği coşkuyla yazılmış, cümle başına binlerce sıfat düşen, senelerdir hep yanınızda yörenizde bulunmuş ama sizin yeterli ilgiyi gösterip dost olmayı atladığınız o muhteşem adamlara duyduğunuz mahcubiyetin olanca gücüyle hissedildiği, bir duygu sağanağı olarak anmaktan çekinmeyeceğim bu yazıdan eni konu utandım. Ergen gülücüklerimi bir tarafa bırakacak olursak 2010 senesinde geçirdiğim en güzel günlerden birini bana yaşatan Gustave Bey'e keşke yaşasaydı da teşekkür edebilseydim. Çok beklenmedik ama modernin başlangıcının izini sürenlerin Moreau'yu atlamaması lazım. Kendi dünyasında öyle şeyler denemiş ki şaşıp kalıyorsunuz ve iddialıyım: Mevzu Moreau ise Internet hiçbir şeydir. Suat şimdi yorum girebilirsin. Süper güçlerimle her şeyi düzelttim. Okulumuzun medar-ı iftiharı. Sen çok yaşa Cengiz ÇEKİL."}
+{"text":"Her yıl kitabevi dolaşma sıklığımın biraz daha azalması beni üzüyor. Internet'ten alışverişin çok kolaylaşmasına ve dahası mobil okuma araçlarına karşı koyamıyorum. Ama bir yandan da kitaba sahip olma isteğimi durduramıyorum. Bu romantizm mi yoksa eski kafalılık mı henüz karar veremedim. Her şeye rağmen sevdiğim bir kitabevini ziyaret edişimde hissettiğim mutluluk hala öylesine güzel ki. Geçen hafta da bu ziyaretlerimden birini gerçekleştirdim. Bu sefer aldığım kitaplar ise Sıradan Kadınlar Düşü, Bir Kapıdan Gireceksin, Gizli Tarih, Rus Edebiyat Dersleri, Bir Son Duygusu ve Boş Koltuk oldu. Samuel Beckett'in ilk romanının ve Barnes'a Booker kazandıran The Sense of an Ending'in Türkçe'ye çevrildiğini görünce duruma kayıtsız kalamadım. Daha önceki yazımda bahsetmiştim: Sevdiğim yazarların kitapları Türkçe'ye çevrilince talebin fazla olduğunu göstermek için bir tane satın alıyorum. Donna Tartt'ın Gizli Tarih'iyle karşılaşınca bu kitabı nereden hatırladığımı bir süre düşündüm. Sonunda, en iyi kampüs romanlarından biri olduğunu iddia eden yazıyı hatırladım. Bazılarınızın bildiği üzere kampüs romanları benim hassas noktam. En iyi olduğu söylenen bir kitabı kendim değerlendirmezsem olmazdı. Olmadı da. Rus Edebiyat Dersleri'nin Türkçe'ye çevrilmesine çok sevindim. Daha önce okumamıştım. Bu yaz okumayı planladığım kitaplardan biri oldu. Rowling'in Boş Koltuk'unu niye aldığımı hiç bilmiyorum. Ben Harry Potter'la yetişmiş nesilden de değilim. Sanırım çıkardığı tantananın bir an için etkisinde kaldım ve Rowling'in ne yazdığını merak ettim. Şu günlerde kitabı okuyorum, kitapla ilgili ilk fikrim daha iyi yazarlar okumuştum oldu. Ama henüz bitmedi. Haksızlık etmek istemem. Size beni heyecanlandıran iki kitaptan daha bahsetmek istiyorum. Contemporary British Playrights ve The Theatre of the Absurd. Bana kattıkları ve katacakları onları gözümde daha da güzelleştiriyor. Burada bu kitapların içeriği ile ilgili daha detaylı yazmayı isterim. Ama baharın güzelliği ile sersemlettiği bu Pazar gününde değil. Yatakta geçirdiğim günlerin en iyi arkadaşlarından biri, her şeyin ötesinde çok iyi bir insan olduğuna inandığım fotoğraf sanatçısı Andre Kertesz'in polaroidler kitabıdır. Bu kitabın bende uyandırdığı farklı duyguları ve verdiği ilhamı çok seviyorum. Umarım siz de güzel bir şeyler hissetmişsinizdir. Sevgilerle."}
+{"text":"İnci Küpeli Kız hakkında yazdığı bir blog yazısında Kuzeyin Mona Lisa'sı ya da Hollanda'nın Mona Lisa'sı ifadelerine yer vermeyen blog sahiplerine birincilik ödülü vereceğim. Bu ifadeye yer vermiş olanlar arasından neden böyle bir yorum yapıldığını açıklayabilecek blog sahiplerine ise mansiyon ödülü dağıtacağım. En olmadı okuduğu romanın ya da izlediği filmin öyküsünün kurgu olduğunun farkında olanlarla el sıkışacağım. Ciddiyim. Kısaca birisi ötekinin bişeyi değil, çünkü birbirlerinin ikiziler. Her ikisi de karşılarında o fırçayı tutana bakıyolar, sonra o resmin karşısında duran herkese bakıyorlar, gözü takılan, fotografını çeken, müzede yerleri temizleyen... herkese, ve şunu söylüyor her ikisi de; bitti. Ve ben artık daha güçlüyüm. Sen beni parçaladın ama ben birleştim ve artık gidiyorum, bir parçam sende kalmış olabilir ama ben artık daha bütünüm. Ve biz erkekler şunu hissettiğimiz için bu resimler çok etkili; bu resim tamamlandığında, bu fırça kuruduğunda artık bu kadın benim olmayacak."}
+{"text":"Durum buydu. Sonrasında ne oldu dediğinizi duyar gibiyim. Gittik ve yeminimizden dönmeyerek çok eğlendik. Her şey bir sene önce başlamıştı. Bahar Malik, Jude Law ve küçük Robert Downey'in oynayacağı Sherlock Holmes projesini duyduktan sonra eski Bahar olmayacağının sinyallerini vermişti. Bir takım hareketler, yerli yersiz hülyalara dalmalar, olmadık yerlerde belli belirsiz gülümsemeler. Bu noktada, başka bir konuya da değinmek gerekiyor. Suçun tamamını Bahar Malik'e atmamak lazım. 1 yıl sonra çıkacak sinema filminin reklamını çok önceden yapan yapımcılara ne demeli? Bahar Malik'in hassasiyeti olduğu filmler hususunda sinema sektörünün daha dikkatli olmasını beklerdim. Demek istediğim, bir sabah uyandığımızda, ansızın sinemaların afişlerinde Sherlock Holmes'ü görsek hoş olmaz mıydı? En azından ben, şu an daha mutlu bir ortam içinde olabilirdim. Bahar Malik'in o şaşkınlık içerisinde bürünebileceği ruh hali inanın umrumda değil. Son bir hafta. Bahar Malik'in ayağını daha çok sallarsa zamanın daha çabuk geçeceğine inandığı günler. Yani Bahar Malik'in Guy Ritchie'den, Jude Law'dan ne kadar bahsederse, AFM sahibinin acıyıp vizyon tarihini o kadar önceye çekebileceğini düşündüğü günler. Demek istediğim Bahar Malik'in mybilet. com'da ne kadar f5'e basarsa, o kadar çabuk bilet alabileceğini düşündüğü zamanlar. Adeta yaşlı kurt Mustafa Denizli'ymişcesine filmi kafasında oynayıp, %51'inde çok memnun kalıyor. 1 saat içinde Cuma karşıya beş buçukta geçsem... ile başlayan en az 40 cümle kurabiliyor. Haritadan, gidebileceği muhtemel sinemaları, bu sinemaların etrafındaki yeme-içme mekanlarını, ola ki bir aksilik oldu, en yakın sinemayı, taksi duraklarını, eczaneleri, kuaförleri, esnaf ve sanatkarlar odasını tam bir profesyonelcesine araştırma. Sadece kendi için de değil. Benim için bir sinamaya gitme senaryosu dikta ediyor. Allahtan insaflı bir diktatör, en azından seçme hakkı koyuyor. Pazar gününe kadar izlemem gerekiyormuş. İşin tuhaf yönü, bende de bir stres oluşmadı değil hani. Birazdan karşısındaki duvara Faşizm film izleme yasağı değil, mecburiyetidir yazabilirim. O raddedeyim. O radde. evet şahidim, aynen vuku bulmuştur. İtiraf edeyim soldan soldan abiiii nidasını duyduğumda dönüp bakmamam gerektiğini o gün bilmiyordum. İşte aylarca süren gerilimli bekleyişin sırrı bu. Sn Malik'in bilinçaltı labirentlerindeki bu sırrı ancak, aslında olmayan ve hiç olmamış, Sherlock çözebilir, sayın Malik'in ruhunun labirentlerinde ancak o dolaşabilir."}
+{"text":"Louvre Müzesi'ne ilk kez gittiğimde mekan bugünkü haline göre daha sakindi. Gene de o günlerde şimdiyi öngörebilecek vizyona sahip olmadığımdan bir müze bundan daha kalabalık olabilir mi? diye düşündüğümü hatırlıyorum. Yıllar içinde yolum Louvre'a birkaç kere daha düştü ve ne kadar şanslıyım ki çok daha kalabalık olabileceğini görerek büyük yanılgımdan kurtuldum. Siz de fark ettiniz mi bilmiyorum, büyük müzelerin kendine ait bir ritmi vardır. Sanki kocaman sanal bir rüzgar tüm insanları başlangıç noktasından aynı yöne doğru savuruyor gibidir. İtiraz etmeye ya da başka bir yöne sapmaya çalışsanız da bir noktadan sonra pes ederek kalabalıkla birlikte akmaya başlarsınız ve sonunda illa ki kendinizi o müzenin yıldız sanat eserinin karşısında bulursunuz. Örneğin Vatikan'da tüm yollar Sistine Şapeli'ne çıkar. Oraya giden ziyaretçilerin çoğunun da tek bir amacı vardır: Sistine Şapeli'ne ulaşmak. Müzede hedeflerine doğru yürürler ve bu sırada da ilgilerini sunulmuş diğer eserlerin olduğu odalardan mecburen geçmek zorunda kalırlar. Louvre'un yıldızı ise Mona Lisa'dır. Müzenin içinde rüzgar kesinlikle bu tablonun yönüne eser ve tüm ziyaretçiler tablonun önüne doğru sürüklenir. Louvre'u ilk kez gezerken, insanların, varolan en muazzam Rönesans koleksiyonlarından birini barındıran o koca odayı ışık hızıyla geçerek Mona Lisa'ya koşmalarına çok şaşırmıştım. Her şey bir yana büyük deparları sırasında bu, bu ve en önemlisi de şu tabloya yan gözle bile bakma ihtiyacı duymamalarını çok ama çok garip bulmuştum. Artık bu durumu o kadar da garip bulmuyorum. 1911 yılında Louvre'dan çalınıp 1913 yılında müzeye geri dönmesiyle ünü katlanan bu tablo, İkinci Dünya Savaşı sırasında başına bir iş gelmemesi için diğer sanat eserleriyle birlikte şatodan şatoya taşındı. 1962/1963 yılları arasında A. B. D.'de, 1974'te Tokyo ve Moskova'da sergilendi. 21. yüzyılda Mona Lisa, Rönesans'ın en önemli temsilcilerinden birinin önemli bir eseri olmanın ötesinde bir kültür ve turizm ikonu haline geldi. Birçok kişi için Mona Lisa'nın önünde durmak ve fotoğraf çektirmekle Eyfel Kulesi'nin önünde fotoğraf çektirmek arasında hiçbir fark yok. Öte yandan beş metre geriden, kaç santimetre olduğunu bilmediğim koruyucu bir camın ardındaki bir sanat eserini iki yüz kişiyle aynı anda incelemeye çalışacak kadar önemseyen insanlar illa ki vardır. Eğer onlardan biri olsaydım, içimdeki büyük hınçla neler yapacağımı tahmin bile etmek istemezdiniz. Bahar, sen boş durmazsın, garip bulacak başka bir şey bulmuşsundur diyenlerinize öncelikle bu soruları için teşekkür ederim. Elbette ki buldum ve hemen şimdi açıklıyorum: Mona Lisa sanat eserliğinden cazibe merkezi statüsüne yükseldikçe izleyicisinden uzaklaşmasını ve git gide fildişi kulesinden çevresini izleyen bir süperstara dönüşmesini çok garip buluyorum. Daha çok sevildikçe kimsenin gerçekten merak etmediği, gene de evinin önünde fotoğrafını çekebilmek için beklediği, yalnız, yaşlı ve hüzünlü süperstar haline biraz üzülüyorum bile. Bazen, varlığından şüphe duyulan her efsaneye yapıldığı gibi bu tabloya da en tatlı sesimle Hey Lisa orada mısın? Benim, Bahar. diye seslenesim geliyor. Cevap vermezse diye korktuğumdan yapmıyorum."}
+{"text":"Londra dememin üzerinden çok zaman geçti. Size Londra'da gördüğüm bazı eserleri anlatacağımı söylememin üzerinden de çok zaman geçti. Şu anda bu sözü verirken neleri anlatmayı planladığımı hatırlamıyorum. Açıkçası anlatmak istediğim başka konular da var. Bir Emil Nolde gerçeği var mesela. Emil Nolde'den bahsetmeyi çok istiyorum. Pierre Bonnard'ın düşündüğüm gibi bir kişi çıkmamasıyla ilgili uzunca bir hayal kırıklığı yazısı da yazabilirim. Beraber birkaç müze dedikodusu yapabileceğimize inanıyorum. Bir de en çok Cy Twombly'nin güllerinden bahsetmek istiyorum. Ama ne zaman Güzelonlu'ya bu konularda yazabileceğimi düşünsem 1. vaktim olmadığı için yazamıyorum. 2. Her yerde ilan ettiğim Londra yazısı ne olacak diye kendi kendimi yiyorum. O yüzden en iyisi ben bu Londra yazısını yazayım, aradan çıksın. Diğerlerini gene de yazmadığımda vaktim yok diye ağlarım. Bir önceki yazıda Londra'nın sokaklarından, bahçelerinden, evlerinden bahsetmiştim. Bu sefer de planladığım her şeyi görmek için neredeyse ortadan ikiye bölündüğüm sanat eserlerinden bahsedeceğim. Londra'ya vardığımda aklıma ilk gelen madem ki yalnızım neden gidip Fragonard görmüyorum? oldu. Tahmin edebileceğiniz üzere ben Fragonard'ı sebepsizce seviyorum ve yine tahmin edebileceğiniz üzere bu sevgime yakın çevremce bir anlam verilemiyor. Geçenlerde bir arkadaşım tatilden arayıp Bahar burada Fragonard evi varmış, Bahar kesin gitmiştir dedim eheh dedi. Birincisi orası parfümeri markası olan Fragonard'ın evi ve ikincisi evet gittim! Neyse sonuçta Salıncak'ı görmek için Wallace Koleksiyonu'na kuzeyden sinsice yaklaştım. Koleksiyon düşündüğüm kadar kalabalık değildi. Birazcık Velazquezlerini, biraz da Halslarını inceledim. Corot'nun Macbeth'in üç cadısını çizdiği tabloyu eni konu beğendim ve sonunda Fragonard odasına girdim. Ah Fragonard, seni gidi şuursuz diyerek sevgimi gösterdim ve Wallace Koleksiyonu'ndan ayrıldım çünkü çok işim vardı. İkinci durağım Londra Ulusal Galerisi oldu. Ulusal Galeri'den sadece planladığım eserleri görüp çok hızlı çıkamayacağımı biliyordum. O yüzden en baştan dolaşmaya başladım. Alman Rönesans sanatçıları salonunda çok vakit geçirdim, tüm Goya'ları inceledim, Aynadaki Venüs'ün karşısında dünyanın en tatlı insanlarından biriyle tanıştım, gidip bu insanla bir şeyler içtim, sonra geri dönüp şu Zurbaran'ın önünde kalakaldım. Ben bu ölüdoğanın önündeyken sanki tüm İspanyol salonu, yani o devasa boyuttaki diğer Zurbaranlar, Velazquezler, Murillolar, Ribaltalar küçüldü küçüldü küçüldü, yok oldu. Ben bu ölüdoğa ile başbaşa kaldım. Salondan ayrılırken aklıma Felix Vallotton geldi. Elbette ki kendisi yukarıdaki gibi bir metaforu kaçırmayacak kadar Nahid Sırrı karakteri bir insandı. Ulusal Galeri'den çıkabildin mi? diye soracaksınız. Hayır çıkamadım. Çünkü oraya esas gitme amacım bir diğer çok sevdiğim ressam Georges Seurat'nın çok sevdiğim Asnieres'de Yıkananlar tablosunu görmekti ve o tabloyu görmeden binadan çıkmaya niyetim yoktu! İşte o kadar. Arada Manet Bey'leri de es geçmedim. Julian Barnes'ın İmparator Maximilian'ın İnfaz Edilişi tabloları ile ilgili çok iyi bir karşılaştırma makalesi var. O günlerde makaleyi yeni okumuş bir insan olarak Ulusal Galeri'nin Maximilian'ını yakından incelemek hoşuma gitti. Ulusal Galeri'den çıkışta şipşak Ulusal Portre Galerisi'ne girip Lucian Freud'un Yataktaki Kız'ını gördüm. Daha önce görmediğim bir portreydi ve yakından incelemek istiyordum. O gece Queen's Gallery'deki otoportreler sergisine gitmezsem çok pişman olacağıma dair güçlü bir inanç yüreğime çöktü. Hemen plan dosyamı açıp bir işi başka bir yere, öteki işi başka bir yere kaydırdım, öyle yaptım böyle yaptım, bir öğle vakti Queen's Gallery'e gittim. İyi ki de gittim. Otoportreler sergisi düşündüğümden daha ilginçti ve iyi hazırlanmıştı. Hem Artemisia Gentileschi'nin bu otoportresini başka türlü nasıl görebilirdim ki? Bu otoportrede Artemisia'nın boyadan kirlenmiş elleri daha önce dikkatimi çekmemişti. Oysa ne güzeller. Tüm bu koşturma içinde metroya her giriş-çıkışımda Emma Hamilton'ın güzel yüzü bana göz kırpıyordu. Size hikayeyi baştan anlatmalıyım aslında. Tumblr'da yıllardır severek takip ettiğim bir hesap var ve bu hesabın en büyük takıntılarından biri Emma Hamilton. Londra'da Emma Hamilton: Cazibe ve Şöhret sergisi açılınca tahmin edebileceğiniz üzere kendinden geçti ve sabah akşam sergi hakkında yazılar yayımlamaya başladı. Tutkulu insanları severim, bu hesabı da uzaktan seviyorum. Ama yazdığı her yazıda serginin benim için olmadığına biraz daha karar vermiştim. O yüzden Londra'ya gelirken ne yapmayacağımı biliyordum: Bu sergiye gitmek. Fakat metroya giriyorum Emma, çıkıyorum Emma. Sanki ilanın sağ üst köşesindeki Son haftalar uyarısı benim için yazılmış. Yoksa dayanamıyor muyum? Ama Greenwich'te. Şimdi oraya mı gideceğim? Hem de ben, iki sokak öteye giderken beş kere kaybolan insan. Derken bir baktım Greenwich'teyim ve bir baktım sergideyim. Ve böylece yazının ancak yarısına geldik. Hem çok yoruldum hem de daha anlatacak çok fazla şeyim var. Biliyorum siz de yoruldunuz. Londra'daki tabloların gerisine başka bir yazıda devam edelim. Bu sefer söz vermeyeyim ama ederiz bence. Tamam söz veriyorum, bu yazının gerisini de yazacağım. O zamana kadar esen kalın."}
+{"text":"Bu yaz birkaç günü Londra'da geçireceğim ortaya çıkınca hem sevindim hem üzüldüm. Sevindim çünkü o şehirde yapacak binlerce şey bulabilirim. Üzüldüm çünkü kısıtlı vaktim vardı. Klasikleşmiş ziyaretlerimin bir kısmından vazgeçemediğimden geriye kalan az zamanda neler yapabileceğimi araştırdım ve sonunda alternatif Londra sokak sanatı turuna katılmaya karar verdim. Tercihimin çok da rastgele olmadığını size itiraf etmek zorundayım. Uzun süredir sokak sanatı konusunda yeterli bilgimin ve ilgimin olmadığını düşünüp duruyordum. Dahası yeni gelen sanat akımlarına kapısını kapatmış, eskiye sıkı sıkıya bağlı o muhafazakar sanatseverlerden biri olmak büyük korkumdur. Sokak sanatına bu şekilde mi yaklaşıyorum şüphelerim o kadar yoğunlaşmıştı ki kendimi konuya eğilmek zorunda hissediyordum. Normalde konuyla ilgili kitap taramaları yapar, bu kitapları edinir ve gecelerimi okumaya ve değerlendirmeye ayırırdım. Ardından Internet'i köşe bucak kurcalardım. Ama bu seferlik modern zamanlarda olmanın avantajından yararlanmak istedim. Tura katılan tek insan olduğum şüphesiyle Liverpool Street'teki beyaz keçi heykelinin altına gittiğimde çok şaşırdım. Çünkü değişik milletlerden yaklaşık 30 kişilik bir topluluktuk. İnsanları ne kadar önemsediğimin kanıtı olan muazzam isim hafızamla adının Doug olduğuna neredeyse emin olduğum aşağıda sol resimde gördüğünüz sempatik ve konuşkan rehberimizle turumuza başladık. Sanatçıların Brick Lane çevresinde neler yaptığını gözlemleme fırsatı bulduğumuz turun en güzel yanlarından biri Brick Lane'de olmasıydı. Bu sayede çok hoşlandığım keskin kahve kokusu ve o kadar da hoşlanmadığım ama ziyadesiyle ilginç bulduğum keskin köri kokuları arasında yürümeye başladık. Rehberimiz Dirk'ten öğrendiğime göre sokak sanatçıları hem legal hem de illegal yollarla sanatlarını icra edebiliyorlar. Legal olmasının avantajı eserin yaşam ömrünü uzatıyor olması. Yürürken görmek için gerçekten dikkat etmeniz gereken sokak resimleri üreten sanatçı Meksikalı Pablo Delgado. Yukarıda sol taraftaki resimde gördüğünüz ufaklıkta figürlerine doğu Londra'nın birçok sokağında rastlanabiliyor. Sağdaki sanatçı ise rehberimiz Dave'i çok heyecanlandıran bir isim olan İspanyol Pez. Pez İspanyolca balık demekmiş. Böylece sanatçının bu eserinin temasını nasıl seçtiği de açıklanmış oluyor. Benim beğendiğim isimler ise Avusturya'da yaşayan Jana & JS ikilisi oldu. Fotoğrafçılık da yapan ikilimizden biri depresif insan figürleri çizerken diğeri harita şeklindeki binaları bu figürlerin üzerine yerleştiriyor. Tur grubumuzun heyecanından anladığım kadarıyla yukarıda çalışmalarından bazılarını gördüğünüz ROA sokak sanatının sevilen bir ismi. Belçikalı sanatçı sağ alttaki köstebeği Nisan ayında Chance Street'e çizmiş. Bu iki adam kafası benim en beğendiğim sokak sanatı örneklerinden oldular. Ancak ne yazık ki rehberimiz Don'ın uzun uzun anlattığına emin olduğum sanatçısının ismini bir türlü çıkartamadım. Sağdaki önemli ifadenin ise Truman Building'in çevresinde bir yerlerde fotoğrafını çektim. Bu yazıya bakıp çenenizi sıvazladıktan sonra çok yakınındaki restoranda yemek yemenizi ve sonrasında da gene ismini hatırlayamadığım plakçıda dolaşmanızı tavsiye ediyorum. Ve o plakçıdan bana Notes on Scott Walker isimli kitabı almayı ihmal etmezseniz sevinirim. Ben ihmal ettim, şimdi biraz üzgünüm. Yukarıdaki parıltılı şeyleri yapan kişi Cityzen Kane. Rehberimiz Dan'in dediğine göre bu sanat parçaları özellikle geceleri çok güzel görünüyormuş. Aşağıdaki fotoğrafta görebileceğiniz üzere Cityzen Kane Buxton Street'in girişine de başka bazı sanatçılarla birlikte izini bırakmış. Sırada turda dinlediğim en etkileyici hikaye var: Brick Lane'in kralı olarak anılan Charlie Burns, 1850'lerde dedelerinin kurduğu Bacon Street'te C. E. Burns & Sons isimli ikinci el mobilya işi yapan aile dükkanının sahibi imiş. 1915'te dünyaya gelen Burns yaşı sebebiyle iş dünyasından elini eteğini çektiğinde bile sokağını terk etmemiş. Önceleri dükkanda oturup işi idare edenleri kontrol ediyormuş. Artık yürümeyecek hale geldiğinde ise kızı arabayla evinden alıp dükkanın önüne getirmeye başlamış. Burns, arabanın içinde oturup hem sokaktan geçenleri izliyor hem de işleri takip etmeye çalışıyormuş. Bu şekilde Brick Lane'in en bilinen karakterlerinden biri haline gelen yaşlı adam 26 Mart 2012'de vefat etmiş. Sokak sanatçısı Ben Slow dükkanlarının hemen yan tarafına King of Bacon Street adıyla adamın bir portresini yapmış. Böylece Burns ölse dahi sokağını ve işini kontrol altında tutmaya devam edebiliyor. Son fotoğrafımızın rehberimiz Damien'ın de söylediği gibi sokak sanatıyla bir ilgisi yok. Biz oralarda dolaşırken bir grup genç seksenlere saygı duvarına Back to the Future'ı resmediyordu. Ben de bu güzel anın fotoğrafını çekmekten kendimi alamadım. Üstelik rehberimiz Dimitri'nin de vurguladığı gibi bu gençlerden bazıları ileride özgün eserler üretmeye başlayıp sokak sanatının saygın isimleri haline gelebilirler. Tur sırasında gördüğüm eserler burada anlattıklarımla sınırlı değil. Invader, Stik, Ronzo, Banksy gibi birçok tanınmış sanatçının da eserlerini inceleme fırsatı buldum. Gene de sokak sanatıyla ilgili kesin karara varabilmiş değilim. Galiba o kitapları alıp okumam ve düşünmem gerekiyor. Buna rağmen Brick Lane'in zamanın su gibi aktığı pek eğlenceli bir yer olduğunu söyleyebilirim. Ayrıca bölgenin hemen çıkışında karşınızda gökdelenlerin sıra sıra dizildiği modern Londra'yı gördüğünüzde geriye dönüp kırmızı tuğlalı Brick Lane evlerinin daha ne kadar korunabileceğini merak ediyorsunuz. Umarım oralarda kalmayı başarırlar. O küçücük resimler, ne kadar da durduk yerde güzellik vermiş. Kendi halinde gibi ama değil de."}
+{"text":"1957 yılının bir bahar sabahı gazete muhabiri David Douglas Duncan, Roma'daki evinden, yakın arkadaşı Pablo Picasso'yu, ressamın Cannes yakınlarındaki evinde ziyaret etmek üzere yola çıktı. Duncan'a bu seyahatinde dachshund cinsi köpeği Lump eşlik ediyordu. Yazımız bu tatlı ve küçük köpeğin başarı hikayesi olduğundan Lump konusunu biraz açmamızda fayda var. Bu yolculuğa çıkmadan evvel Lump, duygusal olarak karışık günler yaşıyordu. Her ne kadar sahibi Duncan'ı sevse de muhabirin işi yüzünden sürekli başka ülkelerde dolaşıyor olması hayvanı üzüyordu. Sahibine duyduğu özlemin dışında Lump'ın çok büyük bir problemi daha vardı: Duncan'ın aşırı kıskanç ve devasa afgan tazısı diğer köpeği. Bu köpeğin yarattığı tehlike Lump'ın Roma'daki yaşamını güçleştiriyordu. Lump, Picasso'nun Villa La Californie'deki evine bu ruh hali içinde geldi. Ressamın evinin köpeğe cennet gibi görünmesine şaşırmamak gerekir. Tatlı ve aynı zamanda hırslı köpeğimizin artık tek bir amacı vardı: Sanatçı kabul etse de etmese de hayatına bu güzel evde devam etmek. O günlerde Picasso, evinde iki hayvana daha bakıyordu. Bunlardan biri kibar bir boxer olan Yan'dı. Her ne kadar fotoğraflarından belli olmasa da söylenenlere göre Yan Lump'ı sevdi ve iki köpek ilk günden itibaren birlikte oynamaya başladılar. Evin diğer hayvanı ise sempatik keçi Esmeralda'ydı. Esmeralda geceleri evin içinde, gündüzleri ise bahçede takılıyordu. Esmeralda ilk aşamada ufak kahramanımızla çok da ilgilenmedi. Picasso'nun hayatında her zaman köpekler olmuştu. Fakat, bu köpeklerin hiçbiri Lump kadar kendini sevdirme motivasyonuna sahip değildi. Lump eve ilk girdiği an doğal yalakalığı, -hadi böyle diyerek hayvancağıza haksızlık etmeyelim-, doğal canayakınlığıyla ressamı etkiledi. Köpek, Picasso'nun kucağından inmiyordu ve ressam da bu durumdan rahatsız görünmüyordu. Duncan evden ayrılırken karar çoktan verilmişti. Lump'ın yeni yuvası Picasso'nun dizinin dibi olacaktı. Ressam, Yan'a eserlerinde hiç yer vermemişti. Esmeralda'nın ise heykellerini yapmıştı ve bu heykeller evin bahçesinde duruyordu. Picasso Lump'ı eserlerinde kullanmaya tanıştıkları gün bir tabağın üzerine köpeğin resmini yaparak başladı. Fakat bu son olmadı. Ressam, Diego Velazquez'in ünlü Nedimeler tablosunu tekrar çizdiği 45 eserde Nedimeler'de sağ köşedeki köpeğin yerine Lump'ı yerleştirdi. Bu çalışmalar şu anda Barcelona'daki Picasso Müzesi'nde sergileniyor. Lump'ın başarısı istenmediği bir eve yerleşip o evin en sevilen evcil hayvanına dönüşmesi ve Picasso'nun eserlerine konu olmasıyla sınırlı değil. Ressamın hem çocuklarını hem de kendisini eğlendirmek için kağıtlara çizdiği tavşanları gören Lump daha önce hiç görmediği bu hayvan karşısında o kadar heyecanlandı, o kadar heyecanlandı ki sonunda dayanamayıp tavşanı yedi. Böylece tarihte bir Picasso eserini yiyen ilk ve tek köpek ünvanı da kendisinin oldu. Köpeğimizin aşk hayatını anmadan bu yazıyı bitirmeyelim. Günlerden bir gün Victor Hugo'nun torunu Silver-Smith François Hugo, Picasso'yu ziyarete geldi. Gelirken yanında sosis köpeği Lolita'yı da getirmişti. Hugo ve Picasso iki köpeğin birbirleri için biçilmez kaftan olduğuna karar verince küçük bir törenle çifti evlendirdiler. Her ne kadar Lump ve Lolita, Hugo'nun ziyareti boyunca görüşebilseler de attıkları kutsal imza sayesinde sonsuza kadar evli kaldılar. Köpek ve Picasso'nun birlikte yazılan kaderleri 1973 yılına kadar sürdü. Ve ne kadar acayip ki köpek ve sanatçı on gün arayla öldüler. Lump'ın bu kaderi birlikte yazmak için sarfettiği azim ona sadece sıcak bir yuva, iyi dostlar, onunla sürekli oynayan çocuklar ve iyi sahipler kazandırmadı. Ayrıca hayvanı sanat tarihinin en ünlü köpeklerinden biri haline getirdi. Lump. Picasso da acısına dayanamayıp gitmiş. Lump'u biliyordum ama Picasso'yla nasıl bir araya geldiklerini bilmiyordum. Birbirlerine sahip oldukları için şanslılardı bence. Köpekler hissederler derler. Belki, Picasso'nun acısını duymamak için Lump erken davranmıştır."}
+{"text":"Londra'da geçen filmler maratonunu tamamlayalı çok oldu. Ancak blog güncellemelerini istediğim gibi yapamadım. Bugün sizlere filmlerden geriye kalan birkaç Londra sahnesi ve setinden bahsetmek niyetindeyim. Alfonso Cuaron'un yakın gelecekte geçen distopik filmi Children of Men'de çevresel bozulma, terörizm, toplumdaki huzursuzluklarla dolu dünyada tüm bunlar yetmiyormuş gibi üreyememe sorununu baş gösterir. Eski bir aktivist olan Theo, mucizevi bir şekilde hamile kalmış, Afrikalı mülteci Kee'yi kendisi ve bebeği için tehlikeli olan Britanya topraklarından çıkartmak için halen hızlı bir aktivitist olan eski karısı Julian ile işbirliği yapar. Bu çaba sırasında da devlet adına kurtarılmış sanat eserleriyle ilgilenen küratör kuzenini görmeye gider. Kuzenin ve sanat eserlerinin saklandığı görkemli binayı görünce malum sebepten gülümsedim. Michelangelo'nun Davud'unun ve Picasso'nun Guernica'sının kurtarıldığını görüp rahatladığımız bina içi sahnelerinin final sürprizi ise Pink Floyd'un uçan domuzuyla karşılaşmamız oluyor. Children of Men'in bu sahneleri Londra'nın güney doğusundaki Battersea'de yer alan Battersea Power Station'da çekilmiş. Bana kalırsa bu son sahnede Pink Floyd'un domuzunu görmemiz sadece lokasyona bağlı bir gönderme de değil. Theo ve Nigel camın önüne geldiklerinde Theo 100 yıl sonra bu sanat eserlerine bakacak tek bir insan bile kalmayacak, bu şekilde nasıl devam edebiliyorsun ki? diye sorar. Animals'ın kapağı için Waters, George Orwell'ın Hayvan Çiftliği'nden esinlenmiştir ve Waters'ın domuzu/domuzları da toplumsal hiyerarşinin en üst tabakasını temsil etmektedir. Arkasına domuz ve istasyonun bacasını almış olan Nigel'ın cevabı ortama uygun olur: Nasıl biliyor musun? Bunu hiç düşünmeyerek. Mike Nichols'ın iki çiftin arzuları, iki yüzlülükleri ve umulmadık tesadüfler sonucu iç içe geçmiş ilişkilerini anlattığı Closer'ı izlerken neresi olduğunu merak ettiğim yer ise haritadan baktığımda çok da merkezdeymiş diye düşündüğüm Postman's Park oldu. Londra'ya gittiğimde vaktim olursa ziyaret etmeyi planladığım Postman's Park'ın en önemli özelliği başkalarının hayatları için kendilerininkini feda etmiş insanlara ayrılmış bir kahramanlar duvarı barındırması. Filmin finalinde hem dört senedir birlikte olduğu kız arkadaşı Alice'i hem de uzun süre yasak aşk yaşadığı Anna'yı kaybeden Dan tek başına, elinde bir başka Londra klasiği olan Costa Cafe kahvesiyle daha önce iki kere bulunduğu Postman's Park'a gelir. Parka ilk ziyaretini annesi öldüğü gün babasıyla birlikte yapan Dan'i filmin başlangıcında ilk kez karşılaştığı Alice'le kahramanlar duvarının önünde sohbet ederken izleriz. Son ziyaretinde ise kahvesini içip kahramanların isimlerini incelerken bir anda gözü Alice Ayres ismine takılır. Dört senedir birlikte olduğu kızın adı sandığı Alice Ayres'e. Finalde yıllarca ismini bile bilmediği bir kadınla yaşadığını fark eden Dan'e Postman's Parkta veda edip Lying is the most fun a girl can have without taking her clothes off diyerek bize ipucunu çok önceden vermiş olan Alice/Jane'in New York'ta bambaşka bir kadın olarak yürüyüşünü izleriz. Muhtemelen bu sırada da kafamızdan Did I say that i loathe you? Did I say that I want to leave it all behind? soruları geçmektedir. Maratonun en beğendiğim filmi Naked oldu. Mike Leigh'in tıpkı isminin vadettiği gibi süslerden uzak, kaba, varoluşçu kara komedisinden çok hoşlandım. Filmin kahramanı Johnny eski kız arkadaşı Louise'in kapısına dayanıp, Louise'in ev arkadaşı Sophie ile birlikte olmasının ardından kendisini sokaklara vurur. Johnny'nin kapısının önünde otururken Archie'yle tanıştığı dükkanın yerini merak ettim ve araştırdım. Dükkan Soho yakınlarındaki Brewer Street'te 18 numaradaymış. Johnny'nin geceleri sokaklarda yatan Archie ve kız arkadaşı Maggie'yle olan diğer sahneleri de Soho civarında çekilmiş. Son olarak Woody Allen'ın Suç ve Ceza övgüsü Match Point'ini konuşalım. İlk izleyişimin ardından hakkında hisli bir şekilde: Son tur, son sözlerim. Sizce Match Point'te filmin sonunda yüzüğün düştüğü taraf neyin ifadesi? İlk başta sanki yüzük bu seferliğine yönünü şaşırmış gibi düşünebilirsiniz ama bana kalırsa yüzük çok da olması gerektiği tarafa düştü. Özellikle bütün bu olayların ardından Chris'in kazandıklarına değil, kaybettiklerine bakacak olursak. diye yazdığım sahnenin hep Tower of London'ın nehir tarafında çekildiğini düşünmüştüm. Oysa filmi bu izleyişimde yumurta gökdeleni görünce yanıldığımı fark ettim. Sahne kesinlikle Tate Modern'in çevresinde bir yerde çekilmişti. Kontrol edince gördüm ki Allen meşhur yüzük sahnesini Blackfriers Köprüsü'nün yan tarafında çekmiş. Tate Modern demişken, Notting Hill, Marble Arch ve Marylebone gibi semtlerde geçen Match Point'te Chris'in yolu bu müzeye de düşer. Tate'te Nola'nın tüm ihtişamıyla önünde dikildiği tablonun kime ait olduğunu anlamaya çalışsam da çözemedim. Fakat neden çok zengin olmalıyız? sorusunun cevaplarından biri olan Chris ve Chloe'nin evlerinin yerini öğrendim: Parlamento manzaralı bu görkemli ev Thames nehrinin güney tarafında, 1 Albert Embankment, Lambeth adresindeymiş. Geriye sadece sahip olmak için gerekli parayı biriktirmem kaldı."}
+{"text":"Tatlılarla aram şöyle böyledir. Çoğunu yemeyi reddederim. Öte yandan doğal renklere sahip olmayan yiyeceklerin çekiciliğine çocukken dahi kapılmış değildim. İşte bu yüzden birkaç ay evvel şans eseri keşfettiğim menekşeli makaronların bu kadar başımı döndürmesine hala bir anlam veremedim. Menekşenin yenilebildiğini fark edişimi Selim İleri'ye borçluyum. Okuduğum bir kitabında menekşeli bonbonların lezzetini anlata anlata bitiremiyordu. Nabokov'un Sebastian Knight'ın Gerçek Yaşamı romanında da menekşeli şekerlemeden bahsedildiğini hatırlıyorum. Keşke İleri'nin övgülerini ya da bazı detaylarda takılmamı daha fazla dikkate alsaymışım. Baykal'la tek doğal renge sahip vanilyalı makaronu deneyip fena da değilmiş dememizin ardından anlık bir hevesle aldığım menekşeli makarona hayran kaldım. Biraz fazla tatlı olduğu için bir kerede sadece bir tane yenilebilen bu lezzetin özellikle yan taraflarında yer alan ve benim menekşeli şekerleme olduğundan şüphelendiğim kıtır tatlılara ise resmen bayılıyorum. İnsan bu kadar mı özendirilir Bayan Malik?? Ben de suluboyayla yapılmış gibi görünen yiyeceklerden hazzeden bir adam olsam canımın çektiğine içim yanmayacak. Ben de deneyim bari şu renkli şeyleri. Afiyet olsun şimdiden. @epinar, menekşeli olanları sadece Beyaz Fırın'da gördüm. Divan ve şu yeni açılan Breads'lerde de makaron mevcut ama hiç satın almadım. Menekşeli haricindekileri çok tuttuğumu da söyleyemeyeceğim. Bu kadar tatlı bir şeyi beğeneceğimi bana birkaç ay önce söylesen inanmazdım ama özellikle o yan taraflarına yerleştirilmiş kıtırlar kahramanım oldu. Ben de merak ettim ama renk dogal mi degil mi simdi, onu anlamadim. Dünya ahiret bacim bahar malik'e Almanya+Fransa gezisi teklif eder, bu hederedötlerden yiyecegimizin de garantisini verip, teklifi caziplestirdigimi umut ederim."}
+{"text":"Ee sonra ne olmuş?culuğum ortalara döküldü. Şu betimlenen andan 30 saniye/5 dakika/3 gün/2 hafta sonrasında neler yaşandığını o kadar merak ediyorum ki. Eğer bu merak beni öldürürse iki eli yakana yapışacak bazı insanlar tanıyorum Degas. Ayağını denk al. Bu arada affina siginarak duzelteyim typonu le viol degil mi? Ama bu ismi degas koymamisti diye hatirliyorum. Merakımın sebebini erkeğin duruşu ve ifadesine bağlıyorum. Hem korkak, çekingen bir hali var. Hem pişman gibi görünüyor. Ama biraz sonra kızın boğazını kesse ona da şaşırmam. Ne olacak acaba? sorusu da bundan doğuyor. Bana korkak degil de tereddut eder anlaminda cekingen gorunuyor. Korkusuz ama yapsam mi yapmasam miyi dusunuyor gibi."}
+{"text":"Merhabeyn, ben geldim. Korona günlerinde müthiş bir paylaşımla aranızdayım. Gittiğim sergilerde kendi kendime aldığım notları kamuoyu ile paylaşmaya hiç utanmadan devam ediyorum. Brüksel'de müze ziyaretlerim sırasındaki atıp tutmalarımı burada yayınlayarak kendimi küçük düşürmemin ardından şimdi de Getty Müzesi'ndeki Manet ve Modern Güzellik sergisi ziyaret notlarımı paylaşıyorum ki insan içine zaten çıkamadığımız bugünlerde iyice insan içine çıkamayacak duruma geleyim. Hazırsanız başlayalım. - Getty tarafından düzenlenen, Jeanne'ı diğer başyapıtlarla aynı seviyede gösterme sergisine hoşgelmişem. - Washington'ın Plum'ı varsa benim de Jeanne'ım var, bakın benim de başyapıtım var, yeni aldım, 66 milyon dolarese, hayır asla kazıklanmadım. Jeanne... neredeyse bir Nana, neredeyse bir Folies-Bergere... heyt! - Bir Manet sergisine geldiğimde -ki itiraf etmeliyim şunca yıllık hayatımda ilk kez bir Manet sergisine geliyorum, aklımdan hep mevzu Manet ise gerisi teferruattır., I don't know the question but the answer always Manet gibi cümleler geçer. Yani şu an geçiyor. - Aklıma gelmişken çok iyi bir sergi olduğunu okuduğum günden beri National Gallery'de açılan İmparator Maximilien'in İnfazı sergisine gidemediğim için biraz üzgünüm. - Manet benim hayatta sevdiğim tek kötü çocuk. - Bu sergide neden hiç kimse konuşmuyor, yorum yapmıyor? Come on Americans, be a little French. - Sergi Manet'nin son dönem eserleri üzerine yoğunlaşmış. Bu ne demek? Kırda Öğle Yemeği falan görmeyi beklemeyin demek. Benim görmemem çok büyük bir sorun olmaz ama sen de Paul Getty'sen, sen de son dönem eserleri diyorsan Folies-Bergere'deki Bar'ı getirmeliydin. Üstelik Courtauld restorasyondayken... Bilemiyorum... Sonra benim 66 milyon verdiğim Jeanne'imin diğer başyapıtlardan hiçbir farkı yok ablası. Getir, koy yan yana, görelim farkı var mı yok mu? - He's diagnosed with locomotor ataxia = Paris'te yatmadığı kadın / erkek kalmadığı için frengi olup bacağını kestirdi demenin tıpçası. - Fantin'in Manet portresini getirmişler. Ben bu serginin küratörü olsam Fantin'in Manet'yi ortaya ve diğer ressamları çevresine yerleştirdiği ismi A Studio at Les Batignolles olan ama ismi Manet'ye Saygı olsa şaşırmayacağımız grup portresini bu sergiye getirirdim. Çünkü Manet bu! - Bir tefin üzerinde şarkıcı figürü çalışmış. Daha önce görmemiştim. Bahar bunu beğendi. Sahibi olan Zürihli private collector'a sevgiler. - Manet son dönemlerinde aynı portrelerden ne kadar çok yapmış. Daha önce fark etmemiştim. - Ooo Boating de buradaymış. Bana modernizmin tanımını yapabilir misin Boating? - The Cafe Concert'taki kız Van Gogh'un da Paris günlerinde portresini yaptığı kız olabilir mi? Bu kızın mutsuzluğu > Plum'daki kızın şapşikliği. - Bilirsiniz ben ölüdoğada istiridye ölüdoğası severim. Ressamını zengin gösterir. - Arkadaşlar, ciddiyim! Neden tabloların önünü tamamen kapatıp 20 dakika falan jöjöjö farforje konuşmaları yapmıyorsunuz? Ortamdaki en konuşkan insanın ben olmam mantıklı bir durum değil. - Plum da gelmiş - Bu Plum ile Degas'nın Absent İçenler'i hiç yan yana sergilenmiş miydi? Sergilenmediyse sergilenmeli bence. - Emilie Ambre'nin Portresi'nde hiç Manet olmayan bir şeyler var. Çok ilginç. Goya etkisi de tamamen bitmiş. Kesinlikle iyi değil ama kesinlikle çok ilginç. Ne demiş Bahar Malikmuk Manet'nin bazan Manet olmaması - Ahh Suzanne, dertli Suzanne... Bu adam sana çok çektirmiş olabilir mi, Suzanne? - Suzanne'nin Limonluktaki Portresi'nde Manet karaları konuşuyor resmen. - Hiiiiii, ben bu Bob'ı hiç bilmiyordum. Ahah, pek tatlıymış. - İnanmazsınız Sao Paulo'da bir Manet varmış. Vahşi, acayip bir Manet. Ama var mıymış? Varmış. Bu tabloyu kimse Maximillian ile karşılaştırdı mı acaba? Çünkü bence karşılaştırılmalı. - National Gallery'deki İmparator Maximillian'ın İnfazı sergisine gitmediğime her an daha çok pişman olduğum anlar yaşıyorum. - Jeanne ile ilgili tüm ileri geri konuşmalarımı geri alıyorum. Cidden muazzam, muazzam, muazzammış. Gözlerimi alamadım. Vay canına, Manet'ye bak sen. Bunca yıl sonra hala beni şaşırtabilen o erkek. Üstelik de kötü çocuk. Ahah. - Jeanne aslen bir natürmortlar şöleni. Gördüğümüz şey bir kadın değil, adeta bir buket. - Manet'nin mektupları ben. - Manet'nin natürmortları, aah Manet'nin natürmortları. Fantin, seni köftehor, koyarsın tabii Manet'yi ortaya. - ABD'de neden bu kadar çok Manet olduğunu anlayamıyordum. Sanırım çözdüm. Edouard Bey sosyal çevresini o günlerde Paris'te takılmakta olan zengin Amerikalılar ya da onların Parisli metreslerinden oluşturmuş. Metreslerin etkisiyle bu zengin arkadaşlarımız Edouard'dan çok sayıda resim satın almışlar. Bakın zenginler aslında zevksiz, kendileri almayı akıl edememiştir demiyorum ama sayın Doktor Thomas Evans, Mery Laurent olmasa Manet alır mıydı, bence almazdı. - MoMA belki en görkemli ölüdoğayı satın alamamış ama görünce kalbimizi kendisine sunduğumuz bir güzelliği koleksiyonunda barındırıyor. - Bu sergiye sert önyargılarımla gelip memnun ayrılıyorum. Yaslı geldim, resmen şen gidiyorum. Umarım gelecekteki tüm sergilerde de bu kadar şanslı olabilirim."}
+{"text":"2012 yaz dönemini Özgür Sanatın 1000 Günü isimli sergiyle Cobra akımına ayıran Sakıp Sabancı Müzesi sonbaharda iddialı bir sergi açıyor: Monet'nin Bahçesi. Hiçbirinizi kandırmak niyetinde değilim, sakallarını her daim çok beğendiğim Monet benim en gözde ressamlarım arasında değil. Ancak tıpkı Picasso ya da Rodin gibi dünyanın en önemli sanatçılarından biri olan Monet'nin eserlerinin de ülkemizde sergilen iyor olmasını heyecan verici buluyorum. Bugün hem serginin verdiği coşkuyu devam ettirmek isteyenler hem de merak edenler için Monet'nin önemli çalışmalarını görebileceğiniz müzelerin beş tanesini gündelik bilgileri ve tecrübelerimle paylaşmak istiyorum. Hazırsanız başlayalım. Musee de l'Orangerie'nin iki önceki paragrafta söylediklerimi yalanlamam için kurulduğuna inanıyorum. Monet'nin bu müzenin iki salonu için özel siparişle yaptığı ve 1922 yılında Fransız hükümetine bağışladığı 8 duvar resminden oluşan Nilüferler'in sergilendiği sekiz şeklindeki salonlarda saatlerimi geçirebilirim. Paris'te Tuileries Bahçeleri'nin içinde, Concorde Meydanı'nın hemen kenarında konuşlanmış bu küçük müzedeki Monet'lerin hayatınız boyunca sanatçının eserlerinin sergilendiği tek bir müzeyi ziyaret etme şansınız olsa hangisini seçerdiniz? sorusuna cevabım olacaklarına eminim. Musee de l'Orangerie'nin alt katında ise o döneme ait başka ressamların eserleri sergileniyor. Bu katın en sevdiğim köşesi Soutine'lerin olduğu ufak odacıktı ama son gidişimde fark ettim ki o güzel Soutine'leri Pompidou'ya taşımışlar. Sabancı Müzesi'ndeki sergide Marmottan Müzesi'nden gelen 40 civarında tablonun sergileneceğini okudum. Monet'nin Bahçesi'nin küratörü Marianne Mathieu da bu müzenin küratörüymüş. Paris'teki müzeyi ziyaretim birçok kere başka planlara kurban olmuştu. Sonunda oraya gidebildiğimde yaşadıklarımı size kısaca anlatmak isterim. Marmottan Müzesi Paris'in doğusunda La Muette metro istasyonunun yakınlarında bir köşkte kurulmuş. Lokasyonu metronun birinci bölgesinin sınırlarına yakın olduğundan nispeten daha fakir bir bölgeyle karşılaşacağım önyargısına sahiptim. Zengin Passy'ye çok yakın bu muhitin fakir olabileceğini düşünmek nasıl bir saflıktır sorusunun cevabını siz değerlendirin lütfen. Müzeye girmeden evvel bulacağım bir kafede açlığımı giderebileceğimi düşünerek mekana vardım. Sonuç olarak Paris'in üst tabaka insanlarıyla seyahat tarihimin en pahalı öğle yemeğini yedim. Müzeyi ise orta yaşın üstünde bir grup Amerikalı zenginle dolaşmanın ayrıcalığını yaşadım. Bu açıdan değerlendirdiğimde Marmottan Müzesi benim Paris'teki en gösterişli müze tecrübem oldu. İki kata yayılmış müzedeki 80 Monet tablosu sanatçının kızı tarafından müzeye bağışlanmış. Bunların arasında İzlenimcilik akımına adını vermiş olan İzlenim: Gün Doğumu ve Londra'daki Parlamento Binası da var. Ayrıca Sabancı'daki sergide bol bol göreceğimizi düşündüğüm sanatçının Giverny'deki evinde yaptığı nilüfer tablolarından örnekler yer alıyor. Marmottan ile ilgili en önemli tavsiyem şu: Tok gidin! Paris'in ünlü müzesi Musee d'Orsay'nin Monet koleksiyonunu da iddialı ve görülmeye değer buluyorum. d'Orsay'de ressamın farklı dönemlerine ait önemli örnekler bir araya toplanmış durumda. İlk kez küçük bir çocukken yemek yemeye gittiğimiz restoranın duvarında gördüğüm Gelincik Tarlası, zaman zaman ilham vericisiyle birlikte sergilenen Kırda Öğle Yemeği, Rouen Katedrali, Şemsiyeli Kadın gibi eserler müzenin koleksiyonunda yer alıyor. Sahip olduğu koleksiyonun zenginliğinden ötürü gezmesi zor bir müze olan Musee d'Orsay ile ilgili iki önerim olabilir. Kapıda sıra beklememek için bileti önceden almak ve Monet'leri göreceğim derken sadece bu müzede görülebilecek güzel Manet'leri es geçmemek. ABD'nin en kapsamlı koleksiyonlarından birine sahip olan Boston'daki Güzel Sanatlar Müzesi Monet'nin 50 civarında çalışmasına sahip. Henüz ziyaret edemediğim için sergilenme durumuyla ilgili bilgi sahibi değilim. Açıkçası buraya eklememin sebebi müzeyle ilgili anlatacakları olanları dinleyebilmek. Bilgisi olanlar detayları paylaşabilirse çok sevinirim. Yazıyı Monet'nin stüdyosunda Nilüferler serisinden Sabah isimli tablosuyla çektirdiği fotoğrafla bitirmek istiyorum. Size bir sır vereceğim: Ben Orangerie'deki her tabloya başka isimler verdim. Eğer onları benim isimlerim ve hikayelerimle tanımak isterseniz Paris'e beni de yanınızda götürmeniz gerekiyor. Ben olsam bu harika teklifi kaçırmazdım. Musee de l'Orangerie fotoğrafını şu, Marmottan Müzesi fotoğrafını ise şu adresten tanıtım amaçlı aldım. Telif hakları ilgili sitelere aittir. Su anda Boston'da yasadigim icin Guzel Sanatlar Muzesi'ndeki Monet koleksiyonunu gorme firsatim oldu. Cok zengin bir koleksiyon olmamakla birlikte niluferler ve gelincik tarlasi eserleri kaydadeger. Genel olarak muzedeki eserlere gelirsek, ronesanstan baslayarak genis bir Avrupa resim koleksiyonuna sahip. Ancak muzedeki isiklandirma oylesine berbat ki, maalesef hicbir eseri tam layikiyla inceleyemiyor; soyle keyifle seyredemiyorsun. Bilgilendirme için çok teşekkürler sevgili okuyucumuz. Bu durumda Sargent'ın Edward Darley Boit'in Kızları tablosunu da görmüşsündür. Bu tabloyu istediğin her an görebilme ihtimalinin olması beni çok heyecanlandırdı. Ben Madrid'e Prado Müzesi'ne geldiğinde aynı kıtada olmamıza bile o kadar sevinmiştim ki Madrid'e koşarak varmıştım. Boyle bir tablonun varligindan sen bahsedinceye kadar haberim yoktu acikcasi. Simdi muzeyi tekrar ziyaret etmek icin bir sebebim oldu, tesekkurler. Muze yarismasina gelince, benim oyum acik ara Reina Sofia'ya. Gerek sahip oldugu koleksiyon, gerekse sunumu acisindan bu oyu hakettigini dusunuyorum. Ikincilige de MOMA'yi oturtuyorum. Guggenheim'i ise koleksiyonlari acisindan degil, zira degisken ve sinirli, ama tasarimi ve sunusuyla cok basarili buluyorum. Orangerie ilk kurulurken Monet sekiz şeklindeki iki salona ek olarak salonların 24 saat güneş ışığı alma şartını koymuş. Gerçi şu anda tabloları korumak için türlü taklalar atıyorlar ama yine de Nilüferler'in sergileniş şeklini çok beğeniyorum. Benim en sevdiğim müze Gustave Moreau Müzesi. Moreau'nun yaşadığı eşyaların katları dahil olmak üzere her yerine bayılıyorum. Tüm günümü hiçbir şey yapmadan o binanın içinde tabloların arasında geçirebilirim."}
+{"text":"Geçen haftalarda Brüksel'e tekrar yolum düşünce uzun süredir hiçbir müzesine girmediğim bu şehrin müzelerinin yeni bir ziyareti hak ettiklerine karar verip bir günümü bu işe ayırdım. Aslında çok müzesi varmış gibi göstermeye çalışan ama tek bir müzesi olan Brüksel şehrinin bu tek müzesinde eşyalarımı vestiyere bırakırken not defterimi ve kalemimi de çantada unutmam üzerine hayatımda ilk kez telefonuma not aldım. Müzelerde aldığım notları kendim için önemsiyorum. Daha önce müzelerde yazdıklarımı o günlerdeki ruh durumum ve düşünce yapımı görebilmek için sonrasında okuduğum çok oldu. Bu sayıklamaların başkalarına bir şey ifade etmeyeceğinin de farkındayım. Neyse uzatmayayım, öyle oldu böyle oldu derken madem notlar dijital ortamda, hiç utanması sıkılması olmayan bir insan olarak bu kalitesiz ve hadsiz notları neden yayımlamıyorum? düşüncesi kafama yerleşti. Bu konuyu Instagram'da arkadaşlarıma danıştım. Beni gerçekten seven ve kendimi küçük düşürmemi istemeyen üç/dört tanesi haricindeki herkes tabii paylaş Baharcığım ki seninle biraz dalga geçelim dediler. Ben iyice cesaretlendim. Yayımladığıma pişman olacağım aşağıdaki notlar böylece burada yerini aldı. Her şeyin hayırlısı diyor ve size şimdiden esenlikler diliyorum. Başlamadan önce: Cümleleri not aldığım haliyle bıraktım, hiçbir düzeltme yapmadım. Fotoğraflar için ayrıca özür dilerim, sadece ileride hatırlamak için çekmiştim, biraz düzenlemeye çalıştım ama bir etkisi olmadı :) Normalde Güzelonlu'da sizler için ekstra açıklamalar yazıyorum ama müzede aldığım notları paylaştığım bir yazıda böyle bir şey yapmak istemedim. Anlamadığınız bir konu olursa lütfen Google Hanım'a danışın. - Müzelerde hiç kimseyi cool bulmam. Müzelerde ben hariç her insan eziyettir, önümde engeldir. - Müzeye girerken beni yine kazıklamamaları için taleplerimi çok açık dile getirdim. Old Masters, Siecle, tüm Ensor'ları görmek istiyorum. No Magritte, no Dali. Plus if you have any Bruegel-related additional exhibition, I wanna visit it, too. Kadının Magritte'e girmememe alınıp aaa niye? diye sorması olasılığına karşı hazırladığım neden artık Magritte görmek istemiyorum? isimli konuşmamı maalesef yapamadım. Çünkü sormadı. - İçerideyim. Belçikalıların Rogier van der Weyden'larını da pazarlayamamalarına hiç şaşırmadım. - Hatırladım sonunda bu müzeyi. Şimdi oldu. - Weyden'lı ikinci oda 🤷 Pazarlasanıza şu adamı. - Yalnız Weyden kadar teknik olarak hiçbir şey çizmeyi beceremeyen ama acıyı sana iliklerine kadar hissettiren başka ressam yok bence. - İki tane Bosch'ları var. Biri triptik. Bakın bundan Rijsk'ta yok mesela. Başka müzeye de gitsem sana laf sokarım Rijks. Seni öyle sevmiyorum ki Rijks. - Hieronymus Bosch: Son iki bin senenin en çok konuşulan olayı gerçekleştiğinde 20 metre ötedeydin ve ne yapıyordun? diye sorduklarında ya biz yürüyorduk, hiç bir şey görmedik diyecek karakterlerin yaratıcısı. - Adriaen Isenbrant'ın da sanat tarihinde yerini alması da bilmiyorum, biraz şey değil mi? - Dört tane de Lucas Cranach'ları var. - Siz hangi Bruegel'leri Bruegel'den sayıyorsunuz? Benim için tek Bruegel yaşlı olan. - Sorun çıkarmak için sormuyorum ama sizin nasıl hiç Gericault'nuz olmaz? Nasıl olmaz ya? Sen royal müzesin. Ghent kim ya? Ara, göndersinler ellerinde ne varsa. - Fransız taşra müzesi vibe'ı alırken birden karşına dev Rubens'leri çıkaran müze. - Bu kızla içmeye gidip bütün geceyi üzenlerden konuşarak geçirelim istiyorum. - Tarih boyunca ne kadar çok sayıda kötü sanat eseri yaratılmış. Peki siz neden bunların çoğunu toplayıp bir kanadınıza yerleştirme gereği duydunuz? - Bu David Teniers'lar da iki taneymiş 😱 Ben bunlardan birini sevdiydim ama hangisini sevdiydim acaba? Belki ikisini de sevdim. Benim işim belli olmaz. Louvre'daki ayrı Teniers odaları şimdi anlam kazandı. Bu adam beni her müzede şaşırtmayı başarıp sonra kendisini unutturmayı başarıyor. En iyisi gene unutayım. - Keşke tarihte Jan Bruegel diye bir Bruegel hiç olmasa. - Contemporary'deki İspanyol sanatçı ile karşılaştırma fotoğrafı. - Bana hep böyle klas odalarla gelsen benim hiç sesim çıkmaz Royal Museums of Fine Arts of Belgium. - Doğa anamız 🙄 - Ne demiş atalarımız? Gideyim de biraz Ensor göreyim, içim şişti. - Bu Siecle kısmı iyiymiş ama Macar realistlere ayıp olmasın diye çok da övmeyeceğim. - Hermens senin Manet'den aşırdıkların benim gözümden kaçmaz. Gözüm üstünde Hermens. Seni yakarım Hermens. - Ya bu Siecle biraz da acıklıymış çünkü bir dönem öncenin Paris'ine bu kadar yakın olmak da esinlenmeyi falan geçtim direkt kopyalamaya çevirmiş olayı. - Uzaktan görüp bir an oha artık o dönemde bu Van Gogh'ları da görmüş olamazlar, bu nasıl benzerlik? diyordum ki Van Gogh'muş zaten. Bu Siecle kısmından o kadar umudum yoktu ki Van Gogh görmek şaşırttı. Siz hayırdır Belçika kraliyet ailesi? - Püüü allaaacızırtınızı versin üç katı bu Ensor için mi indim? - Şaka şaka... Ensor'lar muazzam. - Bu aşağıdaki Ensor'u şu kayalardan düşüp ölen rahmetli İsviçreli ressamla karşılaştırmak lazım. Ensor'un groteskliğinin masalsılığı ile ismi neydi unuttumun groteskliğinin acımasızlığı dönemsel ve politik olarak bile değerlendirilebilir bence. - James Bey, rica etsem şuracığa düşen kalbimi bana geri uzatır mısınız? - Ay ay ay müzenin umulmadık derinliklerinde birden karşımıza bir Bonnard çıkıyor ve tüm neşemizi yerine getiriyor. Valla bu zevksizlikle bu kadar güzel bir Bonnard'ı nasıl almışlar biraz şaşkınım. - Normalde Daubigny'lerini beğenmezdim ama ne zaman bir Daubigny beğenmesem İstanbul Resim Heykel'deki Daubigny aklıma geliyor. Hayatta bu kadar güzel Daubigny'ler varken İstanbul'dakinin o kadar da güzel olmamasına üzülüyorum. Şimdi birazcık Van Gogh Müzesi'nin Daubigny'sini düşüneyim. Bir de geçenlerde nerede bir Daubigny görüp ölecek gibi olmuştum biraz da onu düşüneyim. - Hakem Bey artık bu müzeyi bitirseniz mi Hakem Bey? Daha kaç kat ineceğiz Hakem Bey? Yorulduk Hakem Bey. - Leon Spilliaert hakkında o kadar üzgünüm ki bu konu hakkında konuşmak bile beni üzüyor. Sen niye böyle çıktın Spilliaert? - Franz von Stuck'a bu portreyi yaptıran motivasyonu çok merak ediyorum. Dönemin Münih'inde hayallerimizin çok ötesinde bir uyuşturucu ortamı varmış bence. - Hiç bitmeyecekmiş gibi madenlere indiğimiz müze birden bitti. Son katta artık tek başınaydım. bu yazım stili çok daha iyi olmuş, sıcak geldi bana, resimlerin yanı sıra mekanın havasını da solumuş olmak mutluluk verici."}
+{"text":"Bugün sizinle benim için önemli bir tablo kümesini paylaşacağım. Benim için önemliler, çünkü birkaç senedir sinsi bir sessizlikle bu tabloları araştırıyordum. Hatırlarsanız, daha önceki bir yazıda dünyanın farklı yerlerindeki müzelerin ziyaretçilerinin fotoğraflarını konu etmiştim. Bugün ise bu temayı işleyen ressamların eserlerine göz gezdireceğiz. Birmingham Müzesi'nde sergilenen Twas a Famous Victory'i 1883 yılında Edward Richard Taylor yapmış. Anladığım kadarıyla İngiltere'de 1800'lerin ikinci yarısında denizcilik zaferlerini müzede kutlayan insanlar temalı tablo modası varmış. Neden böyle söylediğimi birkaç tablo sonra anlayacaksınız. Açıkçası, Belçika'nın Manet'si olarak anılan Henri de Braekeleer'in 1886 tarihli İngilizce'si Picture Lover olarak geçen tablosunun bir müzeyi konu edindiğinden çok emin değilim. Ressamın 1880'lerde ağır depresyon problemiyle boğuştuğunu ve çok az eser ürettiğini biliyorum. Bu yüzden de bu kapalı alanın müze olma olasılığı biraz düşük. Gene de tabloyu sevdiğimden onu kayırmaya karar verdim. Thomas Davidson'ın 1894 tarihli England's Pride and Glory isimli tablosu ise Greenwich'teki Deniz Kuvvetleri Galerisi'nde geçiyor. Burada genç bir oğlan çocuğu Lemuel Francis Abbott tarafından yapılmış Britanyalı Deniz Komutanı Horatio Nelson'ın portresine bakıyor ve geleceği için ilham alıyor. Tekrar Louvre'a dönüyoruz. Aşağıdaki tabloyu 1894 yılında Louis Beroud yapmış. Dürüstçesi çok bir numarası olduğunu düşünmüyorum ama müze temalı tabloları konu ettiğim bir yazıda numarası olduğunu düşünmediğim bir eseri es geçmek istemedim. Aşağıdaki resmi Henry James'in The Ambassadors isimli romanının Penguin Classics basımının kapağında gördüm. Çok araştırdım ama ressamını öğrenemedim. Bu yüzden tam hali bu mudur yoksa tablonun bir parçası mı sorusunun da cevabını bilmiyorum. Belki ilerleyen günlerde cevabı bulurum. Gelelim eğlenceli tablolara. Norman Rockwell'in Art Critic isimli tablosu bu serinin en komik eseri bence. Özellikle sağdaki tablodaki asil beylerin eleştirmene bakışları muazzam. Müzelerde geçen tablolara olan ilgim bir süre yeni ressamla tanışmama da vesile oldu. Bunlardan biri de Kanadalı Oscar Cahen. Cahen'in çalışmasında havada dönen Miro'ları ben de bir yerlerde görmüştüm ama onun dışında müze bana tanıdık gelmedi. Leon Kroll'un 1964 yılında yaptığı tablonun ismi Girls at the Exhibition. Ama kızlar kim ve hangi sergideler sorularının cevabı belirsiz. Gene de 1964'te böyle bir eserin üretilmesini ilginç buldum. Aşağıdaki resimler Karen Jurick'e ait. Sanatsal değerleri tartışılır. Jurick benzer temalı eserleri sitesinde satıyor. Seçtiği tabloları sevdim. Ayrıca ısmarlama yapıyorsa bunun güzel bir hediye olabileceğini düşünüyorum. Rembrandt'a bakan bu çifti eskiz defterine Will Freeborn çizmiş. Bu çalışmanın benim adıma önemi biriktirmeye başladığım bu kümenin ilk elemanı olması. Aramızda kalsın, bu aralar çok güzel müzeler gezdim ve birkaç tane daha gezmek için kafamda kırk tilki dolaşıyor. Bir yerlerde, müzeye gitmenin insana ilham veren eylemlerden biri olduğunu iddia eden bir makale okumuştum. Bu gezilerimin bana kazandırdığı ilhamlar blogumu nasıl etkileyecek, gelecek günlerde göreceğiz. O zamana kadar esen kalın, çünkü insanın içinde bir rüzgarın dolaştığını hissetmesi çok güzel bir his. Film çok güzel, çok teşekkürler paylaştığınız için."}
+{"text":"Sizi terk ettiğim yer işte tam da şurasıydı: Şurası. Kimsenin beklemediği üzere Londra'da gördüğüm eserlerden bazılarını anlatmaya devam ediyorum. Çünkü seni yeneceğim Londra! Seni yeneceğim! Londra'da zaman geçirdikçe gerginliğim artıyordu çünkü hala yapamadığım çok şey vardı ve muhteşem planımın hepsini uygulayabileceğime dair şüphelerim de artmıştı. Açıkçası bir şeyleri feda etmem gerektiğini biliyordum ama neyi feda edeceğime bir türlü karar veremiyordum. En sonunda insan bir Sargent da göremeyecekse niye yaşasın ki? diyerek Tate Britain'a gitmeye karar verdim. Pimlico durağında beni hoş sürprizler bekliyordu. Metro çıkışısında hemen yakındaki müzede hangi eserleri görebileceğimiz bize tanıtılıyordu. Ah Sargent Bey de var, başka kimler var acaba? diyerek hepsini inceleyip Turner'ın, Henry Moore'un ve Degas'ın fotoğraflarını çektim. Tate Britain'ın düzenini yine değiştirerek bir kere daha klasik müze görüntüsüne dönmüşler. Buna biraz üzüldüm çünkü yapmak istedikleri yeniliklerin gizli destekçisiydim. Değişiklikleri kimseyi ürkütmeden yaptıklarını düşünüp takdir ediyordum. Oysa demek ki birilerinin tepkisini çekiyorlarmış. Neyse... Sonuçta Sargent'lar Sargent'tı. Muhteşem portrelerini ve özellikle de çizdiği zarif elleri gereğinden fazla bir heyecanla inceledikten sonra aşağıdaki manzarasıyla karşılaştım. Sargent'ın böyle bir manzara resmi yaptığını görmek bana savaş temalı eserlerinden bile ilginç geldi. Gözümde öylesine salon beyefendisi ki. Bu tabloyu Ürdün'de yapmış. Sargent Bey'i gerçek bir dandy olarak İtalya'da beyaz takımıyla siesta yaparken hayal edebiliyorum ama o konfor düşkünlüğüyle Ürdün'ü bağlayamadım. Ah Sargent, seni gidi küçük oryantalist diyecektim ki oraya sipariş sebebiyle gittiğini öğrendim. Bilirsiniz her müzede tüm ziyaretçilerin ulaşmak için birbirini ezdiği ve en çok vakti geçirdiği bir saygı duruşu odası vardır. Tate Britain'da bu odanın sahipleri Ön-Rafaelocular. Karanlık geçmişimde ilgimi çektikleri bir dönem olsa da dürüst olmak gerekirse son yıllarda benim ön-Rafaeloculara pek merakım yok. Yine de tatlı intiharın tüm acılarından kurtardığı Ophelia'nın önünde ben de saygı duruşunda bulunarak görevimi yerine getirdim. Sonra gittim biraz Lowry'e baktım. L. S. Lowry ile 16. yüzyıl Hollanda resimlerini karşılaştırmayı düşündüm. Sonra son zamanlarda ne görsem 16. yüzyıl Hollanda resimleriyle karşılaştırmayı düşündüğümü düşündüm. Tate Britain'in Henry Moore odasını ve Francis Bacon'larını da takdir etmeyi unutmadım. Özellikle Bacon takdir edilmeyecek gibi değildi. Sonra J. M. W. Turner salonlarına gittim. Bir insan Turner görmek istiyorsa bu salonlara gitmeli. Başka bir yere ihtiyaç duyacağını sanmıyorum. Turner'ın deniz canavarı günümü şenlendirdi. Tate Britain'dan çıktığımda niyetim Saatchi'ye gitmekti. Ancak efsane bir vurdumduymazlıkla efsane bir yanlış otobüse binme vakası yaşadım. İndiğim yerden Tate Modern'e giden bir otobüs geçtiğini fark ettim ve ani bir karar değişikliği ile Tate Modern'e gittim. Modern'e girdiğim anda Pierre Bonnard'la karşılaşınca kendimi kaybolmam konusunda tebrik ettim. Peter Doig ile aynı odayı paylaşan Wilhelm Sasnal ve Marlene Dumas'nın son yıllarda nasıl müze ve galerilerin el birliğiyle parlatıldığını düşündüm. İkisiyle ilgili de olumsuz bir fikrim yok ama tüm önemli sanat alanlarında bir anda oda sahibi olmalarının tesadüf olamayacağının da farkındayım. Bu arada Tate Modern beni de düşünmüş ve son yıllardaki önemki tutkularımdan beyaz üstüne beyaz üzerine de bir oda yapmış. Seurat'nın bu tablosu hakkında ayrıca uzun uzun konuşacağım. Son zamanlarda Seurat ile ilgili biraz daha okudum ve ufkumu açacak başka yazılar da okumayı çok isterim. Seurat'nın denize bakan kızı demişken şu güzellikleri de tekrar hatırlayalım: Buyrun hatırlayalım. çok güzel bir yazı olmuş. hatta keşke uzun olsa dedirtti. sizi zevkle takip ediyorum ve benim gibi pek çok insan olduğuna da eminim. yolunuz açık olsun."}
+{"text":"Buraya daha sık yazmayı çok istiyorum. Ama olmayınca olmuyor. Oysa hep her şey olur, her şey büyür, her şey geçer, hayat kalır sanırdım. Geçen hafta karşılaştığım bir kitabın kapağı hoşuma gitti. O küçük adamla tanışan herkes, aşağıdaki beyefendinin pozisyonunda bir kez bulunmuştur herhalde. Ve dahası bana kalırsa o küçük adam ressamının izleyiciyi her türlü pozisyona sokabilecek güçteki en güzel figürüdür. Geçen haftanın en heyecanlı iki olayından biri kendime hediye ettiğim Portraits isimli kitaptı. Keşke kitabı ilk gördüğüm anda kafamda okuyup %51'inden çok memnun kalmasaydım. Haftasonu aslını okurken kafamdaki kitabı özlemle andım. Taschen'in bu tarz kitaplarıyla ilgili beklentimi düşüreli yıllar olmuştu halbuki. Son olarak Bir süredir nerelerdeydin? sorusuna verebileceğim en güzel yanıt aşağıda. Tavsiye edenlere nasıl teşekkür etsem diye düşündürten, o kadar güzel yerler ki insanın geri dönesi gelmiyordu. Öyle işte. Bir süredir nerelerdeydin? sorusuna yanıt vermeseydin böyle merak etmeyecektim. @Ahmet Cihat, yorumunu biraz kırptım. Ama evet orası ve önerilerin için çok teşekkür ederim. Daha önceden teşekkür edemediğim için de özür dilerim."}
+{"text":"Son yıllarda kulaktan kulağa yayılan Bill Murray efsanesi hakkında ne düşünüyorsunuz bilemiyorum. Ama benim için Murray yıllar önceki Oscar töreninde ödülü Sean Penn'e kaptırdığında rakiplerinin aksine üzüntüsünü yüzündeki mimiklerde gördüğümüz dürüst adamdır. Yanılmıyorsam Murray efsanesinin çıkış noktası davetsiz olduğu halde bir anda kapısından içeri girdiği New York'taki bir hipster partisi haberiydi. O günden beri hakkında eğlenceli, komik, garip ve üzüntü verici olarak sınıflandırabileceğim o kadar çok şey okudum ki bunlardan ilgimi çekenleri bir blog yazısında bir araya getirmeye karar verdim. Umarım beğenirsiniz. Yaz başında oyuncunun party crash tur programı açıklandı. Tüm absürdlüğüne rağmen haber doğru olabilir mi? diye düşündürtüyor. Öte yandan programın duyulmasının ardından oluşan tepkileri eğlenceli buldum. Bu haftanın yeni haberi ise Bill Murray kağıt bebekleri oldu. Fantastic Mr Fox'un kamera arkası fotoğraf çekimlerine ait aşağıdaki fotoğraf da hoşuma gitti. Flavorwire. com'da gördüğüm Bill Murray remiks'ini de buraya eklemek isterim. -Burası hala çok sıcak:(-"}
+{"text":"Geçen hafta radyo dinlerken çok garip bir şey hissettim. Tanıdık gelen bir şarkıyı kimin söylediğini hatırlamayınca radyoya eğildim ve grubun ismini okudum. Böylece soruma birkaç saniye içinde cevap buldum ve soruma birkaç saniye içinde cevap bulabiliyor olmanın hissettirdiklerinin uzun süre etkisinde kaldım. Müzik dinlemeye başladığım ilk günlerde istediğim müziğe erişebilmek pahalı ve çoğunlukla zor bir uğraştı. O günlerde benzer zevklere sahip arkadaşlarımın olması bugünlere göre daha değerli bir şeydi. Çünkü dinlemek istediğim her albümün kasedini alabilmek gücümü aşıyordu. Birçok arkadaşım gibi her ay iki kaset alabilecek kadar para ayırabiliyordum. O yüzden kendi satın aldıklarım kadar arkadaşlarımın aldıklarını da önemsiyordum. Herkesin birbirinin kasetlerini kopyaladığı yoğun günler geçiriyorduk. Bayramda çoktandır yüzlerine bakmadığım kasetlerimi inceledim ve yıllardır o günlerdeki heyecanımın yanından bile geçemediğimi üzülerek fark ettim. Bir şarkıya ulaşabilmek, o şarkıda ne dendiğini anlayabilmek en çok o zamanlar değerliydi galiba. Nirvana'nın In Utero'suna 39 milyon verdiğimi net bir şekilde hatırlıyorum. Aşağıdaki albümlerin ağa babasını tüm aramalarıma rağmen bulamadım. Ve böylece arkadaşlarla ortak kaset kullanımının bana öğrettiği en önemli hayat dersini bir kez daha anımsadım: Kasetlerine sahip çık! Kuzenimden çektiğim Ammonia Avenue'yu ilk dinlediğim andan itibaren çok sevmiştim. O yüzden Özlem Kaset ve Plakçılık'ta Eve'i bulduğum zaman çok sevindiğimi hatırlıyorum. Öte yandan belli ki The Division Bell'i ben almamışım. Kasetin sonunda boş kalan yerlere Animals'ı sığdığı kadarıyla bir daha çekmişim. Kasetleri karıştırırken en çok The Division Bell'de hangi şarkıda kaldığımı ve müzikçaları neden kapatmış olabileceğimi merak ettim. Cevabını bilmiyorum. Ve elbette ki boş kaset bulma derdimiz... Walkman Dergisi'ni içeriğinden hoşlanmamama rağmen verdiği kasetlerin üzerine bir şeyler çekebilmek için satın alıyordum. Radyoların başında hazırolda bekliyor ve asker disiplini içinde şarkı kaydediyordum bu kasetlere. Acaba aşağıdaki kasette neler var? Bu soru hem beni gizemiyle heyecanlandırıyor hem de cevabıyla korkutuyor. Bir keresinde Isaac Asimov okumayı seven arkadaşım Burcu büyük bir coşkuyla beni çağırıp anneannesinin evinde bulduğu bir defineyi göstermişti: Anneannesi senelerdir gazetelerin kupon karşılığı verdiği kasetleri almış ve biriktirmiş. Böylece torbalar dolusu kasedimiz olmuştu. Hemen o an seçiciliğimizden vazgeçip günler boyunca radyoda ne duyduysak kaydetmiştik. O kasetler şimdilerde nerelerdedir hiç bilmiyorum. Açıkçası teknolojinin şu anda bize sunduklarından çok memnunum ve vazgeçmek istemem ama geriye baktığımda da bütün bu çabamızın olağanüstü olduğunu düşünüyorum. Yaz tatilinde sahilde walkman'iyle yürüyüş yapan altmış yaşlarında bir kadınla karşılaştım. Eğer nostalji, dedikleri gibi şiddetle hissettiklerimizin anısı ve bu duyguları şu anda hissedemiyor oluşumuzun pişmanlığı ise galiba o kadın benim nostaljimdi. Bende Devekuşu Kabare'nin Yasaklar'ı kaset olarak vardı, geçenlerde youtube'dan izledim, sahneler hala ezberimde."}
+{"text":"Ocak ayında Twitter'da akıllı telefonlardan önce insanların birbirlerini nasıl görmezden geldiğini gösteren bir tweet gördüm. Bu tweet pek çok açıdan hoşuma gitti ve retweetledim. Her şeyden önce görmezden gelmenin kanıtı olarak gösterilen tablo son zamanlarda -belki de- aşırı sayılabilecek bir ilgiyle yaklaştığım Skagenli ressamlardan Peder Severin Kroyer'e aitti. Üstelik gene son zamanlarda aile portrelerine fazlasıyla ilgi duyuyordum ve Kroyer'in eseri benim bu tarzın başarılı örneklerinden olduğunu düşündüğüm bir portreydi. Gördünüz mü? İnsanlar birbirlerini defterlere bakarak, gazete okuyarak ve örgü örerek görmezden geliyorlar! Bu durumda siz mızmızlar neden akıllı telefonlardan şikayet ediyorsunuz ki? Aileler birbirlerini mütemadiyen görmezden gelir zaten. İşin aslına bakacak olursanız, bundan çok emin değilim. Böyle bir konuyu tartışmanın insanı ukala ve hatta sıkıcı gösterme riski taşıdığını biliyorum. Fakat neşeli bir memi ciddiye almak ve bu tablodan neler olduğunu, bu insanların kim olduğunu ve bir insanı görmezden gelmenin aslında ne demek olduğunu sorgulamak ilginç ve anlamlı bir alıştırmaya da dönüşebilir. İlk olarak tabloyu ve modellerin kim olduğunu konuşalım. Hirschsprung Ailesi'nin Portresi, 1881 yılında Danimarkalı ressam Peder Severin Kroyer tarafından yapıldı. Açık renkli takım elbisenin içindeki adamın ismi Heinrich Hirschsprung idi ve Hirschsprung, babasının kurduğu şirketi devam ettiren varlıklı bir tütün üreticisiydi. Uzun zamandır Kroyer'in müşterisi olan Hirschsprung, ressamın erken dönem eserlerinin bazılarını da satın almıştı. Kroyer ise döneminin önde gelen Danimarkalı ressamlarından biriydi, Danimarkalı İzlenimcilerden oluşan Skagen Okulu'nun kurucularındandı. Zaman içerisinde tutkulu bir koleksiyonere dönen Hirschsprung, tablolarını sığdırabilmek için yeni bir ev satın almak zorunda kaldı. 1900'lerin başında Hirschsprung Koleksiyonu'nun devlete bağışlanması ile tablo günümüze kadar varlığını koruyabildi. Resim nerede yapıldı? Büyük ihtimalle ailenin Kopenhag'ın kuzeyindeki Sjaelland şehrinin içinde kalan Skodsborg kasabasındaki yaz evinin terasında. Tabii ki, resimdeki insanlar poz vermişlerdi. Ancak bu pozun çok yapmacık olmadığını söyleyebiliriz. Bu tarz grup portrelerinin maksadı i��indeki her bireyi kendi karakterlerine uygun bir durumda ve eylemde, en rahat oldukları şekilde resmetmektir. Soldaki iki oğlan çocuğu boş bakışlarla uzaktaki bir şeyi izliyor. İlgisizliklerinden anladığımız kadarıyla şok edici ya da ilginç bir şeyle karşı karşıya değiller. Heinrich ve Oscar bir eskiz defterini inceliyorlar. Hirschsprung Koleksiyonu küratörlerinden Anna Schram Vejlby'nin söylediğine göre bu eskiz defteri P. S. Kroyer'e ait ve defterde aile üyelerinin portre taslakları var. Yani Heinrich, içinde olduğu tablonun neye benzeyeceğini inceliyor. Vejlby'nin vurguladığı bir başka nokta ise bu defterin hala aileye ait olduğu. En sağ tarafta anne Pauline ressama bakan kızı Ellen'i izliyor. Her ikisi de örgü örüyorlar. Kendi işine baktığını söyleyebileceğimiz tek insan olan Robert ise en ortada oturmuş gazete okuyor. Bu tip düzenlemelere on dokuzuncu yüzyıl resimlerinde oldukça sık rastlanır. Örneğin, Renoir'ın Tekne Partisi tablosunu ele alalım. Örneklerimin sayısını az bulabilirsiniz ancak bu tablolar binlerce akşam yemeği, gezinti, kafe ve tekne gezisi vs. sahnelerini ve portreleri temsil ediyor. Genel olarak eğer grup halinde bir oyun oynamıyor ya da bir toplantı yapmıyorsanız, Hirschsprung'ların Portresi bir grup insanın bir araya geldiklerindeki hali gösteriyor: İkili ya da üçlü gruplara ayrılma ve bazılarının yalnız başına kendi hallerinde takılması. Peki bu neden önemli? Önemli, çünkü bu, bir kişiyi görmezden gelmenin ne demek olduğunu görselleştiriyor. Normalde sınıftayken ya da bir toplantıdayken konuşmacıyı dinlemeniz beklenir. Bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde bunu yapmamak onları görmezden gelmektir. Başka bir deyişle sizin bu insana dikkatinizi vermenizle ilgili bir beklenti vardır ve siz bu beklentiyi karşılamakta başarısız olmuşsunuzdur. Örneğin, Norman Rockwell'in Rus Sınıfı isimli eserinde sağdaki oğlan çocuğu Lenin'i görmezden gelmektedir. Benzer şekilde, gene Rockwell'in aşağıdaki çalışmasında sağ taraftaki küçük kız öğretmenlerini ve sınıfın geri kalanını gözle görülebilir şekilde görmezden gelmektedir. Öte yandan, bazı yerlerde insanlara dikkatinizi vermeniz beklenmez: Sinemada, metroda, kütüphanede, araba sürerken. Bu gibi durumlarda başka bir işe yoğunlaşmış olduğunuz varsayılır. Hatta diğer insanlarla konuşmanız, onlara bakmanız terbiyesizlik olarak bile kabul edilebilir. Kısaca, bir insanı görmezden gelmek, sadece bir durum değil, bir eylemdir. Birini görmezden geldiğinizi söylemek demek bunu o kadar isteyerek yapıyorsunuz ki muhtemelen aslında o insanlara aldırış etmeniz gerektiğinin farkındasınız demektir. Peki, Hirschsprung ailesinin üyeleri birbirlerini görmezden geliyorlar mı? Sanmıyorum. Masadaki üç fincan, içki şişesi ve likör bardağı zamanın akşam üstü olduğu izlenimini uyandırıyor. Ailenin sabah kahvaltısından sonra ilk kez bir araya gelmiş olma ihtimali yüksek. Baba işten, büyük kardeş ofis veya üniversiteden henüz dönmüş, diğerleri de gün boyunca kendi işleriyle uğraşmışlar. Akşam yemeği öncesi bütün aile bir içki içmek ve yorgunluk atmak için bir araya gelmiş. Böylesi bir toplanmada, kişilerden iyi davranışlar ve nezaket beklenebilir ancak keyifli/şen olmaları bir gereklilik değildir. Birbirlerini tanıyan insanlar arasında arkadaş canlısı olmak için çok fazla bir baskı yoktur. Doğrusu esas keyif veren, böyle bir toplanmada sizden zorla konuşkan olmanızın beklenmemesidir. Herkesin beraber olduğu fakat rahatça takılabileceğiniz ortamlar. Dahası, 19. yüzyılın sonlarında, çoğu burjuva çocuğu dadıları ve öğretmenleri ile ebeveynleriyle geçirdiklerinden daha fazla zaman geçiriyordu. Bu durumda Heinrich ve Pauline'nin fazla interaktif olmaları beklenemez. Yani bu tabloya baktığımızda insanların birbirlerini görmezden geldiklerini düşünmemiz için fazla bir neden yok. Gazete, taslak defteri ya da dikiş dikmek gibi teknolojiler insanların ayrı düşmesine sebep olmuyor. Eğer bu teknolojiler var olmasaydı, insanlar farklı işler yapacaklardı. Yani, hayır, akıllı telefonlardan önce insanlar birbirlerini böyle görmezden gelmiyorlardı. Zannediyorum bu tabloyla ilgili vurgulanması gereken bir başka nokta da modellerin dikkatlerini vermekle suçlandıkları hiçbir unsurla pür dikkat ilgilenmiyor olmaları. Bu unsurlar ne sizi oyalamak için tasarlanmışlardır ne de ortadan kaldırmanız durumunda itiraz edeceklerdir. Size sayfadan ayrılmak istediğinize emin olup olmadığınızı sormayacakları gibi şu anda kendilerinden ayrılmanız halinde sonuçlarınızın saklanamayacağıyla ilgili bir uyarı vermeyeceklerdir. Hiçbiri, oyunu bırakmanın arkadaşlarını da terk etmek anlamına geldiği hissini de uyandırmaz. Bu da vurgulanmayı hak eden bir fark. Afacan kardeşinin de senin de elinize sağlık tabii; okuması eğlenceliydi cidden. Dedikoduya bayılırım. Hele de 19. yüzyılın sanat dünyası hakkındaysa. Benim filmden Kroyer sayesinde haberim oldu. Hatta Youtube'da Türkçe dublajlı olarak yüklü. Bence stalker'lık böyle olacaksa olsun! :) eski zaman sanat dedikodularını okumak benim de sevdiğim şeylerden. itiraf ediyorum, ben de ressam/yazar kimselerin hayat hikayelerini google'lıyorum, kaçıncı sayfaya kadar gittiğimi söyleyemem bile! Danimarka sanat çevrelerine siz dedikten sonra dikkat edeceğim ben de. Üç sene önce gittim ancak itiraf ediyorum, bir tane bile müzeye gitmedim orada. Neden derseniz çok geçerli bir sebebim var: yaz mevsiminde o doğayı gördükten sonra kendimi yabana vurdum! şimdi parçalar birleşiyor, Skagenli ressamların doğadan ilham almasına şaşmamalı. hep içim acıyor bizde yeşil bilincinin olmadığını görünce."}
+{"text":"Goya gençlik günlerinde ne zaman para sıkıntısı yaşamaya başlasa Real Academia de Bellas Artes de San Fernando yani Madrid'deki Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi'nin yetenek sınavlarına girip kapağı maaşlı bir işe atmasını sağlayacak diplomanın sahibi olmaya çalışırmış. Söylenenlere göre ressam üç kere girdiği bu sınavların ilk ikisinde jürinin oy birliği ile okula kabul edilmemiş. Hayatta en çok merak ettiğim konulardan biri sanatçının bu iki seçmede jüriye hangi tablolarını sunduğudur. Goya ile ilgili birçok kitap ve Internet'te belki de yüzlerce kaynağı karıştırmama rağmen bu soruma yanıt bulamadım. Oysa ilk ikisinde giriş izni vermeyen jürinin kalbini nasıl yumuşattığı ve Akademi'nin kapısını nasıl açtığı hemen hemen her yerde yazar: 1780 tarihli İsa Çarmıhta tablosu ile. Ben bazı zamanlarda çok sevdiğim Goya kitaplarımdan birini elime alıp bu tablonun olduğu sayfayı açar ve Goya'nın gelmiş geçmiş en kötü tablosu ile dönemin Madrid'inin önde gelen sanat topluluğuna kabul edilmiş olmasına gülerim. Eminim, bu öyküden başka birileri yaşam dersi çıkartıp bu dersi allayıp pullayarak sunabilirler. Ama üzerine basarak söylüyorum: Bence bu olay sadece çok komiktir ve ötesi yoktur. Aşağıda eski günleri yadetmek isteyenler için Goya yazılarına linkler veriyorum. Gündüz düşlerimizde bir sonraki bölümün ismi ise bir başka harika rüya olan Eğer Mengs olmasaydı?. Hepinizi beklerim."}
+{"text":"Manet ile ilgili Manet-sonrası yapılmış olan sanat eleştirilerinin çoğuna katılırım. Özellikle de ressamın bir modernist olmasına rağmen yenilik yaratan olmamasına dair olanlara. Gün gelir de iki sevdiğim ressamı karşılaştırmam istenirse, kuracağım ilk cümle Goya bir dahiymiş, Manet ise resme aşık bir ressammış olur. Bundan birkaç ay evvel, Manet üzerinde Goya etkisi konulu bir şeyler yazmaya karar verdim. Manet'nin hem ilk dönem çalışmalarında hem de artık başyapıtları sayılan Balkon, İmparator Maximilian'ın İnfazı, Olympia gibi tablolarında Goya'dan ilham aldığı zaten bilinen bir gerçekti. İşin içine biraz daha girebilmek için kendi kütüphanemin yeterli olmadığına karar verince Boğaziçi'ninkinden yararlanmayı düşündüm ve okuldan Manet ile ilgili beş/altı kitap aldım. Halen yazmaya devam ettiğim bu konu ile ilgili ufak bir noktayı sizinle burada paylaşmak isterim. Öncelikle, Manet'nin sadece Goya'dan değil tüm İspanyol ustalarından etkilendiğini söylesem herhalde büyük bir yanlış yaptığımı düşünmezsiniz ve fakat gün olur da Baudelaire ile karşı karşıya gelirsek, şairin beni bu küstah suçlamamdan ötürü topa tutacağına eminim. Nitekim daha önce deneyenleri tutmuş da. Hikayeye finalini anlatarak başlayayım. Manet'nin herhangi bir Goya görmemiş olmasının inanılmaz olduğunu düşünüyorum, hele ki bir dönem hayatını Louvre'da resim kopyalayarak geçiren bir sanatçının, bu müzede açılan bir sergiye gitmemiş olmasını tamamen imkansız buluyorum. Öte yandan Baudelaire'in nasıl bir ruh hali içinde bu mektubu yazdığını da anladığımı sanıyorum. Ve elbette ki ressama bu pozu şairin bizzat kendisi önermiş. Sanıyorum, bu tabloyu gören biri, Baudelaire'in gizemli tesadüf tanımlamasındaki fazla iyi niyeti gözden kaçırmaz. Öte yandan sanat hayatınının bir dönemini matadorlar, boğa güreşleri, çingeneler çizmeye ayırmış Fransız bir ressamın İspanyol sanatından etkilenmediğini iddia etmek için ancak eleştirmenlerin sivri oklarına hedef olmuş bir dosta sahip olmanız gerekir. Ek olarak, Victorine Meurent Matador Kıyafetleri İçinde'de Manet'nin matador motifinin kendisine değil, Goya'ya ait olduğunu da itiraf etmek gerekiyor. Durum bu kadar açıkken Baudelaire'in arkadaşını savunmasının en önemli sebebini ressamı bu yola sokanın bizzat kendisi olmasına bağlıyorum. Döneminde Goya ve Baudelaire okulu mezunu olarak tanımlanan ressamın sert suçlamalarla karşılaşmasını yüreği dayanmayan şairin tepkisini saf ve temiz bularak gülümsememin asıl nedeni de budur. Thore-Bürger de öyle bulmuş olmalı ki bu mektuba cevap verdiği makalesinde hayatta gizemli tesadüflere inanmak gerek diye dokundurduktan sonra Her şeyin ötesinde, bir kere daha tekrarlamak isterim ki bu genç ressam gerçek bir ressamdır. diyerek sözlerini tamamladı."}
+{"text":"Blogda Londra'daki film setlerinden, Poe'nun gizemli öykülerinden, The Sense of an Ending'ten ve Boit Kızları'ndan bahsetmediğim bir haftanın daha sonuna geldik. Bugün de kolaya kaçayım ve bu hafta dikkatimi çeken linkleri paylaşayım isterim. Buna da bak: Holden Caulfield'ın peynirli sandviçi nasıl görünüyordu? Peki Oliver Twist'in bir lokması için yalvardığı yetim yemeği nasıl bir şeydi sizce? Dinah Fried işte bunlara kafayı takmış ve sonuçta ortaya Fictitious Dishes çıkmış. Oku: Yılın yarısı geçmişken Flavorwirecılar 2012 kitaplarını değerlendirmiş. Bu haftasonu çekinmeden eğlenin, çünkü no one looks stupid, when they're having fun. Hepinize iyi haftasonları."}
+{"text":"Birkaç hafta önce Robinson Crusoe 389'a girdiğimde çok tuhaf bir şeyle karşılaştım. Hemen kapının önündeki yeni çıkan kitaplar masasında yıllardır kitabevinin stoğunda bulunduğunu bildiğim üç adet John Singer Sargent kitabı duruyordu. Heyecanla yanlarına yaklaştım. Kitapları açıp sayfalarını yavaş yavaş çevirmeye başladım. Sanırım esas maksadım onların hala her zamanki gibi sadece bana ait olduğuna ikna olmaktı. Bu sırada kitabevinin diğer köşesinden genç ve şaşkın bir yüz, bedeniylen birlikte bana doğru ilerlemeye başladı. Öğrenci olduğunu düşündüğüm bu çocuk merak ve hayret dolu bakışlarıma aynı şekilde karşılık verdi. Öylesi kısa bir andı ki içine ne kadar çok düşünce sığdırdığıma inanamıyorum. Kapıdan çıkarken dönüp bir kez daha kitaplara ve çocuğa baktım. Umarım derdimi anlatabilmişimdir. Yoksa çok üzülürüm. ikisi de ben değildim, olabilirdim pekala; .. yazı 2010 tarihli, sizi keşfedişim 2012, Sargent külliyatı birazdaha eski kütüphanemde, ama okusam yine de giderdim o parçaları ülkemde görmeye. Teşekkür ederim, ben de blogumda The Blind Musicians çalışmasından bahsettim, zevkle. Evet okudum. Blogunuzda glokomla ilgili de pek çok yazı var gördüğüm kadarıyla. Tıp konusunda bilgili bir insan sayılmam ama ilginizi çekebileceğini zannettiğim bazı Edvard Munch tabloları var. Büyük ihtimalle biliyorsunuzdur Munch da ciddi bir göz rahatsızlığı geçirmiş. Bu sırada dünyayı nasıl gördüğünü şöyle tablolar yaparak bizlerle paylaşmış: 1, 2. Bu da retinasının tablosu: 3. Bunu bilmiyordum, inceleyip bir yazı hazırlayayım, teşekkür ederim."}
+{"text":"Aşağıda resimlerini göreceğiniz Jeanne Lemer/Lemaire olarak da tanınan kadının bilinen ismi Jeanne Duval. On dokuzuncu yüzyıl Paris'inin önemli figürlerinden biri. Kendisi Haitili bir dansçı ve aktris. Duval'in ünlü olmasının en önemli sebebi ise Charles Baudelaire'in ilham perisi ve metresi olması. Yazılanlara göre çiftin ilişkisi yirmi seneden uzun sürmüş. Baudelaire, Duval'e Venus Noire ve gözde metresim diye sesleniyormuş. Duval ile ilgili çok fazla bilgi yok. Olanlar ise çoğunlukla Fransızca. İşte bu yüzden size Google Translate'in Fransızca-İngilizce çevirisinden sıkılmadığım süre boyunca okuduklarımı anlatacağım. Yukarıdaki iki karakalem çalışma da Baudelaire'e ait. Şairin metresine Siyah Venüs diye isim takmasından, çizdiği resimlerinden ve Nadar'ın Duval'in oynadığı bir vodvilden sonra aldığı notlardan anladığım kadarıyla kendisi bildiğimiz siyahi bir insanmış. Nadar notlarında ayrıca dansçının büyük göğüslerinden de uzun uzun bahsetmiş. Duval'in göğüs boyutlarının bu yazının konusuyla bir ilgisi olmadığından biz bu ayrıntıyı es geçebiliriz. Bu noktada konu biraz ilginçleşiyor. Baudelaire'in sevgili arkadaşı Manet de Duval'in bir portresini yapmış. Tablonun ismi sizi çok şaşırtacak: Baudelaire'in Metresi Jeanne Duval Uzanırken. Bu eserle ilgili Duval'in Neş'e Erdok tarzı devasa elleri dışındaki en acayip şey Manet'nin siyahi kadını soluk renkli bir beyaz olarak çizmesi. Manet'nin bu yaptığının sebebini çok merak ediyorum. Kendisinin siyahileri çekinmeden ve üstelik de büyük başarıyla çizdiğini bildiğimden kendi kendime neden? neden? diye sorup duruyorum. Bu tabloda sağ tarafta ressamı ve çizdiği tabloyu izleyen burjuva çiftin arkasında kalan, bir şeyler okumaya dalmış beyefendi size tanıdık geldi mi? Gelmeyenler için söylüyorum, o kişi Charles Baudelaire'in ta kendisi. Tabloya yakından baktığınızda fark ediyorsunuz ki zengin çiftle şair arasında sadece gölgesi kalmış bir figür var. Dikkatle incelerseniz sonrasında ressam tarafından silinmiş bu figürün Jeanne Duval olduğunu anlıyorsunuz. Peki, Courbet, Duval'i neden tablosundan çıkardı acaba? Eseriyle ilgili sanatsal bir kaygı mı yoksa dostu Baudelaire'in ricası mı? Baudelaire niye böyle bir şey rica etsin? İşte bunlar hep sorular, sorunlar. Olaylar çok karışık. Anlamak zor. 160 sene sonra anlamaya çalışmak daha da zor. İşte zaman makinası tam da bu tip durumlar için gerekli! hüzünlü bir sen bana bakmıyorken örneği."}
+{"text":"Bu seferki Paris gezisinin fon müziği Where do you go to my lovely? olduğundan, Anderson'un, The Darjeeling Limited'ının prelude kısa filmi Hotel Chevalier'de manzarasını kullandığı oteli bulmak konusunda tuhaf bir arzu içine girdik. Gerçek isminin Hotel Raphael olduğunu bildiğimizden ufak bir indeks taraması ile otelin adresini ele geçirdik ve bir sabah kendisini ziyaret ettik. Oda dolu olduğundan içini göremedim ve fakat o güzel balkona ve balkonun görüş açısına dışarıdan bakıp evet bu dedikten sonra fotoğrafladım. Beğendiğim şeylerin birbirleriyle ilişkilerini fark etmek hoşuma gider. Sanırım bu yüzden The Darjeeling Limited'ın gerçek afişini değil ama Portman hayranlarının oluşturduğu, Portman'ı yirmibirinci yüzyıl Olympia'sına dönüştüğü sahte afişini sevdiğimi itiraf etmek zorundayım. Böyle. Fotoğraf/Afişi buradan ve buradan bilgilendirme amaçlı aldım. Telif hakkı film yapımcılarına ve afişi tasarlayana aittir."}
+{"text":"Geçen hafta, Paris is always a good idea diyerek şehri ziyaret ettim. Daha önce hiç bu mevsimde gitmemiştim. Mayıs Paris'inin hem çok iyi yanları hem de bazı kötü yanları var. Şehrin bahçelerinin çiçeklenmesi, gün ışığından daha uzun süre yararlanma, lavanta kokuları ve mevsimin güzelliğinin getirdiği diğer etkiler harikulade. Ama maalesef Paris çok kalabalık. Galiba tahmin ettiğimden daha fazla sayıda ölü iyi Amerikalı varmış ve her iyi Amerikalı gibi ölünce Paris'e gitmişler. Gerçek bir sosyal medya özürlüsü olarak bir süre önce bu blog için bir twitter hesabı aldım. Başlarda güncelleme ile ilgili problemler yaşadım ama Paris gezisini bir fırsat olarak görüp düzenli güncellemelere başladım. Yeni yazılardan haberdar olmak ve mini bilgi/haber/düşüncelerimi duymak ya da fotoğraflarımı izlemek isterseniz @guzelonlublog'u takip edebilirsiniz. Paris'le ilgili daha fazlası da bu hesapta mevcut. Bu Paris gezimin teması Paris'te turist olmaktı. Bazı arkadaşlarım dalga geçtiler ama söylemekten çekinmiyorum: Eyfel'e bile çıktım. Bir sabah ise Versailles Sarayı'na gittim. Bugünkü yazımı orada çektiğim mavi Versailles gökyüzü ile bitirmek istiyorum. Senelerdir göğe bakmadığımı dehşetle fark ettiğim o günden sonra gökyüzüne bakma konusunda bir takıntım oluştu. Hele de böyle güzelse saatlerce gözlerimi yukarı dikebilirim. Madem artık sosyal medyada varım, o zaman fotoğraf hakkında şu önemli açıklamayı yapmadan yazıyı sonlandırmayayım: #nofilter. Benim de hedefim Ekim'de Paris. Bağ gezmeyi planlıyorum. Fotoğrafları görünce motivasyonum perçinlendi. Harika bir plan. Şimdiden iyi eğlenceler dilerim."}
+{"text":"12.10.2014 Zorunlu Güncelleme: Aşağıdaki satırları 2012'de yazdım. Bu yazının ardından bazı arkadaşlarım diğer şehirlerdeki kitabevleriyle ilgili de benzer listeler hazırlamamı istediler. Ancak bu istekleri reddettim çünkü bir kitabevinin ne kadar daha yerinde kalabileceğini bilmediğimiz günler yaşıyoruz ve ben böyle bir yazının sürekliliği için çok az şehre güveniyorum. Paris bu şehirlerden biriydi. Aradan geçen seneler bana yanıldığımı gösterdi. İlk olarak boşluğu hissedilen Village Voice, ardından Tea and Tattered Pages kapandı. Bu seferki Paris ziyaretimde ise The Red Wheelbarrow'un yerinde olmadığını görüp üzüldüm. Ayrıca San Francisco Book Co. şu an için yerinde durmasına rağmen fotoğraflarında görebileceğiniz tabelasının indirilmiş olması o kitabevi için de tehlikeli çanlarının çaldığının bir göstergesi. Her şeye rağmen bu yazıyı kaldırmayacağım. Artık faydalı olmasından ziyade nostaljik değer taşıyor. Galignani, Shakespeare and Co., WH Smith ve San Francisco Book Co.'ya uzun ömürler diliyorum. Rotamızın ilk durağı sahibi yaşlı bir İngiliz hanım olan Tea and Tattered Pages idi. İkinci el kitaplar satılan bu iki katlı mahalle kitapçısının bir diğer ortağı ise kocaman gözlü, gürbüz ve miskin sarman kediydi. Giriş katını kurgu romanlara ayırmış mekanın alt katı ise bilimkurgulara ev sahipliği yapıyor. Gene giriş katının iç tarafında ise bir çay odası var. Tea and Tattered Pages'in stokları sadece ikinci el sattıkları için Paris'te yaşayanların okuduktan sonra evlerinde tutmamaya karar verdikleri eserlerden oluşuyor. Ama bilirsiniz böyle yerlerde nasıl bir sürprizle karşılaşacağınız hiç belli olmaz. Duroc metro durağından Rue de Sevres üzerinde inerseniz bu caddeyi dik kesen ilk sokak olan rue Mayet üzerinde 24 numarada yer alan kitabevinin samimi ortamını duvarlarına astıkları our books are cheap, please don't steal from us cümlesinden bile anlayabiliriz. Tea and Tattered Pages'ten sonra St. Germain yakınlarındaki Rue Princesse 6 numarada konuşlanmış olan Village Voice'i ziyaret ettik. Bana kalırsa Village Voice uğramaktan zevk alınan derli toplu ve düzenli kitabevlerinin Paris'teki en önemli örneği. Yeni çıkanlar masasının zenginliği, dükkanda aradığınız her şeyi bulma ihtimalinizin düşüklüğünü kabul edilir kılıyor. Özellikle dükkanın bir köşesini kaplayan bilimkurgu bölümünde daha önce karşılaşmadığım şıklıkta kitaplar gördüm. Village Voice'ten çıkıp San Francisco Book Co.'ya doğru yürümenin en güzel yanı yolunuzun üzerinde Pierre Herme'nin olması. Benim tavsiyem kararsız ve şaşkın Uzakdoğulu turistlerin bile çirkinleştiremediği tek yer olan mağazadan makaronlarınızı alıp hemen köşedeki Saint-Sulpice Kilisesi'nin bahçesinde küçük bir piknik yapmanız ve makaronlarınızı afiyetle yerken bu mutluluğu size benim önerdiğimi unutmamanız. Pierre Herme Rue Bonaparte üzerinde 72 numarada. Fotoğraflarına bir kere daha bakınca San Francisco Book Co.'nun enikonu güzel bir yer olduğunu düşündüm. Burası da çoğunlukla ikinci el kitaplar satıyor. Kitabeviyle ilgili suçluluk duyduğum iki konu var: Birincisi sağdaki fotoğrafta tam ortadaki kapıya asılmış Baskan Yayınları Bilimkurgu Serisi'ne benzeyen ikinci el kitaplardan bir tane bile satın almamış olmam. İkincisi ziyaret ettiğimiz günün gecesinde defterime yorum olarak ortam şen! yazmam. 17 Rue Monsieur le Prince üzerindeki San Francisco Book Co.'yu bir kere daha ziyaret edip hakkını vereceğime söz veriyorum. Bir sonraki durağımız her ne kadar içinde dolaşmak için iki boyutlu olmanız gerekse ve aradığınız bir kitabı kendi kendinize bulma olasılığınız %23,2 civarında olsa da pek sevdiğim The Abbey Bookshop idi. Turistlerle dolu kalabalık bir bölgede olması bile dükkanı gözümde çirkinleştiremiyor. Yardımsever Kanadalı bir sahibi olan dükkanda hem sıfır hem de ikinci el kitaplar bulabiliyorsunuz. Adresi ise 29 Rue de la Parcheminerie. Bana kalırsa WHSmith'in ağabeyi Galignani'nin yanında esamesi bile okunmaz. Yine de senelerdir varlığını sürdürebilen bu kitapçıyı da ziyaret ettik. Türkiye'deki kitabevi zincirlerini anımsatan havasından sıkıldığım WHSmith'te Tilda Swinton'ın kapak olduğu Orlando ile karşılaştım. Swinton ne kadar gençmiş değil mi? Senelerin bu kadar çabuk geçtiğini bazen fark etmiyorum. WH Smith 248 rue de Rivoli'de. Shakespeare and Co. demişken geçen Aralık ayında mekanın son sahibi George Whitman'ın ölüm haberini okudum. Kimseye söylemeyin ama kendisine yıllar yıllar öncesinden kalma dört euro borcumun üstüne yatmaya karar verdim. Umarım mirasçıları peşime düşmez. İlgilenenler için aşağıdaki haritanın da faydalı olacağını düşünüyorum. Bu haritayla da yazımı bitirmek niyetindeyim. Bana kalırsa benim için dileyebileceğiniz en güzel şeylerden biri günlerce gezebileceğim güzellikte ve sayıda kitabevi olan bir şehirde yaşamam olabilir. Ben size veda ederken siz de gözlerinizi kapatıp bunu dileyin. Sevgililerle. Ben de kitapçıları, daha da çok kütüphaneleri severim. 9 ülke gezdim hepsinde de kitapçılara uğradım. Ama Paris'e gitmedim, gidersem buraya tekrar bakar, not alırım :) Yalnız Shakespear & Co. gerçekten çok meşhur. Orayı birkaç yerde daha okudum. Bir de aşağıdaki siteyi çok beğeniyorum. http://www. bookstoreguide. org/ Burada dünyanın her tarafından çok güzel kitapçılar var. kitapçı deyince aklıma geldi, kadıköy'de robinson tarzı bir yer açılsa tutar. düşün bunu. Sonrasında meydanı, Rue de la Huchette'i hızla aşarım. Saparsam bir tek ara sıra, Rue de la Parcheminerie'ye saptığım olur Orada Kanadalılar'ın işlettiği sevimsiz bir kitabevi vardır. e. b. Bu yazıdan bir buçuk yıl sonra ben de Paris'e gittim ve buradaki dört kitapçıyı ziyaret edebildim. Tea and Tattered ve bir kitapçı daha kapanmış. Bazen ben de sadece böyle şeyler yapmak için Paris'e gitmek istiyorum. Village Voice kapandı maalesef :( Sahibi Odile Hellier Amazon'a ve e-book'lara karşı mücadele edemeyeceğini açıklayarak geçen yaz kitabevini kapattı. Anladığım kadarıyla Fransızca satan kitabevlerinde de durum parlak olmadığından Fransızlar geçenlerde bir koruma yasası çıkarttılar. Bir kitap, yayınevlerinin açıkladığı fiyatın en fazla %5 indirim yapılarak satılabilecek ve online satıcılar kargo ücretsiz diyerek satış yapamayacaklar. Bana uzun vadede çok işe yarayacak gibi gelmiyor ama bakalım, göreceğiz. Umarım diğerleri uzun süre yerlerinde kalırlar. Fransızca öğrenmek çok iyi fikir bence de. :) Sevgiler."}
+{"text":"Yazıya biraz kendimden bahsederek başlamak istiyorum. Bu Güzelonlu'da sık yaptığım bir şey değil. Ama size söz veriyorum konuyu kısa sürede önce Pierre Bonnard Bey'e ve hemen ardından baş karakterimiz Marthe Bonnard'a getireceğim. Ben Pierre Bonnard'ı çok severim Bir Bonnard eseri gördüğüm zaman müthiş heyecanlanırım. Bonnard'ın dönemdaşları Edouard Vuillard ve hele de Felix Vallotton'a da bayılırım. Tahmin edebileceğiniz gibi arkadaşlarım bu zevki ve heyecanı benimle paylaşmazlar. Hor ya da küçük görüyorlar demiyorum ama kendi kelimeleriyle açıklayacak olursam bu isimler onlarda yeterli heyecanı yaratmıyormuş. Orsay'de Pierre Bonnard Sergisi varmış. Gidelim mi? diye sorarım mesela. Cevap Bonnard için o kalabalığa mı girilir? olur. Karma bir sergide Bonnard'la karşılaştığımızda Rothko'lara ya da Bacon'a doğru koşmaya başlarlar. Orsay'e son gidişimizde ben bir yukarı çıkıp Nabis odasına da bakacağım dediğimde iyi hadi sen bak gel, biz seni burada bekliyoruz. diye cevap verdiler. Bir çocuğa sabreder gibi sabrediyorlar bana. Bir çocuğu oyalar gibi oyalıyorlar beni. İnanılmaz. Bonnard'ın gözlerinde yıldızlaştığı tek yer Magyar Nemzeti'de açılan Rippl-Ronai ve Maillol Sergisiydi. Muhteşem bir heykeltıraş olan Maillol'un iyi bir ressam olamaması, ailesinde kendisinden beter ressamların bulunması ve Rippl-Ronai'nin bizimkiler üzerinde Bonnard'dan bile daha az etkili olmasıydı bu yıldızlaşmanın sebebi. Keşke o mutlu anlarımızın fotoğrafını çekip sizinle paylaşabilseydim. Pierre Bonnard'lar ve biz. Biz ve Pierre Bonnard'lar. Bu mümkün olmadı çünkü fotoğraf çekmek için bilet parasının üzerine ekstra ödeme yapmak zorunda olduğunuz Magyar Nemzeti'de fotoğraf çekmek yasaktı. Üstelik paranızı geri istediğinizde iade yapmayacaklarını çok sert bir şekilde ifade ediyorlardı. Marthe, biraz daha dayan. Bir sonraki paragrafta konuyu sana getiriyorum. Bonnard 1899 1900 yıllarında Montval'de kiraladıkları evin yatak odasında ve bahçesinde eşi Marthe'nin fotoğraflarını çekmiş ve bu fotoğrafları çeşitli eserlerinde kaynak olarak kullanmış. Yazının sonundaki slayt'larda bazılarını görebileceğiniz bu fotoğraflar bana bu yazıyı yazmak ve Marthe ile Pierre'in hikayesini anlatmak istetecek kadar güzel. Anlatılanlara göre Pierre ve Marthe 1893 yılında Paris'te tanışmışlar. Pierre 26, Marthe 16 yaşındaymış. Kısa süre önce köyünü terk edip Paris'e yerleşen Marthe bir çiçekçide çalışıyormuş. Birbirlerine aşık olmuşlar ve aşkları Marthe'nin 1942 yılındaki ölümüne dek sürmüş. Ancak bu aşkta bazı sorunlar da varmış. Bonnard'ın ailesi ve arkadaşları daha alt bir sınıftan gelen Marthe'yi kabullenememişler. Belki de bu yüzden tanışmalarından 37 yıl sonra evlenmişler. Evlendiklerini de uzun süre pek çok kişiye söylemeyip sır olarak saklamışlar. Bonnard'ın başka kadınlarla ilişki yaşadığı biliniyor ama Marthe'yi hiçbir zaman terk etmemiş. Çektiği Marthe fotoğrafları Bonnard'a çizimlerini yaptığı Paul Verlaine kitabı Parallelement için de ilham kaynağı olmuş. Evlendikten sonra psikolojik sorunlar yaşamaya başlayan ve hipokondriya olan Marthe sık sık küvette banyo yaparmış. Bonnard bu anları da ölümsüzleştirmiş. öyle galiba ama değiştiremeyeceğim. slider'ı çok zor çalıştırdım. bozarım diye korkuyorum. Küvetin içinde yattığı tablo Frankfurt'taki sergide odanın kapısından şöyle bir gözüküp yüreğimden çarptı beni!"}
+{"text":"Son dönemde Küçük Prens ile ilgili kendimi çok baskı altında hissediyorum. Tanıdığım ya da tanımadığım pek çok insandan Küçük Prens'in çocukluklarından itibaren kendilerini ne kadar etkilediğini duydum/okudum. Bir süredir küçük prens kadını diye bir kavramın varolduğuna kesinlikle inanıyorum. İşin benim adıma ilginç tarafı ise şu: Ben bu kitabı hiç okumadım. Daha da ilginci ise şu: Bu kitabı okumak için hiçbir zaman bir istek duymadım. Hayatta küçük prens kadınlarına karşı bir cevabım olmadığını düşünmeyin, lütfen. Muzaffer İzgü ve çocukluğumda içinden çıkmadığım halk kütüphanesi sağolsun. Bence ben bir Ökkeş kadınıyım. Bu-baa! Elbette ki bir Ökkeş kadını olmam Küçük Prens ürünlerindeki küçük göndermeleri yakalamama engel değil. Aksine, gerçek bir Ökkeş kadını gibi güç, performans, kapasite ve dikkate sahibim. Bundan olsa gerek geçenlerde karıştırdığım Küçük Prens kitabındaki bu ufaklığı da kaçırmadım. Ökkeş'in yeni baskılarına deniz kenarında duran keşiş gibi giyinmiş kahramanımızın uzaktan çizilmiş bir resminin eklenmesi konusundaki çalışmalarım tüm hızıyla sürüyor. Ben küçük prens kadını olmak için Küçük Prens okumak gerekmediğini hatırlatmak istedim. Üstelik aynı zamanda hem küçük prens kadını hem de ökkeş kadını olunabilir diye düşünüyorum. Emre, hikayeyi bildiğini sanıyorum: Ucunda bir cüce olan kolye taktığımı sanırken Deniz onun bir cüce değil; küçük prens olduğunu söyledi bana. Ve açıkçası kolyemi ucundakini bir cüce sanırken daha çok seviyordum. Sanırım Ökkeş büyüdüm, Ökkeş kalacağım. ökkeş gerçek bir kahramandı. neden sonra bitti."}
+{"text":"Çoğu Susam Sokağı karakterinin yer aldığı bölümde, Minik Kuş, arkadaşı Snuffy'le buluşmak için müzeye gider. Diğer karakterler de Minik Kuş'un yanındadır. Fakat kahramanlarımız müzeye ulaştığında kapanış saati de gelmiştir. Minik Kuş, Snuffy'i bulma konusunda o kadar hırslıdır ki ortadan kaybolur. Diğerleri kuşu gruplar halinde aramaya başlarlar. Bu sırada müzenin kapıları kapatılır ve kahramanlarımız Met'te kilitli kalarak geceyi orada geçirirler. Minik Kuş, antik Mısır bölümünde maceralar yaşarken; Edi ve Büdü, Emanuel Gottlieb Leutze'nin Washington Delaware'i Geçerken isimli tablosunu inceleyip kendilerince ciddi yorumlarda bulunurlar. Kırpık, antik Yunan heykellerini çok beğenip onlara şarkılar yazar. Bölümün açık ara en komik macerasını ise Kurabiye Canavarı ve bizde Hakan Abi'ye tekabül ettiğine inandığım arkadaşı yaşar. Kurabiye Canavarı elinde Yemek Sanatı broşürleriyle dolaşmaktadır ve gördüğü her yemek tablosunda ağzının suları akar. Artık tek bir amacı vardır: içinde yemek olan natürmortları yemek! Aşağıdaki hazırladığım hareketli resimler umarım sizlere Kurabiye Canavarı'nın yemek hevesini biraz anlatabilir. Canavar, Philippe Rousseau'nun Jambonlu Natürmort'u önünde bir kere daha çıldırır. Resmi yiyemeyeceği ortaya çıkınca acısından Resimleri Yemeyin isimli bir şarkı patlatır. Aşağıda bu şarkıyı dinleyebilirsiniz. Bu harika Susam Sokağı bölümünden bugüne kadar haberim olmadığı için o kadar üzüldüm ki sizlerle vakit kaybetmeden paylaşmak istedim. Eğer siz de benim kadar beğendiyseniz tümünü Youtube üzerinden izleyebilirsiniz. Yazıyı burada bitirirken sizlerle bir veda konuşması yapmak istiyorum. Çünkü bu paylaşımımdan sonra bazı insanlar Youtube'da fazla takıldığıma karar verip uzun bir süre Internet'e girmemi yasaklayacaklar ve dahası beni odama kitleyecekler. Veda konuşmam şöyle olsun madem: Zevkti, elveda!. Hareketli resimleri bile ne kadar şirin, kim bilir bu bölüm ne güzeldir! Sabahın bu vakti okuduğum yazınız içimi aydınlattı, içten teşekkürlerimi iletirim. Ülke gündemi o kadar can sıkıcı ki hayatta böyle şirin şeyler olduğunu unutuyorum. Akşama izleyeceğim bu bölümü. Sizinle müze ve müzede geçen film sevginizi paylaşıyorum. Benim de aklıma Museum Hours filmi geldi. Viyana Kunsthistorisches Museum'da geçiyor. İzlemiş miysiniz? izlemediyseniz tavsiye ederim. Evet bu filmi izlemiştim. Viyana Sanat Tarihi Müzesi'ne çok eskiden gitmiştim. Bu filmi gördüğümde bütün günümü orada geçirme isteğiyle dolmuştum. Geçen yaz 1.5 saat gibi kısa bir süre uğrayabildim sonunda ve çok mutlu oldum. Ben de size Thomas Bernhard'ın Eski Ustalar'ını tavsiye ediyorum o zaman. Kitap çoğunlukla bu müzede geçiyor. Gündemden uzaklaşmak için burada yazmak benim için çok iyi oluyor. Sizin de benzer şeyler hissettiğinize ayrıca çok sevindim. Sevgiler. Filmi sinemada izlemeniz çok ilginçmiş, şanslıymışsınız. Böyle filmleri sinemada izleyebilmek emek istiyor. Viyana Sanat Tarihi Müzesi ne kadar büyüleyici değil mi? Ben ilk kez üç ay önce gittim. Yakın bir zaman önce gördüğüm için ne hissettiğimi iyi hatırlıyorum. Sizin eski yazılarınızdan birinde vardı; müzedeki koltuklara oturan hatta koltuklarda uyuyan insanların fotoğrafları. O durum Viyana müzelerine tam uyuyor. Thomas Bernhard'ın Eski Ustalar'ını okumuştum ben de. Hatta blog'da şu şekilde alıntı yapmıştım. Tekrar hatırlamak iyi oldu sayenizde. Louvre'u ya da Londra Ulusal Galerisi'ni çok severim ama oralar sanki turistler gelsin diye varlar. Oysa Alman müzeleri sen gitsen de gitmesen de hep varolacak gibiler. O sessizliği, o eski kokusunu en çok da odaların boş olmasını seviyorum. Viyana Sanat Tarihi Müzesi de böyle. Berlin'deki Gemaldegalerie mesela. Şimdiki hedefim Kunsthalle Hamburg :) Caspar David'e doyacağım. Goyasız bir sanat tarihi müzesi olmaz yorumu tam Bernhard'lıkmış, muhalif! Ben unutmuşum bu kısmı. Ara ara eskiden okuduğum kitaplara dönmem gerekiyor. Paris'e ve Londra'ya henüz gitmedim ancak oradaki müzeler ile ilgili yorumunuzu anlayabiliyorum sanırım. En azından şöyle diyeyim, Alman/Avusturya müzeleri inanılmaz cool. herhalde kimse onlar kadar cool olamaz! :) Bu arada Berlin'in Modern Sanat Galerisi de çok güzel değil mi? Hem seçki olarak hem de binanın mimari yapısı olarak. Bizdeki tarihi ya da modern mimarı örneklerinin de bu şekilde değerlendirilmesini isterdim. Hamburg'a yolum düşmüştü ancak Caspar David'den şu anda haberim oldu. Sizden yeni bir şey daha öğrendim! Keşke vaktinde haberim olsaydı diyeceğim ama artık bir sonraki seyahatime diyeyim. Berlin'deki Modern Sanat Galerisi'nin hem binası hem koleksiyonu hoşuma gitmişti benim de. Bu şehirlere hep kışın gidiyorum, modern sanat galerisi deyince aklıma giderken ne kadar üşüdüğüm geldi. Daha önce Hamburg'da iki gün kaldım. Ama hayatımda gördüğüm en yoğun kar bu şehirdeydi. On metre öteni göremediğin tipide bir süre dolaşmak için çabaladım. Gerçekten çabaladım ama sonra Bahar, sen ne için uğraşıyorsun? diyerek kendimi kafe ve barlara vermiştim. Bu sefer yazın gideceğim!"}
+{"text":"Sosyal medya kullanımının hayatıma en önemli etkisi sanatçıların doğum ve ölüm tarihlerini günü gününe takip etmeye başlatması oldu. Bu durum çoğunlukla komiğime gitse de kendimi kaptırdığım zamanlar oluyor. Tıpkı bu hafta Twitter'da Edward Hopper'ın doğum günü olduğunu okuduğumda olduğu gibi. Hopper kişisel tarihim için önemli bir insan. Çünkü ergenliğimde sevip de sevmeye devam ettiğim ve dahası sevdiğim için küçük utançlar duymadığım nadir sanatçılardan. Bu hafta hakkında bu kadar düşünüp türlü türlü tweetler atınca ressamın doğum günü için blog'da da ufak bir kutlama yapmanın harika bir fikir olduğuna karar verdim. Konu Edward Hopper olunca birçok şey anlatabilirim. Ama yakın zaman önce çok sevdiğim biri aşağıda sizlerle paylaşacağım resimlerden birini bana gönderdiğinden olsa gerek aklıma ilk gelen ressamın 1952 yılında yaptığı Morning Sun isimli tablosu oldu. Ressamın bu tablosunda da -diğer tablolarının çoğunda olduğu gibi- 43 sene birbirlerine severek ve döverek evli kaldığı eşi Jo Hopper poz vermiş. Eminim siz de görmüşsünüzdür, ortalıkta Hopper'ın tablolarından özellikle de Gece Kuşları'ndan esinlenerek yaratılmış pek çok resim dolaşır. Nighthawks kadar popüler olmasa da Morning Sun da bazı çalışmaları etkilemiş. Süper gizli ve sürpriz Hopper kutlamamız için bunlardan beş tanesini seçtim. Bu çalışmalardan ilki fotoğrafçı Richard Tuschman'ın yakın zamanda hakkında çok konuşulan serisi Hopper Meditations'ın içinde yer alan bir yeniden canlandırma. Sabah Güneşi, serinin fotoğrafları arasında diğerlerine göre daha az teatral olması sebebiyle en sevdiğim. Mevzu Sabah Güneşi olunca mükemmel estetik, meh film Bright Star'ı anmamak olmaz. Daha önce anmıştın diyebilirsiniz ama filmin bu sahnesi benzerlerinin yanında yer almalı bana kalırsa. John Singer Sargent, Vermeer ve Hopper gibi pek çok sanatçının eserlerini yeniden yorumlayan, zaman zaman da harmanlayan ressam George Deem, 1995 yılında, Edward ve tablonun modeli Jo Hopper'ı Sabah Güneşi'ni anımsatan bir şekilde resmetmiş. Deem'in bu eserinin adı Edward and Jo Hopper Excursion into Philosophy. 15 yıl oldu, Gasçalışma masamın karşısındaki duvarda asılı. İşten bunaldığımda benzinimi alır hayallere dalarım. Route 6, Eastham'de ilerlerim, Sun in an empty room daki odama yerleşirim. Yalnızlık başlar."}
+{"text":"1874 yılında Baron d'Erlanger'in emriyle Goya'nın Sağırın Beşi olarak bilinen yuvasının duvarlarına çizdiği Kara Resimler bu duvarlardan sökülerek tuvallere yerleştirildi. Bu resimlerden biri olan Oğlunu Yiyen Satürn tuvallere geçiş sırasında restorasyondan sorumlu olan Martin Cubells'in ufak bir müdahalesiyle karşı karşıya kaldı. Cubells, halkın tepkisini çekmemek ve terbiyeyi korumak adına yarı erekte durumdaki Satürn'ün cinsel organının renk tonunu koyultarak organı görünmez hale getirdi. Cubells'in sanattan rahatsız olabilmesini bir kenara bırakmaya hazırım, nitekim bu sık sık gördüğümüz bir durum. Ama çocuğunu vahşice yemekte olan yamyam baba betimlemesi üzerinde çalışan bu adamın gördükleri karşısında sadece babanın penisinden rahatsız olması zaman zaman aklıma geliyor ve bu sansür hikayesini düpedüz tuhaf bulmaktan kendimi alamıyorum. bundan yuz kusur yil sonra restorasyondan sorumlu degil de kadin ve aileden sorumlu bir abla da, ulkede her gun 3-5 kadin burnu kesilerek, 80 kere bicaklanarak kendi cocuklarinin onunde falan oldurulurken dizilerdeki sevisme sahnelerinden irite oldu. Cidden tuhaf insanlar. not: her konunun altinda ulke sorunlarindan bahseden insan oldum su an. evet yaptim bunu. Öte yandan haklısın Pınar. Çok benzer acayiplikleri her gün yaşıyoruz. Aslına bakacak olursan yazıyı ve en kötüsü bu restorasyon işi bugün yapılacak olsa Cubells gibi düşünüp davranacak bir adama çatılmayacağına emin olamamam diye bitirecektim ama fazla umutsuz olmayayım diye kendimi sansürledim. tanri eti yemek hristiyanlik'ta her pazar yapilan bir eylem. bir de bu acidan bakilabilir. Benim bildiğim hikaye, Satürn'ün oğullarını doğar doğmaz kendisinin yerine geçmemeleri için yediği üzerine. Kesin olmamakla birlikte Goya'nın bu resminde o dönemde İspanyol sarayı koleksiyonunda olan şuradaki Rubens tablosundan esinlendiğine inanılıyor. Yarattığı şey o kadar eşsiz ki tüm bu esinlenme sırasında kafasında hangi tilkiler geziyordu çok merak ediyorum. hristiyanlikta eucharist denen bir inanis var. isa'in son yemek'te havarilere ekmek ve sarabi bu benim kanim, bu da benim vücudum demesi, ve havarilere kendi etini yedirmesi ve kanini icirmesini kutluyorlar. kilisede ozel bir bolmede duran kutsal ekmek parcalari, inanislarina -hatta katolik dogmasina- göre rahibin ayini baslatmasiyla gercekten tanrinin etine donusuyor. o ekmek parcasinin disari cikmasi cok buyuk bir tehlike onlar icin. eski ahit'de de yeni ahit'de gecen birsey bu. yeni ahit'te isa ancak benim etimi yiyen kurtulacak diyor. kökleri ölen atalarin yasam güclerini yiyerek bir sonraki nesile getirme amacli olabilir. papua yeni gine'de kuru diye dehset bir hastalik var-mis. deli dana benzeri bu hastalik beyin dokusu yiyerek bulasiyor. bu kabile koyun beyini yemiyormus tabi. Vay. Komünyon olayını biliyordum ama neden yaptıkları konusunda hiçbir fikrim yoktu. Teşekkürler bilgi için."}
+{"text":"1945 yılında İkinci Dünya Savaşı'nın hemen ardından Jean-Paul Sartre hem duyduğu merak hem de tüm Fransızlar'ın hissettiği minnet duygusuyla Amerika Birleşik Devletleri'ni ziyaret etti. Kazın ayağının farklı olduğunu anlaması uzun sürmedi ve 1946 yılında, orada gördüğü sınıf ayrımı ve ırkçılıktan, Richard Wright'tan ve Scottsboro davası'ndan ilham alarak Saygılı Yosma'yı yazdı. 2005 yılında ben Bahar Malik, bizzat kendim oyunu izledim. Özellikle metne hayran kaldım ve Andre Gide'den elli sene kadar sonra aynı şeyi düşündüm: Bu oyun Sartre'ın başyapıtlarından biriydi. Saygılı Yosma'da, ABD'nin güney eyaletlerinden birine taşınmakta olan hayat kadını Lizzy'nin öyküsü anlatılır. Trende kendisini taciz eden dört zengin beyaz adam bu tacizin ardından iki siyahi ile kavga edip birini öldürür. Cinayeti işleyen beyaz, ünlü bir senatörün yeğeni ve nüfuzlu bir ailenin oğludur. Olayın tek şahidi Lizzy'dir ve vereceği ifadeye göre ya gerçek katil ya da zenci tutuklanacaktır. Oyunun metni kadar kurgusunun da kusursuz olduğuna inanıyorum. Oyun sonunda Lizzy, çok da şaşırmayacağımız üzere beyazların baskısına karşı koyamaz ve zengin adamı kurtarır. Siz bu gerçekçi sonu okumanızın ya da izlemenizin ardından kişiliğinize göre ya dağılırsınız ya da gidip Sartre'ın elini sıkmak ve tebrik ederim demek istersiniz. Saygılı Yosma, kişisel gündemime 2009 ortalarına doğru tekrar girdi. Biraz daha araştırma yaptığımda beni çok şaşırtan bir gerçekle karşılaştım. Oyun, Paris, New York, Chicago gibi yerlerde bu sonla sergilenmiş. Oysa Moskova'da değiştirilmiş ve Lizzy Kimse emekçi zenci kardeşimle arama giremez. Sen katil beyaz öleceksin! diyerek yalan ifade vermeyi reddeden kahraman bir Sovyet askeri olmuş. Çünkü Sovyetler Birliği'nde diğer son umutsuz ve ideolojilerine ters bulunmuş. Tam ben Sartre buna ne tepki göstermiş? diye düşünürken bir gerçekle daha karşı karşıya geldim. Oyunun Fransa'da çekilen sinema filmi versiyonunda da Lizzy doğruyu söyleyerek zengin beyaz adamın yargılanmasına sebep olmuş. Dahası filmin sonunda Lizzy ve siyahi adamın elleri yavaş yavaş birleşirken Fin yazısı ekranda görünmüş. Oh tanrım! Ne son ama. Sartre'ın tüm bunlara tepkisi son derece olumluymuş: Oyunu binlerce genç, çalışan insan izledi ve her biri büyük bir umutsuzlukla salonu terk etti. Oyunun sonunda onlara ellerinde en azından bir şeyin olduğunu göstermek istedim: Umudun demiş. Cümleyle ilgili yorum yapmadan diğer paragrafa atlıyorum. Sartre'ın edebi kaygıları olduğu kadar toplumu desteklemek gibi kaygılarının olduğunu da bilmeme rağmen tüm bu süreci bir türlü kabullenemedim. Daha anlayışlı yaklaşabilmek adına biraz daha araştırma bile yaptım. Hatta The Play out of context: transferring plays from culture to culture isimli ilgilenenlere tavsiye etmekten çekinmeyeceğim bir kitap dahi okudum. Bu kitapta ülkeden ülkeye, kültürden kültüre ya da bir dilden diğerine değişen oyunlarla ilgili kapsamlı bilgi bulabilirsiniz. Fakat tüm bu girişimlerim, Sartre'ın muhteşem oyununun sonuna kıymasını affetmemi sağlayamadı. Sanat kaygısıyla yapılan her türlü değişikliği destekleyebilirim. Örneğin, Fowles'un The Magus macerasının arkasındayım. Ama Saygılı Yosma kıyımını onaylayabilmem çok zor. Bu olayı duyduğumdan beri aklıma hep şöyle bir sahne geliyor: Beckett'in yanına iki kişi yaklaşıyor ve Beckett, bu Godot'yu Beklerken iyi oyun, hoş oyun ama Godot'nun bir türlü gelmemesi ellerinde hiçbir şey olmayan genç ve çalışan kesim üzerinde büyük bir düş kırıklığı yaratıyor. Onlara umutlarını geri vermek adına Godot hiç olmazsa final sahnesinde şöyle bir görünse. Ne dersin? diyorlar. Yazarın göstereceği tepkinin ne olacağını düşünmeyi size bırakıyorum. Sadece şunu hatırlatmak isterim: Beckett, kendisine çok karamsar yazıyorsun diyenlere cevap olarak Mutlu Günleri yazmış olan büyük bir yazardır ve bu anlattığım olay beni her zaman güldürmeyi başaran bir gerçektir. Poster görüntüsünü buradan tanıtım amaçlı aldım. Telif hakkı hazırlayana aittir. Temiz, saf bir insanmış yorumu yapabiliriz. Bazı arkadaşlarımızın süt diyebileceği cinsten."}
+{"text":"Bu blog'u takip edip aynı zamanda futbolla yakından ilgilenen insanlara biraz kırgınım. Geçen hafta tamamen profesyonel sebeplerle izlediğim bir dünya kupas�� maçı olmasa II. Carlos'un bilinmeyen özel hayatı ortaya çıkmayacaktı. Yeni kankam Carlos Piuuu'dan bahsediyorum. Müsabaka esnasında Kim bu Carlos? diye sormamın üzerine sen adamın isminin Carlos olduğunu nereden biliyorsun? cevabını alıp afallamam sonucunda tanıştığım futbolcudan. Yoksa... Yoksa olmadı sandığımız şey olmuş olabilir mi? 2000'lerde mahzun kralın torunları İspanya sınırları içinde mi dolaşıyor? Bilmiyorum, hiç bilemiyorum. Lakin kafamda kırk tilki dolaşmıyor dersem yalan olur. Size II. Carlos'tan bahsetmiş olmama rağmen Piuuu Bey'le olan alakayı fark edip de beni uyarmadığınız için biraz darılmış durumdayım. Ayrıca ismi Dünyevi Zevkler Bahçesi olan bir blog'da bu konuyu irdelemen biraz garip değil mi diyecek olursanız ödeştik der geçerim. Bunu da bilin. Şimdi bu blog yazısından kaçmanın zamanı. O zaman son kez zevk aldığımız biçimde hep beraber koşarak uzaklaşalım: Piuuu. katalan prensi pujol sakin ha kendini avusturya asilli bir kastilyaliya benzettigini duymasin. :) Dünya acayiplikler ile dolu bence b."}
+{"text":"Geçen yaz başında en sevdiğim Goya kitabının yazarı olan Avustralyalı sanat tarihçisi Robert Hughes'un bütün kitaplarını okumaya bir kere daha karar verdim. Bu, bu kararı son beş sene içinde dördüncü ya da beşinci kez verişim olduğundan, uygulamaya geçmeyi çok önemsedim ve aynı gün Hughes'un Roma'yı anlattığı adından kesinlikle anlaşılamayan Rome isimli kitabını satın aldım. Kitabı güneşli bir günde, sıcaktan ustalıkla kaçarak ulaştığım büyük ağaçlarla kaplı mahalle parkımızda okumaya başladım ve yaz boyunca okumaya devam ettim. Bu kitap, Hughes'la ilgili önyargılarımın pekişmesini de sağladı. Yazdığı makalelerdeki katılmadığım fikirlerinde bile beni gülümseten bu adamla tanışıp görüşsek çok eğlenebileceğimizi düşündüm. Hughes, bana takılmasından zevk alacağım o nadir insanlardan biriydi. Ben bu düşüncelere dalmışken, yan tarafımda oturan Amerikalı kız panikle çantasının çalındığını fark etti. O kadar üzgün ve çaresizdi ki Lütfen üzülme. Bu meydanda bir çantanın çalınmasından çok daha korkunç suçlar işlendi. demeye cesaret edemedim. Ben edemedim ama biliyordum ki Hughes olsaydı ederdi. Son olarak, Londra'da açılan Damien Hirst sergisini ziyaret ettiğimde aklımda yine Hughes vardı. Hirst hakkında Böylesine az yetenek ve bu kadar çok paranın birlikte ortaya çıkarttıklarına inanamıyorum ve Bir koleksiyonda Hirst'ün varlığı, zevk yoksunluğunun mutlak bir işaretidir gibi yorumları olan yazarla sergiyi dolaşmanın nasıl bir şey olacağını hayal etmeye çalıştım. En büyük sürpriz ise sergi sebebiyle açılmış dükkandaydı. Tüm o Hirst hediyelik eşyaları ve kitaplarının ortasına Hughes'un meşhur kitabı The Shock of the New'inin yerleştirilmesi bence İngiliz mizahına nefis bir örnek olmuştu. Bunu komik bulan başkaları da var mı diye çevreme bakındım ama göremedim. Hughes ile arkadaş olmuş olsak o anda onu aramak ne kadar zevkli olacaktı. Yaz sonunda, mevsimi ne kadar da Robert Hughes dolu geçirdiğimi düşünmem bana yazarın yeni işler yapıp yapmadığını merak ettirdi. Internet'ten adını arattığımda çok ama çok üzücü bir haberle karşılaştım. Hughes, 6 Ağustos'ta uzun süredir boğuştuğu ölüme yenik düşmüştü. Beni birazcık tanıyanlar, ölenlerin ardından durumu kişiselleştirerek gereksiz pay çıkaran insanlardan hoşlanmadığımı da bilirler. Ama yine de ben günlerimi bu kadar Hughes ile dolu, hayal dünyamda onunla şakalaşıp eğlenerek geçirirken, onun ölüyor olduğunu düşünmekten kendimi alamıyorum."}
+{"text":"Robert Doisneau nüktedan fotoğraflarıyla tanınan Fransız bir fotoğrafçı. Kendisi Le baiser de l'Hotel de Ville (Nazlı yare Hotel de Ville'de bir öpücük kondurdum, 60 yıldır konuşuluyor) isimli fotoğrafıyla hem dünya çapında hem de İstanbul'un bilumum kafe ve restoranlarında tanınan bir isim. Yukarıdaki fotoğrafta sağdaki adam Bob Giraud. Dönemin tanınmış gazeteci/şairlerinden biri. Doisneau'nun yakın arkadaşı olan Giraud, Galerie Romi'de çalışıyormuş. Soldaki afili beyin kim olduğunu bilmiyorum. Keza köpeğin de. Doisneau bu fotoğrafı 1947 yılında çekmiş. Fotoğrafçının arkadaşının çalıştığı bu antikacıda sık sık takıldığı biliniyor. Vitrinin arka tarafındaki bu takılmaları sırasında, vitrine yerleştirilen çıplak kadın tablosuna gelip geçenlerin tepkisini gören Doisneau bu insanların fotoğraflarını çekmeye başlamış. Internet'te arama yaparsanız çoğunlukla erkek modellerin olduğu fotoğrafların konu edildiği ve erkeklerin çıplak kadın figüründe nasıl da gözlerini alamadıklarını anlatan yazılarla karşılaşacaksınız. Oysa durum bu değil. Kadınlar da erkekler kadar abartılı tepkiler vermişler. Örneğin aşağıdaki hanımefendiye bir bakın, ne demek istediğimi anlayacaksınız. Gelelim erkeklerin tepkilerine. Onlarınki sayılarının fazla olması yüzünden daha çeşitli olmuş. Yıllar önce görme biçimleri ile ilgili bir ödev de kullanmıştım bu seriden bazı fotoğrafları. İncelemesi oldukça keyifli fotoğraflar açıkcası. Bu arada görmediyseniz Pera'daki Yıldız Moran sergisini de öneririm. Evet çok ilginçler değil mi? :) Benim de uzun süredir aklımdaydı. Bugünün gündemi dolayısıyla kendimi boşta hissedince blog'a da ekleyeyim dedim. Sergiye gitmedim henüz ama aklımda. Bu aralar bu tip konularda çok asosyalleştim maalesef :( Perşembe ya da Cuma 22:00'ye kadar açık oluyorlardı. O gün hangisiyse gidip gezeyim. Açıkcası benim de sergi durgunluğumu bıraktıran isim Yıldız Moran oldu. Müze, cuma günleri 22.00'a kadar açık. Bence kadın merkezdeki tabloya bakmıyor ya da boş bakıyor. Hani yanındakiyle hararetli bir şekilde bir şeyi tartışıyorsundur da bi anlığına boşluğa bakarak konuşursun ya öyle. Ya da bu kadın çıplak kadına bakıyordu ve yanındaki adamla konuşuyordu. Bir an adama dönmek için kafasını çevirdi ve o hareketin ortasında Doisneau'ya yem oldu."}
+{"text":"Tavsiye vermek konusunda hevesli bir insan değilim. Hele de tanımadığım insanlara bir şeyler önermekten kaçınırım. Hem insanların nelerden zevk aldığı konusu tamamen muamma olduğu hem de Paris'e gittiyseniz mutlaka Louvre Müzesi'ne gitmelisiniz gibi tavsiyeleri birazcık komik bulduğum için. Basit bir aramayla bulunabilecek şeyler için uzun cümleler kurmak/kurdurmak beni mahçup hissettiriyor. Sanırım okul hayatımdan kalma bir duygu bu. Mail grubuna bu konunun nasıl çözüleceğini bilen var mı? diye bir soru geldiğinde cevap olarak Google yazılması soranı zor ve utanç içinde bırakan bir durumdu grubumuzda. Hala da pek çok konuda böyle bir utanç yaşamaktan korkarım. Tüm bu hislerime rağmen bugün size Mougins Klasik Sanat Müzesi'ni anlatacağım. Çünkü iyi sebeplerim var. Bu müze Güney Fransa'da konuşlanmış müzeler arasında en az reklam yapan ve yaptığı reklamla insanları yapmasa daha mı iyi? diye düşündürtecek kadar yanlış yönlendiren bir kurum. Bugün bu müzeye gitmenizi tavsiye eden bu yazıyı yazıyorum çünkü iyi araştırarak seyahate çıkmış olmama rağmen bileti aldıktan sonra bile ziyaretimin gerekliliği konusunda şüphelerim vardı. Oysa müzeden çıkarken iyi ki girmişim diye düşündüm. Geçen yaz sonunda sürpriz bir şekilde çıktığım Fransa gezisinde Bacon Sergisi'ne gitmiş, muhtelif müze, şapel ve kiliselerde Chagall, Cocteau, Matisse, Picasso, Stael görmüş, çok istediğim Bonnard ve daha az istediğim Renoir Müzeleri'ni ziyaret etmiş, sizin anlayacağınız gezinin sanat ayağını değerlendirdiğimizde belirli bir tatmin seviyesinin çok üzerine çıkmışken bir Perşembe öğleni Fransa'nın butik köylerinden Mougins'e ulaştım. Mougins'e ulaştığımda çok açtım, köyün girişine yakın bir yerde görüntüsü ve menüsü hoşuma giden bir restoran gördüm. Mougins notlarımızda burada bir müze olduğundan bahsediliyordu ama müzeyle ilgili tek not Hirst? olduğu için açık söylemek gerekirse çok da girmek zorundaymışız gibi hissetmiyordum. Bir daha vurgulayayım: çok açtım, öğle yemeği saatinden sonra sadece o tatlı restoranda değil hiçbir yerde yemek bulamayacağıma emindim, buradan sonra bir yere daha gitmek istiyordum ve akşamüstünü plajda geçirmek gibi gizli bir niyetim de vardı. Üstelik müzenin kapısında dünyanın en kötü tabelası asılıydı. İçerde görebileceğimiz sanatçıların isimleri yan yana yazılmıştı. Gene de müzeye girdim. Küçük bir alana, sıkışık bir şekilde yerleştirilmiş eserleri gördüğümde ilk başta neler döndüğünü anlayamadım. Özellikle sıra sıra dizilmiş yüzlerce miğfer müthiş canımı sıktı. Sonra aşağıdaki görüntüyle karşılaştım. Milattan sonra bir ile üçüncü yüzyıllar arasında Roma'da yapılmış Venüs heykellerinin yanında bir adet Mavi Venüs (Yves Klein, 1982), bir adet Venüs'ün Doğuşu (Andy Warhol, 1984) ve bir adet de Salvador Dali Venüs'ü (1973) vardı. Birdenbire ne yapmak istediklerini anlayabildim. Klasik eserlerle modern/çağdaş sanat eserlerini ilişkili bir şekilde sergileme fikri çok hoşuma gitti. Sanatı zaman bağımsız değerlendirme fikrini zaten seviyordum. Örneğin, Tate'in birbirinden farklı dönemlerde yapılmış, ortak bir özelliği olmayan eserleri bir arada sergilemesinden de hoşlanıyorum. Yılların getirdiği belirli bir düzenle karşılaşma alışkanlığımın devam etmediğini söylersem yalan olur. Ama bir alışkanlığın kırılması için kaç kere aksi hareket etmek gerekiyordu? Yirmi mi? Eğer öyleyse yirmi kere daha zevkle Tate'e gidebilirim. Mougins Müzesi'ni 2011 yılında kuran Christian Levett aslında bir Britanyalı koleksiyoncu. Antik döneme ait olan koleksiyonunu antik dönem esintili modern eserlerle zenginleştiren Levett müzeyi açmak için Mougins'i seçmiş çünkü bu köyde de bir evi varmış. Güney Fransa'nın doğusu denildiğinde üç tane önemli sanatçının izine çok sık rastlıyorsunuz: Matisse, Chagall ve elbette ki hiçbir şeyden eksik kalmayan Picasso. Picasso'nun Antibes'teki müzesinin yanı sıra bir süre yaşadığı Vallauris'teki atölyesi ve özellikle Guernica göndermeli Savaş ve Barış Şapeli çok güzel. Birinci yüzyıldan kalma Roma büstünün arkasına yerleştirilmiş asma yapraklı taç takan sakallı adam portresi de sanatçıya ait. Bu iki ölüdoğa yan yana öylesine güzeller ki. Galiba en çok bu ikisinden etkilendim. Müze çok dar bir alana çok fazla şey sıkıştırdığı için bu ikiliyi merdivenlere yerleştirmişler. Bu yüzden de görmeden geçme ihtimali yüksek. Birinci yüzyıldan kalma üç inciri ve 1864'ten kalma Fantin natürmortunu birlikte gördüğüm için kendimi şanslı hissediyorum. Carlo Maria Mariani'nin Transfiguration'ı (1998) akla Chirico'yu getirmiyor mu? Müzede Chirico'nun eserleri de sergileniyor. Gelelim Mısır'a. Aşağıda Chagall'ın tabletleriyle Musa'sı, Mısır firavunlarıyla birlikte görülüyor. Ama dahası Calder'in piramitleri, Cocteau'nun sfenksi gibi pek çok eser milattan önce 1100 senesinden kalma tabletler ve bilumum Mısır heykel, mumya, süs eşyalarıyla birlikte sergileniyor. En sevdiklerimi sona sakladım. Bu gezinin bana Leger'i daha çok sevdireceğini düşünüyordum. Oysa şanslı isim Jean Cocteau oldu. Solda milattan önce beşinci yüzyıldan kalma bir Frikya tanrıçası var. Gördüğünüz gibi muhteşem bir karakter. Tanrıçaya Cocteau'nun aynı muhteşemlikteki Hermes'i ve Orpheus'u eşlik ediyor. Tüm bu gösterdiğim eserleri inceleyince şöyle bir yarım saat bakıp çıkarım diye girdiğim müzeden üç saat sonra ayrılabildim. Müzeden çıktığımda lokantaların öğle yemeği servisi çoktan sona ermiş, planlarım sekteye uğramıştı ama ben hayatımdan çok memnundum. Bir kere daha yıllar önce kendi kendime verdiğim önyargılı olmama kararıma uyduğum için çok mutlu oldum. Biraz Mougins sokaklarında dolaşıp köyden ayrıldım. Bu yazıyı da dünyanın en orantısız haritalarını çizip bu haritalara her şeyden daha fazla değer veren Philippe'in dedikodusunu yapmadan bitirdiğim için kendimi tebrik ederek bitiriyorum. Evet, Philippe. Ohhh Dübüffeee oh, evet. Bitti. Benim de hayran kaldığım, unutamadığım bir müze."}
+{"text":"1. David Lodge projemin iki yazarı Kingsley Amis ve E. M. Forster'ı yan yana yakaladım. Hem de rengarenktiler. 2. Bunka benim en sevdiğim Japon! 3. Notos'taki Yusuf Atılgan fotoğrafını beğendim. Cumartesi ve Pazar olmasa dünyanın en güzel günü olabilecek Cuma'yı yaşıyoruz. İyi yaşayın, çünkü Cuma buna değer. Sevgiler. bence cuma en güzel gündür. sonra perşembe ve c. tesi gelir. pazar çirkinlikte salı ile yarışır. p. tesinin adı çıkmış. iyidir p. tesi. çünkü beklenti düşük olunca, alınan marjinal fayda artar gibi geliyor bana. çarşamba haftasına göre değişir. çarşamba yogi yahooeys gibidir. ama gerçek kötüler salıdır. skubi dubiler de cumadır. valla doyamadım analize. perşembenin güzelliği nerden geliyor diyorsan, cumadan tabiki de. cumanın güzelliği de haftasonundan geliyor. bir şeye yakınlaşmak, orada olmaktan daha güzeldir. düşün, tatil mi daha güzel, yolculuk mu? dönüş yolculuğu da işten daha kötüdür. bu yüzden pazar da en kötü günlerden biridir. Herkesin gününe kimse karışamaz. Perşembe şu şegıl geçer. Salı şu şegıl. Şu şegıl. Eyyorlamam bu kadar."}
+{"text":"Sizin de başınıza geliyor mu bilmiyorum ama benim sık sık yaşadığım bir durum var. Nerden ve ne sebepten çıktığını anlayamadığım bir konuya günlerce kafa yorabiliyorum. Buna bir isim de taktım: Dünya üzerinde başka kimsenin umrunda olmayan kişisel gündemim. Onlar uğruna mezarlıklar ziyaret ediyor, kütüphanelerden son 25 senedir kimsenin almadığı kitapları ödünç alıyor, ismi seneler önce değişmiş sokakları/binaları bulmaya çalışıyorum. Bir süre önce gene böyle bir iş için değişik tarihlerde yayınlanmış bir grup dergi siparişi verdim. Dergiler elime ulaştıktan sonra onları karıştırırken bir tanesinin içinden ufak bir kağıt düştü. Kağıdın üzerinde okuduğum anda kendimi garip hissetmeme neden olan şu satırlar yazıyordu: Bu dergiyi bakalım ne zaman okuyacaksınız beyfendi, çok merak ediyorum. Okuduğun zaman da beni sevecek misin? Ben seni çok ama çok seviyorum. Gerilmiştim, çünkü hiç tanımasam da iki kişi arasındaki özel bir şeyin arasına girdiğimi fark edersem gerilirim. Bu not o beyefendi dışında biri okusun diye yazılmamıştı. Üstelik üçüncü bir şahsın eline geçtiğine göre beyefendi o dergiyi büyük ihtimalle hiç okumamıştı. Sanırım en çok tüm bu olaydaki liselilik beni etkiledi. Böyle ufak notlar yazıp dergi arasına sıkıştırma, küçük bir takılmanın ardından sevdiğin insanın sevgisini afacanca sorgulama, son noktayı kendi aşkını sunarak koyma ve üstelik tüm bunları ilk kez sen akıl ediyormuşsun gibi davranma bana dudaklarımı önce sola sonra sağa kaydırarak hay allahım dedirtti. Esas sizinle paylaşmak istediğim ise aşağıdaki fotoğraf. 1920'lerde çekilmiş bazı fotoğraflar içinde karşılaştığım günden beri sık sık aklıma düşüyor. Kendimi çok kere değişik tonlarda arka arkaya this man refused to open his eyes derken yakalıyorum. Yatakta, duşta, vapurda, yemekte aklıma bu güzel fotoğraf geliyor ve bazen bir belgeselci, bazen bir ilkokul öğretmeni, bazen ise çizgi film karakteri gibi hemen yapıştırıyorum cümleyi: This man refused to open his eyes. Şu sıralar hayallerimde en çok yer kaplayan adamın gözlerini açmayı reddetme halindeki naiflik beni öldürüyor. Sizi de öldürmesi için buraya ekledim. Gene görüşeceğiz, sevgilerle. :) Daha çok ilk kez fotoğraf çektirdiği için çekiniyor bence. Ama ifadesinde sinsi bir afacanlık da yok değil. Kendi kendime yorum yazmıyorum pek ama bugün şu fotoları görünce engel olamadım: Bu Max Ernst bu ise Yves Tanguy."}
+{"text":"- Uyanmak zorunda kalmak ve soğuk havada evden çıkmak - Son anda yetiştiğim Louis Vuitton otobüsünden kalabalık dolayısıyla indirilmek - Biletim olmasına rağmen biletsiz insanlarla (500 kişi civarı) içeri girmek için sıra beklemek - Aç kalmak - Louis Vuitton binasına yaptıkları battaniye desenlerine sinirlenmek Paris'te açılan sergilerin şöyle bir yanı oluyor: İnsanı şımartıyorlar, insanı değerli hissettiriyorlar, insana diyorlar ki: senin bir şey düşünmene gerek yok, ben senin yerine her şeyi düşünürüm. Hatta senin düşünmediklerini de düşünür, seni şaşırtır, seni sürprizlerimle havalara uçururum. İşte bu serginin problemi buydu. Shchukin'in topladığı eserler, kendi yaşadığı günlerde bu eserleri toplamaya karar vermesi açısından önemliydi. Dedem Shchukin olsaydı, ona çok büyük bir minnet duyardım. Bu sergi İstanbul'da açılsaydı her haftasonu en az bir kere ziyaret de ederdim ama 2017 yılında Paris'in en önemli sergi alanlarından birinde görmek istediğim sergi bu değil benim. Louis Vuitton'un bir önceki sergisinde de bütünlük sorunu vardı ama orada sergilenen her eserde kalbine yediğin tokadı çok net hissettiğin için umursamıyordun. Muhteşem bir Rothko, muhteşem Bacon'lar, en muhteşem Hodler, Bonnard'ın güzelliği, Kallela, aa Schjerfbeck de getirmişler derken serginin bittiğini anlamıyordun. O sergide Paris'in herhangi bir müzesinde zaten görebileceğin Matisse'ler yoktu. Olabilecek en iyi Matisse vardı. Ve tüm bunlar o sergiyi kurtarıyordu. Ama sekizinci salona girdiğimde bu sergiyi benim gözümde kurtarabilecek bir şey yoktu. 1. İki gün öncesinde ziyaret ettiğim Henri Fantin-Latour sergisinde Fantin Bey'le ilgili bazı şeyler düşünmüştüm. Bunlardan birincisi Fantin Bey'in yıllar içinde bir türlü kendini bulamamasıydı. Fantin Bey'in Whistler'a öykündüğü zamanları seviyorum ama sonuçta Whistler diye bir gerçek var. Fantin Bey'in Hollanda Altın Çağı'na öykündüğü zamanları sevmiyorum çünkü ne gerek var? Fantin Bey'in ölüdoğalarına bayılıyorum. Ama kendisi bu eserlerden nefret edermiş. Fantin Bey'in hiç bilmediğim, Gustave Moreau'ya öykündüğü bir dönemi de olmuş. Soruyorum sizlere hakikaten ne gerek var? Ne gerek var? İşte bu sergide Latour'un yaptığı Charlotte Dubourg'un Portresini incelemiş ve portrenin bütününe, en çok da kadının şapkasının üzerindeki çiçeklere hayran kalmıştım. Bu ölüdoğa işinde Manet bir, sen de beş altı falansın Fantin diye de kendi kendime not bile vermiştim. Degas balerinine yönelmemin ilk sebebi eteğindeki çiçek detayının bana Fantin çiçeklerini hatırlatmasıydı. Yakından incelemek istedim. 2. Julian Barnes Bey'in Degas makalesini henüz okumuştum. Degas'nın kadın düşmanı ilan edilmesindeki sebepleri inceleyen bu makalede yazanlar hakkında o kadar çok düşünmüştüm ki Degas sinyallerim açık dolaşıyordum. Kızımızın çiçeklerini incelerken birden bir şey fark ettim. O ana kadar hiç bir Degas tablosunun detaylarını incelememiştim. Demek istediğim bir detayı tek başına ele almamıştım. Degas'nın tekniğini o kadar başarılı buluyorum ki esere hep bir bütün olarak bakıyor bir bütün olarak eserden çok memnun kalıyordum. Sizce de bu çok garip değil mi? Çünkü bence çok garip. Bunun üzerine Degas'nın sevdiğim/o kadar da sevmediğim tablolarının üzerinden bir daha geçtim ve tablolarda pek çok detay fark ettim. Bana kalırsa en önemli kazancım şu oldu: Degas, döneminin kadınlarını en doğal halleriyle betimlemişti. Görsel olarak en albenili oldukları balerin tablolarında bile yorgun, bıkmış, üzüntülü, hayal kırıklığı yaşayan, tek isteği evinde sıcak yorganının altında olmak olduğu açık olan kadınları da bizimle paylaşmış. Bu, daha sonraları pek çok örneği karşılaşsak dahi, Degas'nın dönemi için bir ilk. Manet Bey, Olympia'da bir tanrıça değil, sıradan bir fahişeyi çizdiği için skandal yaratmıştı. Degas'nın duyguları olan kadınlar çizmesi bu kadar büyük bir etki yaratamamış. Oysa bana kalırsa yaptığı şey Manet'ninki kadar önemli. Balerin tablolarını incelerken aşağıdaki özellikle ilgimi çekti. Burada soldaki balerin kızın güzelliği başımı döndürdü. Eli başında düşünceli hali, yorgunluğu, bacaklarının duruşu harikulade. Bir de bu var. Bu tablonun ismi Beklemek. Siyahlı kadının oturuşuna, elinin duruşuna bir bakın lütfen. Bu kadının hikayesi yazılmadı ise mutlaka yazılmalı."}
+{"text":"Geçen Pazartesi Sarkis'in İstanbul Modern'deki sergisini görmek üzere evden çıktım. Mekana ulaştığımda beni bir sürpriz bekliyordu: Müze kapalıydı. Pek çok müzenin pazartesileri kapalı olduğu bilgisini bir kere daha hatırlayıp bir kenara not etmekte fayda olduğunu düşünüyorum. Bunun üzerine normalde gitme niyetimin olmadığı fakat Yüksel Arslan'ın çok sayıda eserinin sergilendiğini duyunca fikrimi değiştirdiğim Bienal alanına yöneldim ve günü orada geçirdim. Kötü haber: Yüksel Arslan mevzusunda da yanılmışım. Bienal'de sanatçının sadece 10 civarında çalışması vardı. Bir çoğunu da daha önce görmüştüm. Esas Arslan retrospektifi Santral'de açılmış. Bunu fark etmemi de Bienal'den çıktıktan sonra gördüğüm duvara yapıştırılmış bir afiş sağladı. Bienal ise düşündüğüm gibiydi. O yüzden bu konu hakkında uzun uzun konuşma niyetinde değilim. Size ortamda ilgimi cezbeden tek şeyden bahsedeceğim. Cengiz Çekil, muhtemelen benim cehaletim dolayısıyla ismini daha önce duymadığım bir isimdi. İlgimi çekmesinin sebebi ise Bugün de yaşıyorum isimli çalışması oldu. Sanatçı, 1976 tarihli Bugün de yaşıyorum'da ülkenin o dönemdeki karışık durumunu günlük formatındaki defterine sadece Bugün de yaşıyorum diyerek yansıtmış. Bu eserin benim ilgimi çekmesinin sebebi ise defteri görür görmez aklıma On Kawara ve onun I am still alive serisinin gelmesiydi. Kawara, 1970'lerin başından itibaren gittiği değişik şehirlerden arkadaşlarına I am still alive yazan telgraflar çekmişti. Cevap beklenmeyen bu telgraflarla Kawara, sanatının ilk yıllarında etkilendiği Sartre'a da selam çakarak varoluşunu vurguluyordu."}
+{"text":"Bu haftayı varlığından haberdar olduğum günden beri beni heyecanlandıran Sweetgrass'ı izleyerek geçirdim. Bu belgeselin kalbimi çarptırmasının en önemli sebebi başrol oyuncularıydı. Montanalı çobanların sürdüğü 3000 koyundan bahsediyorum. Çoğunuzun bilmediği üzere en sevdiğim pastoral görüntü çayırlarda dolaşan sürülerdir. Hem koyun hem de keçi sürüleri bende coşkun bir izleme isteği uyandırır. Sweetgrass'ın en önemli özelliği konuşmadan, müzikten arınmış minimalist bir belgesel olması. Sürünün tüm yaz süren yolculuğu boyunca çobanların konuştuğunu veya köpeklerinin havladığını nadiren duyuyoruz. Bunun dışındaki tek ses koyunlara ait. 46. dakikanın sonlarında meleyenini dünyanın en acayip meleyen koyunu ilan ettim. Yukarıda belgeselin en sevdiğim anlarının ekran görüntülerini sizinle paylaşıyorum. Umarım sizi de beni olduğu kadar heyecanlandırır. Gene bu hafta bu konuyla bağlantılı değişik bir haber okudum. Derviş Zaim'in henüz vizyona girmemiş yeni filmi Devir'in başrolünde de Burdurlu üç çoban varmış ve film Burdur'da uzun yıllardır devam eden gölden sürü geçirme yarışmasını konu alıyormuş. Tahmin edebileceğiniz üzere Derviş Zaim'in doğa ve insan ilişkilerini konu edindiği bu filmi özellikle vaadettiği sürü manzaraları sebebiyle meraklanmama sebep oldu. Asil deginmek istedigim konu ise -bu guzel hayvanlari nasil kiyip da yiyoruz biz insanlik?- olacakti amma velakin yazinin altindaki yorumlari gorunce icime atmaya karar verdim. Videonun fake olmadığına emin gibiyim. Çünkü filmde de benzer sesler çıkartan koyunlar vardı. Hayvanların kesilmesiyle ilgili yorumlarını yazabilirsin tabi ki. Yazdıklarını önemsemeyecek tek insan o bi can arkadaşımızın anneannesi olurdu. Çünkü bildim bileli dünya üzerindeki tüm sohbetleri et mevzusuna döndürebilme süper gücüne sahipti. Bence ileride bir sitcom çekilse kesinlikle kendine yer bulabilecek et sevdalısı bir hanımdı. Onu ikna etmek imkansızdı ama ben yazacaklarına hak vereceğime eminim. Bu koyun adli guzide hayvanin yer yer cok kritik arkadasliklari ile unlu bir canli oldugunu karsilastigim bir takim belgesellerde gordum. Mesela kor bir inek ciftlikte bir koyun sayesinde yemek yiyebiliyor yuruyus yapabiliyordu. Koyun ona ciftlikte oraya buraya carpmamasi icin yardim ediyor, yemegin suyun yerini gosteriyordu vs. Baska bir yerde de yetim bir fil yavrusuna arkadaslik eden bir koyun vardi. Fille koyun, koyun koyuna uyuyorlar birbirlerinden hic ayrilmiyorlardi. Yani kisacasi koyunlarin bize bir demet maydonozdan hallice bir canli olarak tanitilmaya calisilmasina uzuluyorum. Buyuk haksizlik. Fille koyun belgeselini çok merak ettim. Sweetgrass'la değiş tokuş edebilirim. Koyunların arkasındayız Pınar! Bu arada ben keçi sürülerini de karşı konulamaz buluyorum. Koyun sevgim üzerine uzun süre düşündüm, belki size de yardımcı olabilir. Bu sevginin temaları; koyunlar, kırsal bir zemin, Border Collie köpekleri, sürü uyumu, toplu hareket etme içgüdüsü, korkuyla birlikte hareket etmenin gücünü aynı anda yaşama, çoban. Temalar görüldüğü gibi yaşam kadar farklı hikayeler içeriyor, durumumuza göre bunlardan biri olmak isteriz. Millet'in tablosu da bir gök kubbe fanusu altında bütün bunları kapsadığı için belki etkiliyor bizi. Haklısınız galiba. Ben bir de yavaşlıklarından ve bir araya geldiklerinde ortama yaydıkları atalet duygusundan hoşlanıyorum. Bu yaz sürülerle vakit geçirme fırsatı buldum. Bir başka yazıda sizinle bunu da paylaşmak istiyorum. Keci suruleri konusunda sana katiliyorum. Pygmy goatlar favorim. Filme gelince; bazı bölümleri Temple Grandin'i hatırlamama yol açtı. Temple Grandin'i izlemedim. Ama şimdi siz söyleyince merak ettim. İzlemeye çalışacağım."}
+{"text":"Birkaç sene evvel Lahey'deki Gemeentemuseum'u ziyaret etmiş ve müzede açılan geçici Picasso sergisinde gördüğüm tabakları çok sevmiştim. O gün başlayan tabak sevgim zaman geçtikçe büyüdü ve farklı amaçlar için üretilmiş farklı görünümdeki pek çok tabak ilgi alanıma yavaş yavaş girdi. Geçen yıllar bana koleksiyonu yapılan diğer objeler gibi tabak sevgisinin de pahalı bir hobiye dönüşebileceğini öğretti. Bu yüzden beğendiklerime temkinli yaklaşıyorum. Uzun süredir gözüme kestirdiğim Suet Yi'leri ise dayanamayıp satın aldım. Suet Yi ile tanışmam şu tabağı ile olmuştu. Yi'nin çalışmalarını incelerken kırmızı şapkalı çocuk ucundan Holden Caulfield'ı anımsattığından hoşuma gitti. Diğerlerini ise kırmızı şapkalıya arkadaş olmaları için seçtim."}
+{"text":"Haziran ayının bir haftasını Tallinn'de geçirdim. Tallinn'le ilgili gitmeden önce bilmediğim en önemli şey bu şehri çok seveceğimdi. Büyüdüğüm şehri, büyüdüğüm haliyle anımsatan bu kentten çok hoşlandım. Umarım hayal ettikleri hızla zenginleşmezler ve gene umuyorum ki zenginleştiklerinde o güzel semtlerini şu anki haliyle muhafaza edebilirler. İpucu veren insanlardan olmadığımı bilirsiniz ama eğer yolunuz Tallinn'e düşerse Must Puudel'de Bob Dylan dinleyerek Punk Ipa için, Kadriorg Parkı içindeki ulusal müze Kumu'yu ziyaret ederek Eston sanatçıları tanıyın, gene Kadriorg'daki Gourmet Cafe'de dünyanın en sert espressosuyla birlikte sunulan Fransız kahvaltısını deneyin, F-Hoone'da yemek yiyin, Linnahall'a anlam yüklemeye çalışın, kehribar yerine yerel tasarımcıların fantastik ürünlerini satın alın, Kodu Bar'da tuhaf Ruslarla, Drink Bar'da tuhaf Amerikalılarla tanışın, Lauluvaljak'ta konsere gidin ve en önemlisi kentin en güzel kitabevi olan Slothrop's uğrayıp merhaba dedikten sonra kitap satın alın. Dünyanın neresinde olursanız olun kitap satın almayı ihmal etmeyin ki güzel kitabevleri kapılarını kapatmasın. Geri döndüğünüzde de bana teşekkür edin. Yukarıda anlattıklarım dışında şehrin birçok çekici noktası daha var. Örneğin Tallinn, babaannelerinize alabileceğiniz binlerce hediye seçeneğiyle de gönüllerin birincisi. Tallinn'e kadar gitmişken gerçek bir kumarbaz olarak Baltık Denizi'nde bir kumar gemisiyle turladım. Kumardan başımı kaldırabildiğimde gördüğüm manzara eşsizdi. Sanırım size Suomenlinna adalarından da bahsetmem gerekiyor. Aşağıdaki slayt gösterisinin bu adaları anlatmakta daha başarılı olacağına inanıyorum. Tallinn'den dönerken Geri döneceğime yemin ederim diye ant içtim. Blog'un takipçileri bunun ikinci yeminim olduğunu fark edecektir. Sözlerini tutmakta ne kadar başarılı bir insan olduğumu ise zaman gösterecek."}
+{"text":"Art kelimesinin sağında solunda Bad sözcüğünü görünce karşı konulamaz bir ilgiyle bu ikiliye yöneliyorum. Örnek olarak benzer bir Goya tutkusuna sahip olduğumuz Dinos ve Jack Chapman kardeşlerin 2006'da Tate Modern'in Liverpool şubesinde açtıkları Bad Art for Bad People'ı verebilirim. Goya'yı sevmek dışında Goya'nın eserlerini elde etmek ve hatta üzerinde oynamak lüksüne sahip olduklarından benim birkaç milyon adım önümde yer aldıklarını kabul etmek durumunda kaldığım bu ikilinin Savaşın Felaketleri çeşitlemelerini ve diğer çalışmalarını tuhaf bir heyecanla izledim/izliyorum. Konudan biraz sapacak olursam şunu da söyleyebilirim ki beni bu kadar heyecanlandıran bu eserler karşısında Patti Smith'in her nedense dehşete düştüğüne/düşeceğine ve yapılanlara itiraz edeceğine inanıyorum. Chapman'ları bir tarafa bırakacak olursak verilebilecek bir diğer örnek de geçen sene görme şansına eriştiğim Bad Painting Good Art sergisi olabilir. Rene Magritte, Francis Picabia ve Georg Baselitz gibi isimlerin yanı sıra John Currin ve Lisa Yuskavage gibi daha çağdaş isimlerin de çalışmalarının bulunduğu bu sergiyi de kimilerinin tuhaf bulduğu bir keyifle gezdim. Şimdilerde yeni keşfettiğim kötü sanat mekanı ise Dedham, Massachusetts'te bulunan Museum of Bad Art. Bu müze bahsettiğim diğer iki serginin aksine kabul edilemez ölçüde kötü sanat eserlerinin sergilenmesi için 1994 yılında kurulmuş. Sloganları art too bad to be ignored olan kurumun koleksiyonu 400 civarında parçadan oluşmasına rağmen yer kısıtlaması sebebiyle aynı anda 30-40 civarında eser sergileyebiliyorlar. Koleksiyona şöyle bir göz gezdirecek olursanız gerçekten berbat olduğuna kolaylıkla kanaat getireceğiniz bu müzenin varlığına devam edebilmesini tüm dünyadaki kötü sanat severlerin bir başarısı olarak görüyorum. Sözlerimi nasıl bitireceğimi bilemediğimden Yaşasın kötülük diye bağırmakla ağırbaşlı bir şekilde aranızdan ayrılmak alternatifleri arasında sıkışmış olarak, kötünün her zaman çok da kötü olmadığını hatırlatan sanatçılara selamlarımı sunarak sessizce uzaklaşıyorum. Eserlerin fotoğraflarını buradan, buradan ve buradan tanıtım amaçlı aldım. Telif hakları sanatçılarına aittir. Güzelonlu'da sadece bilgilendirme amacıyla kullanılmıştır."}
+{"text":"Bu hafta da Internet'i okumayıp resimlerine bakmaya devam etmeye ne dersiniz? Hem belki arada hoşuma giden birkaç ayrıntıyı da paylaşırım. Şehre Goya gelirse hiç durmam heyecanlanırım. Siz de heyecanlanın ve hemen şimdi ziyaret edin! Hala 1990'ı on sene öncesi sananlardanım. İşte olmadığına dair o kanıt. En iyi arkadaşlarımız kitaplardır! Ben de en iyi arkadaşımla Mad Men'i konuşmayı çok seviyorum. Bir haftadır tekrar tekrar şu fotoğraflara bakıyorum. Özellikle de buna. Çünkü hepinizin bildiği gibi fil çok güzeldir."}
+{"text":"Bu hafta da Internet'te gözüme takılanları sizlerle paylaşmak istiyorum. Bunu son kez yapıyorum. O yüzden umarım beğenirsiniz. Down By Law polaroidlerini beğendim. Sonbahar özlemiyle tutuşuyorum. Kendime son moda bir şemsiye bile almaya çalıştım. Ama ülkemize gelmiyormuş. Bundan hoşlanacağını düşündüğüm birkaç arkadaşım var. Normalde kitap okumayı ve kitap okuyanları yücelten foto blog girdilerinden çok hoşlanmıyorum. Ama buna güldüğümü saklayacak değilim. İtiraf ediyorum bu haftayı sadece bu fotoğrafı sizinle paylaşmak için yazdım. Gördüğüm günden beri çok yakışan altyazısı ekseninde dolaşan tarif edemediğim tuhaf duygular içindeyim. Uyarmadın demeyin diye baştan söylüyorum: Hala açmamak için şansınız var. İnat edenler için işte günlerdir içimi kemiren o fotoğraf: Oh tanrım! Kötü finalle yazıyı bitirmek diye buna denir. Sözün bittiği noktadayız. Bitti. Evet sayin Malik, son resim sebebi ile kisa bir akil tutulmasi gecirdigimden yorum yapacagim bir kac noktayi unuttum. Aklimda kalan tek sey Johnny Depp oldu. Simdi kendisi yasayan bir Tim Burton karakteri oldugu icin normal bir sekilde yaslanmamali. O yuzden her sey olmasi gerektigi gibi gidiyor diye dusunuyorum. Ha yaslaniyor olmasina uzulmuyor musun diyorsan birazcik uzuluyor olabilirim."}
+{"text":"Internet'in çöplük gibi kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşsa da bilgiye ve ilgi alanlarına ulaşmayı bu derece kolaylaştırıyor olması yüzünden bu platform beni hala büyülemeye devam ediyor. Galiba bu yüzden rss takip etmedeki coşkumu ve youtube'da geçirdiğim zamanları çok seviyorum. Bahar, Youtube'da neler izliyorsun? sorusunu çok sık duymaya başladığım için geçen hafta izlediğim on yüz milyon videodan birkaç tanesini bugün sizlerle paylaşmaya karar verdim. İlk videoda David Lynch 2012 Paris Photo etkinliğinde sergilenen eserler arasından seçtiği 99 fotoğrafı kendi bakış açısıyla yorumluyor. Paris Photo, Lynch'in bu seçimiyle yeni bir gelenek de başlattı. Her sene davet edilen bir kişinin sergiden seçeceği fotoğraflar bir kitapta basılacak. Tıpkı Lynch'inkinin Paris Photo Seen By David Lynch ismiyle kitaplaştırıldığı gibi. Rembrandt'ın ünlü Gece Devriyesi tablosu, koleksiyonunda yer aldığı 2003 yılında tadilata giren Amsterdam'daki Rijksmuseum'un yeniden açılması şerefine bir alışveriş merkezinde başarılı ve eğlenceli bir flashmob konusu olmuş. Müzeyi ziyaret ettiğimde bu tadilat sebebiyle çok küçük bir kısmını gezebilmiştim. Gene uzun yıllardır tadilatta olan Stedelijk de açıldığına göre artık Amsterdam'ı bir kere daha ziyaret etmenin vakti gelmiş bence. Sinemada film fragmanlarını izlemeyi hep çok sevdim. Youtube'da da çok sık izliyorum. Toy's House bu yazın popüler indie filmi olacak gibi görünüyor. Kadroda bir tek kendi adımı göremedim. Film festivalinde Before Midnight'ı izleyenler film hakkında güzel şeyler söylüyorlar. Ben hala bu filme gerek var mıydı karar veremedim. Uzun süredir burada Manet'den bahsetmiyorum. Ama bu ressamla ilgilenmediğim manasına gelmiyor. Ressamın benim de sevdiğim In the Conservatory tablosu için hazırlanmış bu videoyu beğendim. Merak edenler için başka ressamlar ve bu ressamların tabloları için de videolar hazırlanmış. John Berger'in artık klasikleşmiş Ways of Seeing belgeselini de eğer izlemediyseniz tavsiye ederim."}
+{"text":"Yukarıda fotoğrafını gördüğünüz ince yüzlü, aklından geçen hinlikleri açıklayamayacak kadar utangaç delikanlının ismi Vilhelm, soyadı Hammershoi. Danimarka topraklarında yetişmiş en önemli ressamlardan. Benim eserleri kadar karakterlerini de sevdiğim birkaç sanatçı vardır. Andre Kertesz gibi. Hammershoi da onlardan biri. Bu insanlarla hiç tanışmadığım için karakterini seviyorum derken okuduklarım sonrasında kendilerine yakıştırdığım karakterden bahsediyorum. Kroyer'in böyle bir çabaya girmemesine ve dahası Hammershoi'daki farklı ışığı fark etmesine çok sevindim. Skagen, Skagen'de yaşadıkları hayat, oluşturdukları topluluk dolayısıyla fena halde ilgimi çeken Kroyer'in eserlerini çok severim. Kendisinin iyi bir ressam olduğunu da düşünüyorum. Ancak bu sevgim Hammershoi'daki özgünlüğe sahip olmadığını göremeyecek kadar gözlerimi kör etmedi. Hocası Kroyer'in sanat ve yaşam tarzından etkilenmeyen Hammershoi'un etkilendiği isimler de kendisini sevmemiz için bir başka neden sanki. Bu isimlerden ilki gençlik günlerinde ziyaret ettiği Amsterdam'da eserlerini gördüğü düşünülen Vermeer. Hem Vermeer hem Hammershoi tablolarına baktığımızda hissettiğimiz durgunluk, her ikisinin de iç mekanları tercih etmeleri, seçtikleri benzer temalar bu iki ressamı birbirine yaklaştırıyor. Bir Vermeer tablosuna baktığımızda zamanın fark edilmeyecek kadar yavaş aktığını düşünürüz. Bir Hammershoi tablosuna baktığımızda ise zaman tamamen durmuş gibidir. Hammershoi, Hollanda ziyareti sırasında Rembrandt'ın eserlerini de inceleme fırsatı bulmuş. Benim için bu adamın en büyüleyici yanlarından biri usta ressamlardan kendine özgü bir pay çıkarabilmesi. Rembrandt'ın eserlerine bakıp aşağıdaki tablodan etkilenmesini buna bağlıyorum. Nitekim, Rembrandt'ın tüm eserlerini incelesek en Hammershoi-esk tablosunun bu olduğuna karar veririz herhalde. En sevdiğim romantik Caspar David Friedrich'in Hammershoi üzerindeki etkisi tartışılır. Ancak Friedrich'in iç mekan resimleri, özellikle de aşağıdaki tablosu Hammershoi'un her daim bir şey bekliyor ya da tam tersi hiçbir şey beklemiyormuş gibi görünen kadınları çizdiği eserlerine çok benziyor. Friedrich ilk sanat eğitimini Kopenhag'da aldığı için bu benzerliği benzer ortamda yetişmelerine bağlayabiliriz belki de. Konu James Abbott McNeill Whistler'a geldiğinde ise artık tartışacak bir şey yoktur. Hammershoi üzerinde en etkili isim kesinlikle Whistler'dır. Hammershoi, ressamın ünlü tablosu Whistler'ın Annesi'ni o kadar beğenmişti ki dayanamayıp kendi annesini benzer şekilde resmetti. Aşağıdaki tabloyu Ribe Sanat Müzesi'nde gördüğümde içimden biraz güldüm. Hammershoi'a annesini tıpkı Whistler'ın annesi gibi çizip gri-beyaz bir düzenleme yapmak yetmemiş olmalı ki kız kardeşini de Whistler'ın sayın annesi Anna McNeill Whistler gibi oturtup bir de onu çizmiş. Size yeni öğrendiğim ve sanatçıyı daha çok sevmemi sağlayan olaylardan birini anlatmak istiyorum. Hammershoi bir süre Londra'da yaşamış. Fakat o kadar çekingen bir insanmış ki Londra'da kaldığı süre boyunca çoğunlukla kaldığı odanın camından görülen British Museum ve müzeye bağlanan sokağın manzarasını çizmiş. Whistler ile tanışmayı çok istiyormuş ama çok da utanıyormuş. Bir gün tüm cesaretini toplamış. Whistler'ın kapısına gitmiş. Kapıyı çalmış, büyük bir heyecanla kapının açılmasını beklemiş. Ama kapı açılmamış çünkü Whistler evde yokmuş. Ayaklarını sürüye sürüye odasına geri dönmüş Hammershoi. Onun için o eve gitmek ve o kapıyı çalabilmek o kadar büyük bir şeymiş ki bir daha da cesaret edememiş. Ah tatlı Hammershoi. Yukarıdaki oda Kopenhag'daki David Koleksiyonu'ndaki Hammershoi odası. Bence dünya üzerindeki en güzel yerlerden biri. Aşağıda ise Hirschprung Koleksiyonu'ndaki kalp çarptıran ufak Hammershoi'ları görüyorsunuz. Size Hammershoi ile ilgili ufak bir şey daha anlatmak istiyorum. Ressam endüstriyel gelişmelerden ve seri üretimden hiç hoşlanmıyormuş. Kullandığı hiçbir eşyanın da seri üretim olmasını istemiyormuş. Bu konuyla ilgili de şöyle bir yorum yapmış: Özgün olan bütün nesneler, -ucuz materyalden dahi üretilmiş olsalar- birbirinin benzeri pahalı nesnelerden daha iyi ve güzeldirler. Sanatçının bu hipstervari açıklamasının samimiyeti benim çok hoşuma gitti. Sanki Hammershoi orada öylece duruyormuş da hipsterlık müessesesi çevresine inşa edilmiş gibi. Danimarkalı sanat tarihçisi ve aynı zamanda ressam Karl Madsen, sanatçının tarzını Duygusal Realizm olarak tanımlamış. Hammershoi'un eserlerinde insana dokunan bir şeyler olduğu konusunda Madsen'e katılıyorum. Hammershoi sadece bir oda çizmiyor, duyguları olan bir oda çiziyor. Odaya bakıyorsunuz, o odada olmak istiyorsunuz ama neden o odada olmak istediğinize dair hiçbir fikriniz olmuyor. Tıpkı odayı çizen utangaç Danimarkalı ressama karşı hissettikleriniz gibi. Bu sessiz ve çekingen adamla ilgili okudukça onunla arkadaş olmayı daha çok istiyorsunuz ama neden arkadaş olmak istediğinize dair hiçbir fikriniz olmuyor. Çok seviyorsunuz ama açılamıyorsunuz. Sanki kapısına kadar gidip bir türlü zili çalmaya cesaret edememek gibi."}
+{"text":"Üzerimde üniversitenin ilk günleri nostaljisi yaratan nadir şeylerden biri Wes Anderson ve onun filmleridir. Bu filmleri düşünürken kendimi hep o günlerin halinde, tavrında hissederim. Geçenlerde konuşurken bir yakınım Anderson ile ilgili aynı konuyu aynı kadroyla farklı filmlerde anlatan adam dedi. Sanırım benim tüm filmleriyle ilgili geçmişte kalmış bir zamanın hassasiyetini duymamın sebebi de bu. Bottle Rocket ve Fantastic Mr. Fox'u izlemese hiç bir şey kaybetmez insanlar, o denli tepkiliyim. Fragmana bakınca Moonrise Kingdom kendini sevdirecek gibi duruyor ama yukarıdaki listeden birilerini yerinden edebilecek mi bilinmez. Bir de gangden bahsetmişken geçen derin Internet'te Luke Wilson'ın The Tenure adlı filmini görüp izledim, beğendim, tavsiye ederim. Böyle belli belirsiz Straight Man tadı olan bir romantik komedi. Beklentileri acayip de yükseltmiş olmayayım. Ben de Jack'i seviyorum Kaptan Ahbab. Çok önemli değil ama filmin ismi The Tenure değil, Tenure imiş. IMDb öyle diyor. Straight Man tadı romantikliğinde olamayacağına göre komedisinde diye anlıyorum doğru mu? ."}
+{"text":"Ekollerinin öncüleri olan asrımızın ve dünyaca şöhretli Fransız ressamlarının harika tablolarının asıllarını görme fırsatını bulduğum için mutluyum! Her şey bir sabah mesaj kutuma tiyatrolar. com. tr isimli instagram hesabının paylaştığı fotoğrafın düşmesi ile başladı. Fotoğrafta Filiz Akın bir Pierre Bonnard tablosunun önünde durmuş, kapağında aynı tablonun olduğu kitabını okuyordu. Eğer beni birazcık tanıdıysanız içinde Pierre Bonnard geçen hiçbir şeye karşı kayıtsız kalamadığımı anlamışsınızdır. Bu fotoğrafa da kalamadım. Tiyatrolar hesabı fotoğrafı Yıl 1965, Filiz Akın resim sergisinde Pierre Bonnard'ın tablosunu inceliyor. açıklaması ile paylaşmıştı. Aklıma ilk gelen Akın'ın Fransa'da bir müzede bu fotoğrafı çektirdiği oldu. Şu an size yalan söyledim. Aklıma ilk gelen Pierre Bonnard'ın resimlerinde neler yaptığının resmin fotoğrafıyla asla anlaşılmadığı, Bonnard'ları çıplak gözle görmenin ne kadar farklı olduğu idi. Daha sonra Akın'ın bu fotoğrafı Fransa'da bir müzede çektirmiş olabileceğini düşündüm. Ancak oyuncunun tablodan daha fazla ilgi gösterdiği kitabın başlığına dikkatli bakınca bir dakika! dedim. Burada bir işler dönüyordu. Filiz Akın kapağında önünde ayakta durduğu bir tablonun olduğu Türkçe başlıklı bir kitap okuyorsa demek ki o sırada bu Bonnard ülke sınırları içindeydi. Artık duramazdım, neler olduğunu öğrenmem gerekiyordu. Hemen kitabı İnternet'te araştırdım. Nadir Kitap'ta satıldığını görünce de ısmarladım. Bir süre sonra kitap elimdeydi. Önce size anladıklarımı anlatayım: 1969 yılında Resim ve Heykel Müzesi'nde XX. Yüzyıl Fransız Resim Sanatı adıyla bir sergi açılmış ve sergide Musee d'Art Moderne de la Ville de Paris'nin koleksiyonundan bazı eserler sergilenmiş. Türkçe ve Fransızca, iki dil olarak hazırlanmış bu kitap da aslında serginin katalogu. Serginin düzenleniş tarihi sebebiyle Filiz Akın'ın sergiyi ziyareti sırasında görüntülendiği fotoğraf da 1965 değil 1969 yılında çekilmiş olmalı. Sergilenen tabloları incelerken bir yandan da aklımdan Musee d'Art Moderne de la Ville de Paris'e ne zaman gitsem ne kadar az eser sergilediklerini düşündüğüm geçti. Bu durumu daha önce başka yerlerde de fark etmiştim. Bilet kestikleri çok iyi sergiler düzenleyen ve kafesinin manzarası muhteşem olduğundan gitmişken bir şişe şarabı manzara eşliğinde bitirebileceğiniz Paris Şehri Modern Sanat Müzesi'ne Madem elinizde bunlar var, niye sergilemiyorsunuz? Bedavasınız diye mi? diye çıkışasım geldi. Bahar, gereksiz konuşmaları kesip sergide kimlerin olduğu konusuna geçer misin? dediğinizi duyar gibiyim. Haklısınız hemen geçiyorum. Sergide Emile Bernard, Marc Chagall, Juan Gris, Raul Dufy, Pablo Picasso, Amedeo Modigliani, Paul Signac, Henri Matisse, Edouard Vuillard, Felix Vallotton, Kees van Dongen, Marie Laurencin, Maurice Denis, Sonia ve Robert Delaunay, Francis Picabia, Fernand Leger gibi pek çok ressamın eserleri sergilenmiş. Dürüst olmak gerekirse şu anda böyle bir seçkinin İstanbul'a getirebileceği ile ilgili büyük bir şüphem var. Ama eğer getirilebilseydi ben de ekollerinin öncüleri olan asrımızın ve dünyaca şöhretli Fransız ressamlarının harika tablolarının asıllarını görme fırsatını bulduğum için çok mutlu olurdum. İsviçre'de doğan Vallotton, ressam eğiliminin mukavemetine boyun eğerek 17 yaşında Paris'e geliyor ve Fransız tabiiyetine geçiyor. Tahta üzerine gravür onu daha basit ve daha hür bir sanatı yapmaya mecbur ediyor ve akademik tesirlerden kurtuluyor. O, 1893'ten itibaren beraber sergilediği Nabi'ler Gurubunun tesirine kapılarak onlar gibi çağdaş sanat, edebiyat ve politika hayatının bütün hareketlerine katılıyor. 1969 İstanbul'unda böyle bir sergi düzenlenmesi ne kadar özel bir durum olduğunu düşünmekten kendimi alamıyorum. Keşke şu anda serginin 2019'daki 50. yılı şerefine bir kere daha düzenlenmesi için birileri çalışıyor olsa. Belki şehre bir sergi gelse, bir güzel orman olsa ve biz yine gülümsesek. Ah biliyorum, ben Frankfurt'tan döndükten sonra açtılar sergiyi. Hatta Bonnard Müzesi'ne çemkirmiştim birazcık Twitter'da."}
+{"text":"Bu fotoğrafı çekeli beş sene olmuş. Bunu yazıyorum çünkü Güzelonlu'yu açıp en son ne zaman yazdığıma her baktığımda fotoğrafı çekeli beş sene olmasına şaşırdığım kadar şaşırıyorum. yaşlı adamlar krallar gibiydiler; yaşanmış yılların sayısı soylulara verilen unvanlar gibidir."}
+{"text":"Bu yaz tatile çıkamayacağım bir yoğunlukta geçip giderken kısa da olsa ara vermenin iyi olacağına karar verdim. Son anda yapılmış planlardan medet ummam. Ama bu seferki o kadar güzeldi ki hiç bitmesin istedim. Yanıma kimbilir hangi yazar kimbilir hangi makalesinde kısacık bahsettiği ya da neden takip ettiğimi bile unuttuğum Brooklynli blog yazarının öve öve biteremediği gibi gereksiz sebeplerle edindiğim bir grup kitabı da alıp yola çıktım. Neredeyse tüm tatilimi kitap okuyarak geçirdim. Aşağıda fırsat bulup da kafamı yukarı kaldırdığımda gördüğüm hoş bir detayı sizinle paylaşmak isterim. Bilirsiniz çok sosyal bir insan olarak tanınırım. Bu tatilde de boş durmadım ve yeni dostlar edindim. Dostlarım geceleri balkondaki havluma sarılıp uyumayı çok seviyorlardı ve sabahları onları silkelemek benim için ayrı bir keyifti. Son gün aşağıdaki manzara ile karşılaşınca kendimi bir anda yeni tatil planları yaparken buldum. Sosyalliğin yanı sıra her zaman büyük hedefleri olan bir insan olarak dünyanın en sessiz noktasındaki o havuzun kenarında günlerce yatmayı kafaya koydum."}
+{"text":"Bu yaz başında, evde üst üste yığılmış hala okuyamadığım kitapları bir süre daha dinlendirmeye karar vererek kendime bir kaç aylık yeni bir okuma listesi yaptım. Siparişlerimin geldiği gün çocuklar gibi sevindim. Gene aynı günlerde aklıma birkaç sene evvel topluca yaptığımız amazon alışverişinde arkadaşlarımdan birinin aldığı bir seri geldi. Bu seri, Jane Austen'in Pride and Prejudice'inin farklı uyarlamalarını içeriyordu. Yazar, Elizabeth Bennett ve Fitzwilliam Darcy'nin ilişkisini Pemberley aşamasından ele alıyor ve bir tür what if senaryosu uyguluyordu. Bu arkadaşımdan kitaplarını ödünç istediğimde hiç beklemediğim bir tepki ile karşılaştım. Gülerek Ooo Jane Austen-porn dedi. Tanıdığım her açıdan Audrey Hepburn'e benzeyen tek insandan böyle bir cümle duyunca itiraf etmem gerekiyor ki biraz irkildim. Ama daha önceki yıllarda Jane Austen'i edebiyat, feminizm, tarih, sosyoloji gibi farklı alanlarda fazlasıyla incelemiş bir insandım. Pornografi de eksik kalmasın diyerek kitapları aldım ve okumaya başladım. Esas itiraflarım şimdi başlasın: İsmi Impulse and Initiative olan ve kapağı isminden de beter olan bir kitabı okumaya çalışmak bile zorlayıcı bir uğraş oldu. Gazete kağıdı ile kaplamayı bile düşündüm. Ama asıl sorun sonra baş gösterdi. Kitabın içeriği, kurgusu ve anlatımı beni hayretler içinde bıraktı. Adını bir daha anamayacağım bu eseri okurken sürekli güldüm. Yazarı olan Abigail Reynolds'ın Austen'i, karakterlerini ve yazın anlayışını hiçbir şekilde anlayamadığına emin oldum. Daha sonra ise Abigail Hanım'ın böyle bir derdi olmadığını dehşetle fark ettim. Kırk yıllık Mr. Darcy'nin yaptıkları ve kurduğu cümleler ve Lizzy'nin ona verdiği cevaplar, ikilinin kırdığı cevizler o satırları her nerede okuyorsam beni o noktada gülme krizlerine soktu. Kitaplar ilk aklıma geldiğinde düşündüğüm şey bu olmamasına, ticari bir yapıtla karşı karşıya olmama, yazarının ucuz bir aşk romanı yazarından bile beter olmasına rağmen hiç sinirlenmedim, neşe içinde kitabı tamamladım, ikinci kitaba geçtim. İkinci kitabın en büyük faydası sabır sınırlarımı ölçmemi sağlaması oldu. Abigail Hanım'ın Austen'i bir bütün olarak önemsemediğini fark etmiştim ama kendi kurgusunu bile umursamaması beni hafiften sinirlendirdi. Nasıl olsa satacak inancıyla yazılmı�� Without a Reserve isimli şahanenin en sinir bozucu yanlarından biri sebepsiz hareketler ve bırakın Elizabeth Bennett gibi ahlaklı bir İngiliz hanımefendisi ve Mr Darcy gibi gurur abidesi bir beyefendiyi, herhangi -üstüne basarak söylüyorum herhangi- bir yirmi birinci yüzyıl insanını bile neden düşürdüğü belli olmayacak pozisyonlardı. Pozisyonlar demişken esas hadi oradan eşiğimin ne olduğunu anlamamı sağladıkları için bazılarına teşekkür etmek durumundayım. Böylece daha fazla uzatmadan bu maceranın sonuna gelmiş oldum. Biraz araştırdığımda Jane Austen'in kendisinden sonra gelenlere büyük bir pazar oluşturduğunu fark ettim. Sadece Pride and Prejudice uyarlaması elli civarında kitap var. İsim vermediğim arkadaşımın bu seriyi seçerkenki kriteri ne oldu bilemiyorum çünkü küçük incelemem sonucunda bundan daha popüler olanlarıyla karşılaştım. İlk görüşmemizde soracağım. Fakat, kitapları satan sitelerdeki okuyucu yorumlarına baktığımda arkadaşımı seçimi dolayısıyla eleştiremeyeceğimi de anlamış bulunuyorum. Ne de olsa yorumların büyük bir kısmı serinin ne kadar muhteşem olduğu üzerine. Yani sadece yazarları değil, şuursuz okuyucuları da suçlayabiliriz. Bir daha başka bir yazarla böyle bir serüvene girişir miyim diye soracak olursanız cevabım uzun bir süre Jane Austen ve karakterleri hakkındaki temiz, saf hislerimi ve onların el değmemiş hallerini korumanın benim için daha önemli olduğu olur."}
+{"text":"Aşağıdaki sürüdeki keçiler ilk anda bana Orhan Peker'in mandalar, atlar, ineklerden oluşan hayvanlar serisini anımsattı ama anın ve ortamın güzelliği bu fikirleri kafamdan hızlıca uzaklaştırdı. Gene de en güzeli plajda olmaktı. Sonra biraz daha güldüm: Dikkat! Cohen 30'la çıkabilir! Ve böylece tatili bitirdim. Birkaç fotoğrafım daha var. Belki sonra onları da burada sizlerle paylaşırım. Richard Russo The Straight One. asfaltta nick cave, ormanda van morrison, plajdaysa chet baker, diye devam edebilirmiş ama ısrarcı olmayacağım çünkü dize hangi şarkıdanmış diye bakınca gördüm ki şarkının adı 'when the leaves come falling down'mış, yani mevsimsel bir gecikme var. Baran, plajda bir şey dinlemememin asıl sebebi gördüğüm en sessiz yerlerden biri olmasıydı. Ülkemizde zor görülen bu güzelliğin tadını çıkartmaya çalıştım. Öte yandan, aklına gelen şarkı tam da şu dönem Caddebostan Plajı'nda dinlemelik. Bunu bir değerlendireyim. Doruk Fişek, insanların beni olmadık yerlerde anmaları için başka hain planlarım da var. Zamanla ortaya çıkacak, bekleyin. Dikkat Cohen 30 'la çıkar mı? Çıksa çıksa Fırat çıkar, o da vuşııt nası da çıkmışım 30 'la sincap kovalarken der."}
+{"text":"Uzun zaman sonra bazı işlerden ötürü dışarı çıkınca büyükçe bir kitapçıyı da dolaşma fırsatı buldum ve birçok güzel kitabın Türkçe'ye çevrildiğini bu sayede gördüm. Katılır mısınız bilmiyorum ama ben sevdiğim yazarların kitapları veya artık klasik sayılabilecek eserler Türkçe'ye çevrildiklerinde çok seviniyorum. Çünkü böylece çevremdeki daha çok insan onları okuma imkanına sahip olacakmış gibi hissediyorum. Türkiye'deki talebin fazla olduğu görüşünü yaymak için de bu tarz kitapları gördüğümde satın alıyorum. Gerçi bazıları Her ay aynı kitaptan bir tane daha alırsan yazarların daha çok eserini çevirir ve basarlar diye dalga geçiyor ama bu yorumlar yüzünden yaptığımdan vazgeçeceğimi sanıyorsanız elbette ki yanılıyorsunuz. Bu sefer satın aldığım kitaplar Özgürlük, Solar, Nabız, Howards End, Mutfaktaki Tarifbaz, Hayalperestler, Lütfen Sessiz Olur Musun, Lütfen? ve Daniel Martin oldu. Jonathan Franzen'ın Freedom'ını çıktığı günden beri çok merak ediyordum ama okuma ve hatta satın alma fırsatı bulamamıştım. Kitabı Sevin Okyay çevirisiyle okumayı planlıyorum. Bu arada demin kontrol ederken gördüm ki Sel Yayınları Corrections'ı da Düzeltmeler adıyla bu ay içinde yayımlamış. Ne güzel bir haber. Fark ettiğim bir başka şey ise son yıllarda birçok Ian McEwan romanının Türkçe'ye çevrildiği oldu. Saturday/Cumartesi'den sonrakilerden haberim olmamıştı. Forster'ın Howards End'inin Türkçe'sinin olmamasını tuhaf bulurdum. İletişim Yayınları bu açığı sonunda kapatmış. Just Kids/Çoluk Çocuk ile annelerimizin sevgilisi olan Patti Smith'in bu umulmadık satış başarısı Domingo Yayınları'nı memnun etmiş olmalı ki sanatçının Woolgathering isimli yeni kitabını Hayalperestler adıyla çevirmişler ve çok şık bir şekilde basmışlar. Lütfen Sessiz Olur Musun, Lütfen bana Raymond Carver kitaplarını raflarda görmeyeli seneler geçmiş gibi hissettirdi. Bu kitabı da satın aldım. Julian Barnes'ın Pulse'ını size anlattığım Paris'teki kitabevleri ziyaretim sırasında almış ve o şehirde okumuştum. Kendisini her şeyiyle çok sevmeme rağmen dünyada yemeklerden bahsedebilecek son insan olduğuna inandığım için Mutfaktaki Sihirbaz'a yaklaşmamıştım. Ancak Türkçe'ye çevrildiğini görünce dayanamayıp satın aldım. Kitaplar gerçekten güzel. Görünce aylardır planlayıp da yapamadığım gibi McEwan okumam gerektiği geldi. Evet katılıyorum birçoğu çok baştan savma işler yapıyorlar. Ama gene de saygın ve işini iyi yapan çevirmenler var. Ben Barnes'ı ilk kez Türkçe okumuştum, hala da o çevirileri çok severim mesela. Listeniz güzel, umarım tamamlayabilirsiniz. Benim de aklımda Özgürlük ve Hayalperestler dışında birkaç P. D. James romanı, Salman Rushdie'nin The Enchantress of Florence'ı var. Bunun dışında Barnes dolayısıyla çevresinde fazla dolandığım Booker Ödülleri'nden ödülü kazanmış birkaç yazar okumayı planlıyorum: Yann Martel, Howard Jacobson ve Hilary Mantel gibi. Bir de ne zamandır Call Me by Your Name'i okumak istiyorum umarım bu yaz o konuyu da kapatırım. Bu arada blogunuza yorum yazmak istiyorum ama blogger'ın talep ettiği hiçbir sitede üyeliğim olmadığı için başaramadım. Galiba bir blogger account'um vardı ama kullanıcımı hatırlayamadım. Endüstriyel romanlara örnek olarak Elizabeth Gaskell'in North and South'u da var diyecektim. Buradan söyleyeyim, içimde kalmasın. not: Lodge kitap boyunca o kadar çok alıntı yapmış ki endüstriyel romanlardan North and South dahil hepsinden bahsediyor herhalde. Endüstriyel roman kılavuzu gibi roman!"}